06 Eylül 2007 00:00

Ankara?n?n resepsiyon gelene?i 1

Cumhuriyet?in ilk y?llar?ndaki resepsiyon ve balolarda bat?l?la?ma hedefi kendisini hissettiriyor, ?cumhur? ise olup biteni d??ar?dan merakla izliyordu

Paylaş

?ankaya K??k??nde yeni Cumhurba?kan? Abdullah G?l??n verdi?i resepsiyon, gerek davetliler listesi, gerekse de davetlilerin ?e?li? mi, yoksa e?siz mi kat?lacaklar? a??s?ndan tart???ld?. Bu tart??man?n konjonkt?rel nedenleri oldu?u gibi, Ankara?da devletin zirvesinin resepsiyon gelene?inde sakl? olan nedenleri de var.
T?rkiye?de gerek ?ankaya K??k??nde verilen resepsiyonlar, gerekse de Genelkurmay Ba?kanl??? taraf?ndan, resmi bayramlarda verilen resepsiyonlar s?radan ?halkla ili?kiler? faaliyetlerini a?an ?zellikler ta??d?. Bu resepsiyonlara davet edilmek, davet edilene devletin zirvesiyle hasbihal olman?n g?c?n? kazand?r?rken, yap?lan davete icabet etmemek ya da ?a?r?lmamak da i?inden ge?ilen konjonkt?re g?re anlamlar i?erdi.
Cumhuriyet?in kurulu? y?llar?ndaki ilk resepsiyonlar, ?a?da?l??? bat?l?la?makta g?renanlay???n izlerini ta??yordu. Resepsiyonu d?zenleyenlerin ve davetlilerin, Bat??daki modan?n seyrine uygun ??k k?yafetlerle gelmeleri, ikram edilen i?eceklerin aras?nda ?araba yer verilmesi ve ?dans? Ankara?n?n bu ?zel g?nlerinin vazge?ilmezleri aras?ndayd?.
K??k?te Avrupa adab?
Ankara?daki resep siyon gelene?inin izine tarih kitaplar?ndan ?ok, an? ve romanlar da rastlan?r. 1925 y?l?nda Atat?rk taraf?ndan ?ankaya?da a??rlanan Orgeneral Fahrettin Altay an?lar?nda, ?ankaya?daki ilk resepsiyon ve balolar? anlat?r. ?svi?re?den Madam Bauer ad?nda bir kad?n getirtilmi?tir. Atat?rk?le Frans?zca konu?an Bauer?in g?revi, Atat?rk??n manevi k?zlar?na ?Avrupa terbiyesi? vermek ve K??k?e ?Avrupa adab?n?? yerle?tirmekti.
Fahrettin Pa?a?n?n ?ankaya?daki ilk g?n?n?n ak?am yeme?ine D??i?leri Bakan? Tevfik R??t? (Aras) Bey, frak giymi? halde, e?i ve k?z? ile Ba?bakan ?smet Pa?a da yaln?z gelir. Sofrada Atat?rk??n sa??nda Aras??n e?i, solunda Madam Bauer, Bayan Aras??n sa??nda ?smet Pa?a, onun yan?nda Afet (?nan) Han?m, Bauer?in solunda Tevfik R??t? Bey ve d?rt k???k k?z otururlar. Yemekte ?arap, sonra da ?ampanya i?ilir. ?orba, k?lbast?, ograten patl?can, krema ve kavun ikram edilir.
Yemekten sonra gramofon ?al?n?r. Atat?rk Madam Bauer?le ?nce foxtrot, sonra da vals yapar. Ertesi gece, ete?i p?sk?ll? dekolte bir tuvalet giyen Madam Bauer bu defa sofrada Atat?rk??n kar??s?nda oturmu?tur. Afet Han?m siyah ipekli ve i?lemeli bir gece elbisesi giymi?tir. Misafirler Adalet Bakan? Mahmut Esat (Bozkurt), ??i?leri Bakan? Cemil (Uybad?n), Salih (Bozok), Saffet (Ar?kan) beylerdir. Bu defa canl? orkestra vard?r. Atat?rk, Altay Pa?a?y? zorlay?p madamla dans ettirir.
?svi?reli kad?n, Atat?rk??n ?ok rak? i?ti?ini s?yleyip, ?Sa?l??? bozulacak diye korkuyorum? diye dert yanar. Atat?rk madam? odas?na g?nderir. Sonra orkestraya zeybek havalar? ?ald?rt?p, kendisi de dizlerini yere vurarak bir g?steri yapar.
?n?n??den dans ve politika
Cumhuriyet?in 2?nci y?ld?n?m? balosu, Fresko Gazinosu?nda yap?l?r. ?smet pa?a, Rus sefirinin han?m?yla vals yapmaktad?r. Fahrettin Altay pistin yan?nda oturdu?u masadan ?n?n??ye ?Ne o, dans m? yap?yorsun? diye laf atar. ?n?n? de ?hay?r politika ediyorum? deyip, Rus sefireyi d?nd?rerek uzakla??r.
Ankara Palas ve ?cumhur?
Cumhuriyet?in kurulu? y?llar?nda resepsiyonlar?n yan?nda balolar da, Kemalistlerin ??a?da?l?k? imgelerine ve hedeflerine uygun ?zellikler ta??r. Yakup Kadri Karaosmano?lu, ilk bask?s? 1934 y?l?nda yay?mlanan Ankara adl? roman?nda Cumhuriyet?in ilk y?llar?n? farkl? karakterlerin d?nyas?ndan anlat?r.
Roman?n ikinci b?l?m?nde Yakup Kadri, Cumhuriyet modernle?mesinin ilk s?re?leri kendince resmeder. Ankara Palas??n a??ld??? y?l y?lba?? balolar? ayr? bir heyecan yarat?r. Haz?rl?klar aylar ?ncesinden ba?lar, ?stanbul terzilerine sipari?ler verilir, Beyo?lu?nun b?y?k ma?azalar?nda kalmayan mallar Avrupa?ya sipari? edilir. Balo g?n? geldi?inde Ankara Palas??n ?n?nde heyecanl? bir hareketlilik ya?an?r. Yakup Kadri, devam?n? ??yle anlat?r: ???k otomobilleriyle baloya gelenler otelin kap?s?nda birikmi? olan merakl? halk k?melerini zorlukla a?arak i?eri girebiliyorlard?. B?t?n bu olanlar? bir film ?eridi gibi izleyen yerli ve k?yl?lerin olu?turdu?u kalabal?k i?in ise balo denilen ?ey Ankara Palas??n ?n?nde ba?l?yor ve bitiyordu. Onlar i?erideki d?nyada olup bitenleri merak etmekle ve kendi aralar?nda tahminler y?r?tmekle yetiniyorlard?.?

