Amac?m?z edebiyat? sevdirmek

T?rkiye?de her zaman y?r?t?len bir tart??ma vard?r. Okuyan bir toplum olmad???m?z genel kabul?n?n yan? s?ra hele edebiyat/sanat gibi bireyin kendi u?ra?? ve y?neliminin gerektirdi?i alanlarda okuman?n ise pek m?mk?n olmad??? d???ncesi vard?r. Goethe?ye ait ??nsan kendini yaln?zca insanda tan?r? ?iar?n? ?st banttan veren ve bir y?la yak?nd?r haftal?k olarak ??kan K dergisi, edebiyat dergicili?i anlam?nda yeni bir sayfa a?m?? g?r?n?yor. Edebiyat? insanlar?n ilgilenebilece?i bir tarzda i?lemeye ?al??an K dergisi, 6 Ekim 2006 tarihinden beri her hafta bir edebiyat??y? dosya konusu yaparak yay?n?n? s?rd?r?yor. Di?er ??kan ayl?k veya d?nemlik edebiyat yay?nlar?n?n aksine, edebiyat sevdirmek ve okutmak d???nda bir ama? g?tmediklerine dikkat ?eken K Dergisi Yaz?i?leri M?d?r? Rengin Soysal ile konu?tuk. Soysal ile m?lakat?m?zda pop?laritenin edebiyat/sanat anlay???ndan, sermaye yay?nevi/yazar ili?kisinden, dergicilikten; ?ok satanlara ve okur ileti?imlerine de?in sorular?m?za cevap bulmaya ?al??t?k.

Haftal?k bir edebiyat dergisi fikri nas?l olu?tu?
T?rkiye?de edebiyat?n ?ok tutulmad??? gibi genel bir bak?? a??s? var. Oysa e?er edebiyat? insanlar?n daha rahat ula?abilece?i bir tarzda sunarsan?z, insanlar?n ilgisi de artar. Alk?m Yay?nevi olarak ?edebiyat?n sevilmedi?i de?il, bilinmedi?i? d???ncesiyle K dergisini ??karma karar? ald?k. Herkesin anlayabilece?i, sevebilece?i, zaman ay?rabilece?i bir dergiye ihtiya? oldu?unu d???nd?k. Edebiyat?n ula??lmaz, anla??lmaz, y?ksek z?mrenin sanat? de?il de normal olan bir d???nme ve ?retme olay? oldu?unu d???nerek yay?n hayat?na ba?lad?k. Yani insan?n edebiyata yak?nl?k duymas? i?in illa da edebiyat?? olmas?, d???nsel/yaz?nsal bir faaliyet i?inde olmas? gerekmiyor.

?nsanlar?n ilgisi nas?l, istedi?iniz kitleye ula?abiliyor musunuz?
Alk?m??n amac?, K dergisiyle okuma yazma bilen herkese edebiyat? sevdirmekti. Bu amac?na da ula?t?. Gelen elektronik postalar, ald???m?z telefonlar g?steriyor ki her kesimden okurumuz var. 6 Ekim 2006?dan beri her hafta d?zenli olarak yay?mlanan K?y? liseli, ?niversiteli ??rencilerden emeklilere, ev kad?nlar?ndan akademisyenlere her sosyal ve ekonomik d?zeyden okur takip ediyor. Yakla??k 20 bin civar?nda tiraj?m?z var. T?rkiye?nin her b?lgesine ula??yor. Asl?nda insanlara a??r, a?dal? bir ?slup yerine kendilerini dikkate alan bir yakla??m, daha sa?l?kl? bir bilgilenme ve ileti?im getirebilir.

Dosya konusu belirlerken kriterleriniz nedir?
Tek bir kriterimiz var. Dosyada yer verece?imiz ki?inin edebiyat?? olmas? ve edebiyata hizmet etmesi... A??rl?kl? olarak edebiyat??lar? ve edebiyat eserlerini tan?tmay?, bunu yaparken de yaz?lar?n belli bir edebi tat ta??mas?n? g?z ?n?nde bulunduruyoruz. Gerek T?rk edebiyat?nda gerek d?nya edebiyat?nda eser vermi? yazarlar?n ya?am ?yk?lerini, eserleriyle ilgili bilgileri de i?erecek bi?imde ama ansiklopedik bir anlat?mdan ka??narak yay?ml?yoruz. Proust da, Simone de Beauvoir da, Sabahattin Ali de, James Joyce da, Ahmet Hamdi Tanp?nar da, Tolstoy da, Marquez de bu bak?? a??s?yla K dergisinde ele al?nd?.

