GER?E??N G?Z?YLE

Baharlar insan?n kendini do?aya daha yak?n duyumsad???, co?kunun, a?k?n, ?iirin dile geldi?i mevsimlerdir diye d???n?r?m. Sonbahar?n ise y?re?imde ayr? bir yeri vard?r. Belki de bir hazan ?ocu?u oldu?umdan kim bilir. Eyl?l ay?na olan duygusal yak?nl???ma bu ?er?eveden de bak?labilir elbette. Bencileyin aylar?n en g?zel isimlisi oldu?u i?in de severim Eyl?l??. Buna ra?men her eyl?l ay?nda i?imden atamad???m ac?, benli?imi ku?atan s?k?nt?n?n bir anlam? olmal?. Var tabii. Eme?e sayg? duyan, e?it, payla??mc?, karde??e bir d?zen i?in d???nen, u?ra? veren her birey gibi benim de belle?imden silemedi?im eyl?l an?lar? var. 1 Eyl?l 1939 tarihi gibi. 20. Y?zy?l??n insanl?k tarihinin en korkun? ?l?m ve y?k?mlar?na yol a?an 2. D?nya Sava???n?n ba?lad??? tarih. Halklar? uydurma haberlerle y?nlendirmeye ?al??man?n, ?zellikle de radyo haberleri yoluyla propaganda-kar?? propagandan?n ke?fedildi?i tarih; bir bak?ma uluslararas? alanda ileti?imin ?neminin ay?rt?na var?lmas?... G?n?m?zde 1 Eyl?l ?D?nya Bar?? G?n?? olarak kutlan?yor. Bir ironi sanki. Vah?i kapitalizmin gezegenin d?rt bir k??esinde k??k?rtt???, g?? g?ndererek yer ald??? sava?lar ?ocuk, kad?n ya?l?, bebek demeden ac?mas?zca ?l?m sa??yor. A?, yoksul, bar?naks?z, yurtsuz b?rak?yor insanlar?. Irak, Afganistan, Filistin, Darfur?dan gelen sivil ?l?mlere, kaybolanlara, yok edilen k?y ve kasabalara her g?n yenileri ekleniyor. Bizim medyam?z?n g?ndeminde gelen ge?er haber olarak bile yer alm?yor bu haberler. Halk? siyasetin magazinine odaklam??lar s?rd?r?p gidiyorlar marifetlerini.
Sonra 6/7 Eyl?l tarihine tak?l?yorum. Ayn? lin? k?lt?r?n?n kimi gruplarca g?n?m?zde de ya?at?lma hatta yayg?nla?t?rma ?abalar?na seyirci kal?nmas?, boy vermeye ba?layan ?rk??l?k ?rk?t?yor beni. H?k?met program?ndaki ?zg?rl?klerin geni?letilece?i ifadesi bir tebess?m olarak donuyor y?z?mde. 6/7 Eyl?l?den sonra y?zlerine bakamad???m Ermeni, Rum arkada?lar?m?, ailelerini an?ms?yorum daha d?n gibi. Eyl?lle birlikte halk?m?z?n ?ilesi de bitmiyor demek ki. ?lkedeki kaosun, k?t?l?klerin milad? 12 Eyl?l darbesi canlan?yor belle?imde... T?rkiye?nin demokrasi ?abalar?n? daha filizlendi?inde kurutan, yarg?s?z infazlara, ?etele?melere, de?er yozla?malar?na yol a?an, insan haklar?n?, hukuk devleti kavram?n? yok sayan, 82 Anayasas??na madde koydurarak halka hesap vermekten ka?an cunta y?netimini d???n?yorum. Onun eleba??s?n? yeni ku?aklara sempatik dede olarak g?stermeye ?al??an gazeteci arkada?lar?m?z? da. Biraz ar?iv kar??t?rsalar oysa en ?ok gazetecinin o d?nemde yarg?land???n?, kapat?lan gazeteleri, toplat?lan, yak?lan kitaplar? bir ??rp?da ??reniverecekler.
Ne diyelim: Bu gazeteci t?r?, g?ce, g??l?ye yamanman?n sa?lam bir tutum olmad???n?, o g?c?n ya da g??l?n?n onlar? da g?n?n birinde yutuverece?ine tan?k olacaklar. Er ya da ge?.
Biliyorum bu yaz? medya yaz?s? olmad? pek. Eyl?l tak?nt?ma verin bu haftal?k, ho? g?r?n. ?Yak?lan Bellek? Gaelano ustan?n k???k bir denemesi, sizlerle payla?mak istedim:
?1499?da Granada?da Ba?piskopos Cisneros ?spanya?daki sekiz y?z y?ll?k ?slam k?lt?r?n? anlatan kitaplar? ate?e att?; di?er taraftan on ?? y?z y?ll?k Yahudi k?lt?r? de Engizisyon ate?lerinde yak?l?yordu.
1562?de Yucatan?da Fray Diego de Landa sekiz y?z y?ll?k Maya edebiyat?n? ate?e verdi. D?nyada daha ?nce de ba?ka yakma eylemleri, ate?e at?lan bellekler olmu?tu, daha sonra da ?ok oldu.
2003 y?l?nda, i?gal birlikleri Irak??n i?galini tamamlad?klar?nda, galipler petrol kuyular?n?, petrol rezervlerini ve Petrol Bakanl????n? tanklar ve askerlerle sard?lar. Tek bir farkla: B?t?n m?zeler bo?alt?l?rken ve d?nyada yaz?l? ilk destanlar?n, ilk hik?yelerin ve ilk yasalar?n oldu?u pi?mi? kilden kitaplar ?al?n?rken askerler ?sl?k ?al?p ba?ka yana bakt?lar.
Hemen ard?ndan k???t kitaplar yak?ld?. Ba?dat Ulusal Kitapl??? yak?ld? ve yar?m milyondan fazla kitap k?l oldu. Arap ve Fars dilinde bas?lm?? ilk kitaplar?n ?o?u orada ?ld?.?
Zaman?n A??zlar?, Eduardo Galeano
?eviren: B?lent Kale, ?itlembik Yay?nlar?
Turgay Olcayto