24 Ağustos 2007 00:00

L?MAN ARKASI

Her ?ey de?i?ime u?ruyor. Baz? ?eyler yava? yava?, baz?lar? ?abucac?k!

Paylaş

Her ?ey de?i?ime u?ruyor. Baz? ?eyler yava? yava?, baz?lar? ?abucac?k! G?n?m?zde kameralar, foto?raf makineleri ekolojik de?i?imi konu alan g?r?nt?lere odaklan?yor ?o?unlukla. Biz, 1990-91 B?y?k Madenci Grevi sonras? Zonguldak'ta ya?anan de?i?imi ele almaya karar verdik. Gelecek ku?aklar?n yararlanabilece?i bir havza belgeseli ortaya ??karmaya ?al???yoruz. Ekolojik de?i?imi de i?ine alan ?nemli bir konu!
?aydamar Oca??, yakla??k 150 y?ll?k ge?mi?i olan, 13 y?ldan bu yana ?retim yap?lmayan, bir d?nem maden m?zesi yap?lmas? planlanan, kent merkezine en yak?n, terk edilmi? bir ocak. ??kar?lan y?ksek rand?manl? k?m?r?n, dere boyu dekovil hatt? ile gemilere ta??nmas? kolay oldu?u i?in yabanc? kumpanyac?lar taraf?ndan i?letilen ilk ocaklardan biri olarak biliniyor. Kamula?t?r?ld?ktan sonra, 1940'l? y?llarda yeni kuyu ve bacaa??zlar?n?n a??lmas? ile 5 bin i??inin istihdam edildi?i ?aydamar Oca??'n?n t?m kentte yank?lanan vardiya borusunun sesi duyulmuyor art?k.
Art? 17'nin, demir parmakl?klar ve tel ?rg?lerle kapat?lm??, sarma??k ve b???rtlen dikenleri ile donanm?? Karaelmas Mahallesi y?n?ndeki eski bacaa?z?n?n ?n?ne kameram?z? kurduk. R?zgar estik?e, tepemizdeki meyve a?a?lar?ndan k?ynemi? erik ve armutlar d???yor. Ocaktan ??kan su, plastik ?i?e ve envai t?rl? ??p?n aras?ndan s?z?lerek, patika yol boyu tren istasyonuna do?ru ak?yor. Gelip ge?enler "Kolay gelsin, ?l?? m? al?yorsunuz" diye soruyor. Gen? bir k?z, film ?ekti?imizi sanm?? ki, "Hangi dizi" diye soruyor. ?etin, hafta tatili ??yle bir dola?m??, elinde al??veri? paketleri a??r a??r yan?m?zdan ge?erken nefesleniyor. ?ocukluk y?llar?n?n bu bacaa?z?nda ge?ti?ini, grizu ve g???k kazalar? oldu?unda ocaktan ??kar?lan kazal? i??ileri merak ettiklerinden ma?lar?n? yar?m b?rakt?klar?n? anlat?p, yoluna devam ediyor.
?aydamar Oca??'n?n 111 ve 243 varegellerinin bacaa??zlar?n? da demir parmakl?k ve sa? levhalarla kapatm??lar. Eksi 250 kodundan yukar?ya, dere hizas?na kadar, ocaklar su ile dolmu?. Havaland?rma ve nakliye yollar?n? haz?rlad???m?z Eksi 100/Eksi 45 kodunda, ?? metre kal?nl???ndaki Civelek damar?, 18 milyon tonluk rezervi ile g????e terk edilmi?. ?? g?nl?k direni?imizi an?msad?m da "Ah ahh!" dedim. Varagel vin?leri, pres, at?lye tezgahlar? s?k?l?p al?nm??. K?m?r tumbas?, ta? tumbas?, malzeme asans?r?nden eser yok. Raylar? bile s?km??ler, raylar?n yerinde otlar ye?ermi?. Kuyu vinci bak?ma al?n?p da, varegellerden d??ar?ya ??kma olana??m?z olmad???nda; eski havaland?rma yolundaki ta? basamaklardan dizlerimize abana abana g?n y?z?ne ??kt???m?z bacaa?z? iyice yere g?m?lm??. Lambahane ve idari binalar ba?ka i?letmelere verilmi?. Ambar binas? k?r?k d?k?k viraneye d?n??m??. ??me suyu ihtiyac?m?z? g?rd???m?z her daim akan onluk boru s?k?lm??, yalaklar k?r?lm??. Direk harman?, TTK'n?n k?m?r sat?? deposu olmu?. ??letme binas?n?n bir b?l?m? de TTK demiryolu idaresine verilmi?. K?saca, ?aydamar Borusu'nun sesi k?s?l?nca neredeyse her ?ey de?i?mi?.
Kameram?z? ana havaland?rman?n kar??s?na kurduk. Ocaklar faaliyetteyken dakikada 7 bin 500 metrek?p temiz hava sirk?lasyonu sa?layan ?ift pervane, kargo u?a??n?n kanad? gibi toprak zemin ?st?nde duruyor. Mahalledeki ?ocuklar?n k?pek kul?besine ?evirdikleri pervanelerin i?indeki yavru k?pekler, ekmek k?r?nt?lar?n? yiyip kemik s?y?r?yor.
Havzada ya?anan de?i?imi ele alan belgesel ?al??mam?z, ?aydamar Oca?? ile ba?lad?. Di?er ocaklarla devam edecek. Amac?m?z, ?retime y?nelik de?i?im s?recini belgelemek; fakat kameram?z; hep terk edilen, kapat?lan, ?retim yap?lmayan bacaa??zlar?na do?ru y?neliyor nedense! B?y?k Madenci Grevi sonras? ya?anan ger?eklik de bu san?r?m!
Fahri Bozba?
ÖNCEKİ HABER

M?cadelelerimizi birle?tirirsek kazan?r?z

SONRAKİ HABER

Trabzon?un has?r bilezi?i Alia?a?da

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...