Edebiyat dergileri her zaman gen? edebiyat??lar?n ortaya ??kmas? i?in bir arena olmu?tur? Bu konudaki yay?n politikan?z nedir? Kendi ?yk?leri, ?iirleri vs... kat?lmalar? gibi....
Daha ?ok gen?, edebiyata merakl?, kendine alan a?ma u?ra?? i?indeki bilinmeyen isimler yaz?yor. Yine de bilinen isimler de ara s?ra yazm?yor de?il. Anlat?lan, tan?t?lan yazarlar?n biyografilerinden yola ??karak, hayatlar?ndaki enteresan d?neme?leri, olaylar?, d?neminin ko?ullar? ile birlikte vermeye ?al???yoruz. Edebiyat tad?n? ka??rmadan, hem sanat??y? hem de eserlerini anlat?rken okurlarda rahatl?kla okuma hevesi uyand?rmaya ?al???yoruz. Yazarlar?m?z?n amat?r ruhla ve edebi kayg?lar? birlikte d???nece?i haftal?k zeminde ?retmeleri ?nemli olan. Bug?ne kadar daha ?ok yazarlar, ?r?nleri, kitap tan?t?mlar? ?er?evesinde dergiyi ??kard?k. K, sanat??y? veya eserini anlat?rken kulland?klar? dil, onlar?n edebi yeteneklerini de sergilemelerine f?rsat veriyor zaten. K dergisi, onlar?n kendilerine ait ?al??malar?n?n yer ald??? bir platform de?il.

Konu yap?lan yazarlara y?nelik, hatta genel olarak pek fazla ele?tiri i?ermiyor yaz?lar...
Kendi ?znel bak???m?zdan ziyade edebiyat?? kimli?i ?zerinden, edebiyat?n? daha fazla i?lemeyi do?ru buluyoruz. ??nk? K, bir edebiyat ele?tiri dergisi de?il. Do?rudan sanatsal ?retimini, bak???n? yazar?n fazla yorum-ele?tiri k?skac?na almadan yazmak amac?nday?z. Okuyucu tan?yarak, kendi bak???n? yakalad???nda, yaz?lanlar? kendi s?zgecinden bir ?ekilde ge?irecektir. ??nk? yazarlar?m?z, okurlar? do?rudan y?nlendirmek yerine onlar?n edebiyat? tan?malar?, s?k?c? olarak, anla??lmaz olarak addedilen bir alan? sempatiyle kar??lamalar?n?n daha fazla edebiyata, ayd?nlanmaya yak?nla?t?raca??na inan?yor. Belki de edinecekleri bilgi ve verilerle kendi yorum ve ele?tirilerini yapacaklard?r. Bu alan? onlara b?rakmak daha esnek ve ?retici olabilir. Olabildi?ince de?i?ik ekollerden, d?nemlerden, ki?ilerden yararlan?yoruz. K?n?n sayfalar?nda ?ok renkli, b?y?k edebi-sanatsal ak?mlar? belirleyenden tutun; genel ekol ve edebi d?nemlerden farkl? olarak nev-i ?ahs?na m?nhas?r ?ahsiyetlere kadar geni? bir a??dan de?erlendiriyoruz.

Gelelim pop?lerlik, edebiyat ili?kisine. Pop?lerlik edebiyat? ne kadar besler?
Edebiyat pop?ler olmak i?in yap?lmaz. Ama bir edebiyat eseri ?ok okunup sevilmedi?inde pop?ler olur; bu onun edebi olup olmad??? y?n?nde bir kriter de?ildir. Edebiyat?n soka?a inmesi, insanlar?n g?nl?k olarak hazmedebilece?i bir okur-edebiyat ili?kisi yarat?lmal?. Bize gelen ?ok mail, g?zlemlerimiz ve yay?n politikam?z?n do?rulu?unu s?nad???m?zda K?n?n insanlar?n merak?n? cezbetti?ini, okuma sevgisi a??lad???m?z? fark ediyoruz. ??nk? edebiyat-sanat belirli bir z?mrenin ihtiyac?, u?ra??d?r d???ncesinin; edebiyata ve estetik bir bak??a yol a?abilece?i fikrine kat?lm?yoruz. Yani okulda, evde, vapurda, otob?ste, kafede, kahvede, her yerde sayfalar? kar??t?r?labilmeli dergilerin, kitaplar?n. Kentlerde ?zellikle insanlara bo? zaman pek kalmad???n? d???n?rsek, el alt?nda bulunan bir dergiye s?k?lmadan bak?labilmeli. Farkl? tercih ve se?me ?ans? sunmadan, ?e?itlilik olmadan kim, ne kadar tat alabilir sanattan?

