EKONOM? ve POL?T?KA

?Daha fazla refah, daha fazla ?zg?rl?k.? Bu ifade Ba?bakan??n dilinden d???rmedi?i yeni d?nem slogan?d?r! Bu slogan? benimsemi? liberaller de, Ba?bakan?la koro tutarak, son be? y?lda ?zg?rl?klerin geni?letilmesi y?n?nde ciddi ad?mlar?n at?lm?? oldu?unu ve ?n?m?zdeki d?nemde bu a??dan daha da ileri a?amalara gidilece?ini s?ylemekteler. Refah ne demektir; ?zg?rl?k ne demektir! Benim alan?m iktisat oldu?undan, bu kavramlara iktisadi a??dan yakla??m yapmaya ?al??aca??m. Kald? ki, refah ne derece iktisat ile ilgili bir kavram ise, ?zg?rl?k de o denli iktisat ile ilgili bir kavramd?r. Di?er yandan, refah ne denli g?receli bir kavram ise, ?zg?rl?k de o denli g?receli bir kavramd?r. ??in felsefik ve siyasal boyutunu ilgililere b?rakarak, bir yandan 1 Eyl?l Bar?? G?n?, di?er yandan da yeni h?k?met program?n?n okunmu? olmas? dolay?s?yla, s?z konusu kavramlar? k?saca tart??man?n yararl? olaca??n? d???nmekteyim.
?nce k?saca ve ?z olarak yeni h?k?met program?n?n ekonomik a??l?m?na bir g?z atal?m. Program, son d?nemin IMF uyumlu program?n?n ayn?s? niteli?inde, sosyal boyuttan yoksun, t?m?yle sermaye-yanl? bir g?r?nt? sergilemektedir. Program?n ?at?s?n? ve felsefesini T?rkiye?yi k?resel sermayeye elveri?li (y?ni k?rl?) ortam olu?turmak ?zere haz?rlama politikas? olu?turmaktad?r. Bu ?er?eveyi tamamlayan alt dokularda ise, ?zelle?tirmelerin h?zland?r?lmas?, mali disiplinin s?rd?r?lmesi, sermaye ?zerindeki y?klerin hafifletilmesi ve/veya bir k?sm?n?n kald?r?lmas?, istihdam ?zerindeki y?klerin hafifletilmesi vb. gibi, her y?n? ile sermayeyi sevindirecek ?nlemler s?ralanmaktad?r. Hedef olarak da, d?nem sonu itibariyle, 800 milyar dolarl?k milli gelir ve 10 bin dolar dolay?nda fert-ba??na gelir hedeflenmektedir. Do?rusu, her iki ki?iden birinin oyunu alm?? olan bir siyasal parti ba?kan?n?n, ayn? zamanda da t?m toplumu kucaklama vaadinde bulunmu? bir ba?bakan olarak, t?m ekonomik ?nlemleri toplumun g?rece ufak bir b?l?m?n? olu?turan sermaye sahipleri y?n?nde olu?turmas? ve bunu a??k?a toplumun y?z?ne okumas? fazla anla??l?r gibi de?ildir!
B?yle bir program?n sadece sermaye sahiplerini ilgilendirmedi?i ve kapsad??? alan itibariyle t?m toplumu ilgilendirdi?i, hatta yararland?raca?? a??kt?r. B?yle bir programla, Blair?in ????nc? yol? projesini an?msat?rcas?na, sermayenin desteklenmesi durumunda, istihdam?n y?kselece?i ve milli gelirin artabilece?i, b?ylece d?nem sonunda 800 milyar dolarl?k gelir d?zeyinin yakalanabilece?i de ?ng?r?l?yor olabilir. Hatta, ger?ekten programda verilen hedeflere ger?ekten ula??l?yor da olabilir. Peki, bu durumda refah?m?z?n artm??, ?zg?rl?k alanlar?m?z?n geni?lemi? oldu?unu iddia edebilir miyiz! Ba?bakan??n program?nda bu y?nde baz? i?aretler var m?! Her akl? ba??nda iktisat??n?n (zaman?m?zda b?yle bir iktisat??y? bulmak ?ok zor olsa da!) b?yle bir tablo kar??s?nda verece?i yan?t, ?ok net olarak, ?Hay?r!? olur.
