RAMP I?IKLARI

?nceki hafta Ramp I??klar??nda, yeniden genel m?d?rl??e g?reve iade edilen Lemi Bilgin y?netiminin olu?turdu?u repertuvar?n tematik belirsizli?i, se?ilen oyunlar?n d?nya ve toplum sorunlar?n? derinli?ine ve etrafl?ca sorgulamak ve tart??maktan uzak oldu?u g?r???yle bir de?erlendirme yap?lm?? ve g?sterime al?nan yerli yazarlar?n oyunlar?n? de?erlendirmi?tik.
De?erlendirmeye, yabanc? yazarlar?n oyunlar? ba?lam?nda devam ediyoruz. ?ncelikle Devlet Tiyatrolar? neden yabanc? yazarlar?n oyunlar?n? repertuvara al?r ve g?sterimini ger?ekle?tirerek seyirciye sunar? Bu se?imin sebebi, herhalde ?e?it olsun diye ya da keyfi bir tutum olarak a??klanamaz. Yabanc? yazarlar?n oyunlar? g?sterime al?n?rken, bir tiyatro yap?t?n?n teknik, kurgusal ve bi?imsel olarak kendi yazarl?k h?neriyle tiyatro sanat?n?n geli?ip d?n??mesine ?nc?l?k etmi? ve yazarl?k ?slubu ile farkl? bir tarz yaratm?? yazarlar?n oyunlar? tercih edilir ve seyirciye sunulur. Di?er yandan, ele ald??? konular? kendi ?slubuyla harmanlayarak birey, toplum, halk ve tarih gibi olgular? kendi ba?lamlar?nda farkl? bir d???nsel sistematik ve ?znel yakla??mlarla tart??maya a?an, yerle?ik toplumsal yarg?lar? insanl???n gelece?i ba?lam?nda yeniden sorgulayan, bu anlamda d?nya tiyatro literat?r?nde kendine ?nemli bir yer a?m?? yazarlar?n yap?tlar? tercih edilir. Bu genel ge?er do?ruya, tiyatro sanat?na kuramsal ve pratik olarak k?y?s?ndan k??esinden emek vermi? hi?bir sanat?? ve tiyatro adam?n?n itiraz? olaca??n? d???nm?yorum.
Bu de?erlendirmeler ?????nda tercih edilen yabanc? yazarlara ve oyunlar?na bir g?z att???m?zda, Devlet Tiyatrolar??ndaki repertuvar anlay???n?n ne mene bir d???nceye hizmet etti?i g?r?lecektir. Repertuvarda W. Shakespeare, komedi ustas? Moliere, Rus edebiyat?n?n ?nemli yazarlar?ndan Gogol, ele?tirel ger?ek?ili?in b?y?k temsilcisi Henrik ?bsen, Bertolt Brecht ve Georg B?chner gibi yap?tlar?, kuramsal ?nerme ve bi?imsel denemeleriyle d?nya tiyatro tarihinde ?nemli yer edinmi? yazarlar var. Ancak yap?tlar? ile bireysel ve toplumsal ger?ekli?i tart??maya a?an, insan?n dram?n? ve toplumun politik, sosyolojik, k?lt?rel ve psikolojik ko?ullar?n? tarihsel ve toplumsal ba?lamlar? ile ele alan Anton ?ehov, Maksim Gorki, Bernard Shaw, Tennessee Williams ve Tom Stoppard gibi yazarlar, nedense yok.
Di?er yandan geleneksel tiyatro kal?plar?n?n d???nda yap?tlar ?reten ve bu anlam?yla klasik hale gelen avangard (?nc?) ve abs?rd (sa?ma ya da ak?l d???) tiyatronun ?nemli temsilerinden Samuel Beckett, ?onesco, Albert Camus ve Harold Pinter gibi yazarlara da yer verilmiyor bu repertuvarda.
Oysa oyun tercihleri, tiyatro sanat?n?n tarihten bug?ne ge?irdi?i kuramsal, bi?imsel evrim ve yazarl???n bi?imsel ve kurgusal denemeleri ba?lam?nda ?e?itlendirilmeli ve bu oyunlar, g?sterim teknikleri a??s?ndan farkl? bir zenginlikte seyirciye sunulmal?yd?.
Ayr?ca Devlet Tiyatrolar?, bu ?e?itlili?i sa?lama ve bu oyunlar?n prod?ksiyonunu ger?ekle?tirerek seyirciye ula?t?rma zorunlulu?unu en ba?ta duymas? gereken bir kurum olarak varl???n? samimi olarak s?rd?rebilir. Hi?bir oyun, g?sterim giderleri ve oyuncu say?s?ndaki fazlal?k gerek?e g?sterilerek geri ?evrilemez. Bu gerek?eyi, ancak bir ?zel tiyatro ?ne s?rebilir hakl? olarak ama Devlet Tiyatrolar? de?il.
Devlet Tiyatrolar??n?n sorunlar?, sanatsal niteli?i, sanat anlay???n?, kurumsal ve ideolojik yap?s?n? tart??abilirsiniz; ancak mevcut haliyle bu kurum, tiyatro ?evresinin beklentilerini kar??laman?n ?ok uza??nda kendini konumland?r?yor art?k. ?zellikle ge?ti?imiz sezon bu kurumda politik fig?rlerin inisiyatifi ele ald??? ve cirit att??? bir arpal??a d?n??t?r?ld??? g?r?ld?. Bu y?netimin, bu bask? ve tahakk?me izin vermeyece?i inanc? ve umudunu korumak istiyoruz. Bu umudu, en az?ndan bakanl??a atanan Say?n Ertu?rul G?nay??n ve Lemi Bilgin?in dirayetli duru?u ba?lam?nda korumak istiyoruz.
Devlet Tiyatrolar?, gerek b?t?esi ve kadrosu, gerekse de mekan olana?? olarak tiyatro ?retme ve bu ?retimlerini seyirciye ula?t?rma olana??n? b?y?k oranda elinde bulunduran kamusal bir kurumdur. Tiyatro ?retme y?k?ml?l???n? birinci g?rev ve varolu? gerek?esi olarak yerine getirme zorunlulu?u vard?r. Kurumun, bu g?rev ve sorumlulu?unu, 85 ya??na gelmi? bir ?ah?s ve onun ??rekas?n?n h?rs?na kurban etme l?ks? olamaz.
Yazd?klar? oyunlar? ranta d?n??t?rme h?rs?yla kurumun kulislerine t?nemi? tacirlerin bu mecradan uzakla?malar?n?n zaman? gelmedi mi h?l??..
Metin Boran