her ayr?nt?s?nda emek var

K?lt?r ve Turizm Bakanl??? ile Beyo?lu Belediye Ba?kanl??? taraf?ndan Taksim Gezipark?ta bu y?l ikincisi d?zenlenen ?Alt?n Eller Festivali?nde, 33 ilden kaybolmaya y?z tutmu? 73 el sanat? merakl?lar?yla bulu?tu.
T?rkiye?nin ?e?itli illerinden gelen sedefkarlar, ehramc?lar, semerciler, harikciler, kutnucular, dokumac?lar, ??mlek?iler, tespih?iler, yemeniciler, pe?tamalc?lar, ah?ap oymac?lar?, bindall?lar ve daha pek ?ok zanaatkar, modern ?retim tekniklerine kar?? hayatta kalma sava?? veren sanatlar?n? yeni ku?aklara tan?tmaya ?al???yor.
Kimi ilgiden memnun, kimi ise eme?inin kar??l???n? bulamamaktan yak?n?yor. 33 ilden gelen sanat ustalar?, y?relerinin geleneksel motifleri ile bir k?lt?r ?e?itlili?i olu?turuyor. Festivalin, k?lt?rlerini tan?tmak i?in bir avantaj oldu?unu belirten zanaatkarlar, modern ya?amda insanlar?n art?k pek ra?bet etmedikleri do?all?klar?n?, ?zlemlerini i??ilikleri ile dile getiriyorlar.
En k?????nden en b?y???ne el eme?i
Antepli sedefkar Sedat Parlak, serginin, T?rkiye genelinde el sanatlar?n? ortaya ??karan b?t?n insanlar? bir araya toplayarak k?lt?rlerin bulu?mas?nda g?zel bir ara? oldu?unu belirtiyor.
Rahle, ?eyiz sand??? gibi sedef i?lemeli ?r?nler i?in i?lemin en k???k ayr?nt?s?na kadar el eme?i oldu?unu belirten Parlak, yap?m a?amas?n? k?saca ??yle anlat?yor: ?Sedef, k???k midye kabuklar?ndan olu?uyor. Bu midye kabuklar? ??kar?larak presleniyor. Ondan sonra a?ac?n ?zerine g?m?l?yor. G?m?l?p bir m?ddet bekletiliyor ve macun kurutulup kara ciladan sonra parlat?lm?? hale getiriliyor.? ?lk a?amas?ndan son a?amas?na kadar makine kullanmad?klar?n? s?yleyen Parlak, ?El ile i?lendi?i i?in ilk g?r??te pahal? gibi g?r?lebilir. ?nemli olan, b?y?k ya da k???k olmas? de?il ?zerine at?lan i??ilik? diyor.
Ah?ab?n s?cakl???...
Fiyatlar normal olmas?na ra?men emeklerinin kar??l???n? alamad?klar?n? belirten Tokatl? ah?ap oymac?s? Mehmet ?akar, bir tavan g?be?iyle 6 ay u?ra?t?klar?n? s?yl?yor.
?Uygun yerlerden a?a? al?yoruz, tabii genelde ?am a?ac? tercih ediyoruz. A?ac? birle?tirerek bir b?t?n haline getirip desenler ?izerek oyma i?lemine ba?l?yoruz. Boyama i?lemleri do?al olarak yap?l?yor. ?ste?e g?re eskitme rengi veriliyor ya da do?a rengi ile kullanabiliyorsun. Kimyasal hi?bir madde yok? diyen ?akar, insanlar?n ah?ab?n s?cakl???n? tekrar hissetmek istediklerini ifade ediyor.
?Buraya getirilmesek insanlar bu kadar i??ili?i g?remeyecek? diyen ?akar, fiyatlar?n pahal? olmas?na ili?kin ise ???ten anlayan insanlara eme?in kar??l???n? veriyor. Anlamayan i?in zaten hi?bir ?ey ifade etmiyor? diyor.
Sergiye, ke?i k?l?ndan yapt???, ayakkab? olarak kullan?lan hariklerle kat?lan Serkan Kurtulgu, bekledi?i ilgiyi g?remedi?ini s?yl?yor.
Harikleri daha ?ok halkoyunlar? ekiplerinin ald???n? ifade eden Kurtulgu, ?Sa?l???n? d???nen evinde giymek i?in al?yor. Bir ?ift ayakkab?y? d?rt g?nde ??kart?yoruz. 60 YTL?ye sat?yoruz? diyerek ?r?n?n kimyasal i?ermedi?ini s?yl?yor.
Nene Hatun?dan bug?ne bindall?
Nene Hatun, K?tahya?ya gelin gelirken bindall? giymi?. Bindall? sergisinde konu?tu?umuz Ay?e Ka?an, K?tahya y?resine ?zg? gergef ve bindall?lar? insanlar?n be?eni ile kar??lad?klar?n? belirterek, bu t?r giysilerin ?zellikle k?na geceleri i?in al?nd???n? anlat?yor. Fiyat? 3 bin YTL oldu?u i?in daha ?ok kiralama yoluna gidildi?ini kaydeden Ka?an, ?Sergiye ilk defa g?rm?? gibi bakanlar, hayret i?inde kalanlar var. Ben ?z?l?yorum, gen?lerin daha ?ok bilip ??renmesini istiyorum? diyor.
Bindall? i?lemenin kendisine anneannesinden kald???n? s?yleyen Ka?an, bindall?n?n gen? ku?aklarca da korunmas?n? istiyor: ?Bindall?, Nene Hatun?un K?tahya?dan Y?ld?r?m Beyaz?t?a giderken giydi?i gelin k?yafeti. K?tahya?da devam eden bir gelenek, ?ocuklara da ge?er umar?m bu.? Deri ?anta, kemer, c?zdan yapan ?brahim Parlak, insanlar?n ?Aa ne g?zel? demelerinin bile kendisine yetti?ini s?yl?yor. ??nemli olan, bunu geleneksel hale getirip do?al olarak yayg?nla?t?rabilmek, daha geni? b?lgelere ta??yabilmek. Bir derinin insan hayat?nda ba?ka ama?larla nas?l de?erlendirildi?ini g?steriyoruz? diyen Parlak, insanlar?n deriyi tan?y?nca ?zg?n tasar?mlar?n? geli?tirebildiklerini belirtiyor.

Baba mesle?i
Siirt battaniyesi i?leyen Vaadullah ???i, yapt?klar? battaniyelerin ?rt?nmek i?in yelek, atk? olarak, namaz k?larken de seccade olarak kullan?ld???n? aktar?yor. Baba mesle?i battaniyecili?i ?ocuklar?na da ??retti?ini belirten ???i, ?Merak edenler var, ?ok kullan??l?. Bir battaniye 30 milyondan tutun 100 milyona kadar gidiyor. Patik, ?orap, ?anta gibi k???k par?alar sat?ld? daha ?ok. Bir battaniye tamam?yla el i?i oldu?unda 7-8 g?nde bitiyor. Dikmesi, dokumas?, temizlemesi, kaplamas?, tiftik ay?rmas?; bunlar hepsi s?re al?r? diyerek serginin bu k?lt?r? tan?tmak i?in uygun bir ortam yaratt???n? s?zlerine ekliyor.
Taksim Gezipark?taki Alt?n Eller Festivali, 6 Eyl?l?e kadar s?recek.
Sevim Kahraman