Yan?t neden hay?r olur sorusunun yan?t? ise, birinciden de daha kolayd?r: ??nk?, her ?eyin i?leyi?inin kapitalizme terk edildi?i durumda, kapitalizmin dinami?i gere?i, milli gelir artabilir, ama gelir da??l?m? bozulur, baz? kesimler di?erleri aleyhine ??ker. Bu bilginin ????? alt?nda Ba?bakan??n demecine bakt???m?zda, maalesef, ne bireysel gelir da??l?m?, ne b?lgesel gelir da??l?m?, ya da ge?mi? d?nem politikalar? ile ??kertilen baz? kesimler ve tar?m alanlar? i?in elle tutulur bir yakla??m bulunmaktad?r. Bu y?nde yakla??m? bir tarafa b?rakal?m, bu konulardan ba?l?klar olarak dahi s?z edilmemektedir.
Bas?n yolu ile elde edilmi? ilk bilgilerle derlenmi? bu yaz?y? sonland?r?rken, ge?mi? yaz?lar?mda alm?? oldu?um gibi bu yaz?mda da alaca??m? d???nd???m sert ele?tirilere ra?men, akademik bak?? a??s?ndan ?u noktay? netle?tirmek istiyorum ki, politikaya sistem dinamikleri hakim olur, sistem dinamiklerini ise ba?at ekonomik g?? belirler. Hal b?yle olunca, b?yle bir d?nyada ve varolan ?retim ili?kileri ortam?nda daha fazla refah yolu sadece sermayeye, daha fazla ?zg?rl?k alan? da, sistem gere?i do?al olarak, yine sadece sermayeye a??l?r. ??te bu nedenle, program?n ana ?at?s? ?T?rkiye?yi k?resel sermayeye ortam olu?turma? hedefi ?zerine ?at?lm??t?r. Yine ayn? nedenle, se?im sonu?lar?, Ba?bakan ve yeni h?k?met Bat?l?lar taraf?ndan ayakta alk??lanmaktad?r. Ayn? nedenle, burada ele?tirilen h?k?met program?na, ?n?m?zdeki g?nlerde Bat?l?lardan ?vg?ler gelecek ve borsa y?kselirken, d?viz bask?lanacakt?r.
B?yle bir program ?er?evesinde t?m kamusal varl?klar, akarsular, ormanlar ve k?y?lar ?zelle?tirilerek, b?ylece elde edilen kaynaklar sermayeye, vergi avantaj? olarak, pe?ke? ?ekilecektir. K?y?lardan uzakla?t?r?lan halk?m?z i? b?lge bozk?rlar?nda dincilikle uyutulacakt?r. Sosyal g?venlik sistemi de kamusal finansman da ?zel finansmana aktar?larak, hem kurumsal fonlardan sermayenin yararlanmas?, hem de bireysel riske kar?? korunma piyasa risk ortam?na terk edilmi? olacakt?r. Emek ?zerindeki y?kler hafifletilerek sermayeye avantaj sa?lan?rken, emek esnek istihdam riski ile kar?? kar??ya b?rak?lm?? olacakt?r. Sonu?ta milli gelir artacak, ama gelir da??l?m? bozulacakt?r. ??te, daha fazla refah yolu b?ylece a??lm?? olacakt?r. Ancak, refah topluma yay?lmad?k?a, bu refah t?m toplum i?in daha fazla ?zg?rl?k anlam?na gelmeyecektir!
B?ylesi vah?i kapitalist ortamda mikro milliyet?ilik de y?kseltilecek ve bu y?kseli?i f?rsat bilen s?m?rgeciler ise, sermaye hizmetk?r? olduklar?n?n ay?rd?na dah? varamadan, ?insan haklar?? slogan?n? y?kselteceklerdir. ??te, anlamam?z ve alt kimliklerinin kutsall???n? zedelemeden t?m etnik gruplar?n bir araya gelerek emperyalistlerle m?cadeleye girmesi bu nedenle gereklidir. Kapitalizm i?inde y?kseltilen etnisite veya sair alt kimlikler s?m?rgecilerin b?l-y?net politikas?n?n ?ok etkili bir arac?d?r. Bu sav, bir ulus i?inde kalabal?k etnik grubun di?erlerini bask?lamas?n?n gerek?esini olu?turmamakla birlikte, maalesef, b?yle bir s?re? kapitalizmin do?as? gere?i bu y?nde ?al???r. Daha fazla ?zg?rl?k, kimliklerde oldu?u kadar, hatta kimliksel ?zg?rl?klerin kullan?labilmesi a??s?ndan, ekonomik refah?n bireylere yayg?nla?t?r?lmas? ile olas?d?r. B?yle bir a??l?m ise, h?k?met program?nda ?ng?r?lmedi?i gibi, hen?z geli?mesini tamamlamam?? ve k?resel sistemik s?m?r? alt?ndaki kapitalist toplumlarda s?z konusu olamaz! K?reselle?meye ?zg?rl?k yolu olarak sar?lan kesimin bu konuyu bir kez daha d???nmesi gereklidir!
?zzettin ?nder