?ok okunan, bestseller romanlar var. G?rsel, yaz?nsal, i?itsel reklam bombard?man? ile edebiyat-sanat ne verebilir topluma?
Bir eserin ?ok veya az sat?lmas? onun edebi niteli?ini belirlemez. Bir kitap ?ok sat?l?yorsa k?t?, az sat?l?yorsa iyidir denilemeyece?i gibi bunun tersini s?ylemek de do?ru olmaz. Ne kadar kal?c? olup olmayaca??n? zaman g?sterir. Reklam, ?a??m?z?n bir ger?e?i ve bunun d???nda kalmak, belki de iyi edebiyat eserlerinin g?zden ka?mas?na neden olabilir. D?nyan?n bug?n ula?t??? n?fus g?z ?n?ne al?n?rsa pek de kulaktan kula?a duyulmas? ger?ek?i de?il. Ayr?ca reklam bir seferlik i?ine yarar. Okuyucu memnun kalmazsa ne kadar reklam? yap?l?rsa yap?ls?n, ayn? yazar?n bir ba?ka eserine ra?bet etmeyebilir. Orhan Pamuk hem ?ok sat?yor hem de Nobel alabilecek kadar iyi bir yazar, ?rne?in. Demek ki her pop?ler olan yazar, sadece piyasa de?ilmi?.

B?y?k yay?nevleri edebiyat? sahipleniyor. Piyasa, g??, iktidar?n sanat-edebiyat alan?nda hegemonya kurmas? noktas?nda?
Bu biraz da ka??n?lmaz bir durum. ?nemli olan edebiyat?, sanat? geli?tirmeye, yaymaya hizmet edip etmedikleridir. Edebiyat ve sanat ?u sosyal kesimdeki insanlar taraf?ndan sahiplenilecek diye bir ?ey s?z konusu edilemez. A??lan bir?ok ?zel ?niversiteye de bilimsel kimli?ini korudu?u s?rece olumsuz bak?lamayaca?? gibi ?nemli olan do?ru i?ler yapmalar?d?r. Tarihte de baz? g??l? aileler, ki?iler sanat??lar? himaye ederlerdi. Bug?n bunun yerini sponsorluk sistemi ald?. Sonu?ta b?y?k yay?nevleri, bir?ok yazar?n daha iyi yaz?p ?retmelerini sa?layacak maddi ko?ullar? da yarat?yor. ?nemli olan fikrin, edebi kalitenin ve ?retimin art?p artmad???d?r. ?stelik daha ?nce imk?n bulamayan bir?ok yeni yazar?n ortaya ??kmas?na da vesile olabilir bu durum.

Son y?llarda g?nl?k ??kan gazetelerin ?o?u da kitap eki yay?nl?yor...
Bu sevinilecek bir durum. Demek ki b?yle bir talep var. Kitap tan?t?m?n?n ra?bet g?rmesi, okuma al??kanl???n?n kaybolmad???n?n aksine artt???n?n bir g?stergesi. Art?k her politik, edebi ya da d???nsel kesimin kendi kitlesini yaratt??? yay?nevleri, fikir veya haber dergileri, ?ok ?e?itli ilgi alanlar?na y?nelik hobi dergileri ??kar?yor. Kaliteye de ancak toplumdaki ?ok ?e?itli d?nya g?r??lerinin, bak?? a??lar?n?n yer ald??? ?al??malarla, bunlar?n birbirleriyle tart??malar?, rekabet etmeleriyle ula??labilir. (?stanbul/EVRENSEL)
?nan K?z?lkaya / Nihat ?lbeyo?lu