Kasapyan Ba?evi?nden ?ankaya K??k??ne

Gazeteci Ru?en E?ref (?nayd?n), 16 May?s 1921 g?n? Mustafa Kemal?i ?ankaya s?rtlar?na at gezintisine davet etti. Gezintisi s?ras?nda, Mustafa Kemal, iki katl? bir ba?evini ?ok be?endi. Sahibi Ermeni olan ve ?Kasapyan Ba?evi? olarak bilinen bu mekan, zamanla T?rkiye Cumhuriyeti?nin simgesi ?ankaya K??k??ne d?n??ecekti. Ba?evi arazisi b?y?t?lerek buraya yeni bir bina yap?lmas? i?in, 1930?da Prof. Dr. Clemens Holzmeister g?revlendirildi. Nazilerden ka?an Prof. Holzmeister, ?ankaya K??k??n?n tasar?m?n? be? g?nde haz?rlad?.

Bir resepsiyon an?s?

Cumhuriyet tarihi i?inde resepsiyonlara dair ?e?itli mitlerden anlat?lagelmi?tir. Bu anlat?lar mitin do?as?na uygun olarak, ger?e?in yeniden ?retiminin de izlerini ta??r ve kulaktan kula?a tarihten bug?ne ta??n?r. Bunlardan biri, Cumhuriyet?in ilan?ndan sonra ?stanbul?da verilen bir resepsiyona dairdir. Resepsiyona t?m d?nya ?lkelerinin el?ileri ve ata?eleri de davet edilir. Davet g?zel bir bi?imde s?rmektedir, fakat ?ngiliz ata?esi olan binba??n?n bak??lar? Mustafa Kemal?in g?z?nden ka?maz. B?t?n davet boyunca kendisine dik dik bakm??t?r ve bakmaya devam etmektedir.
Ne oldu?unu ??renmek i?in yaverini g?nderir. Yaver Mustafa Kemal?e ??yle der: ?Pa?am kendisine neden ters bir tav?r tak?nd???n? sordum, o da bana Mustafa Kemal?in ?anakkale?de babas?n? ?ld?rd???n? s?yledi.?
Bunun ?zerine Mustafa Kemal ??yle der: ?Git sor bakal?m babas?n?n ?anakkale?de ne i?i varm????
YARIN: Resepsiyonda politika
Haz?rlayan: Fatih Polat
ÖNCEKİ HABER

ABD?nin Irak ??kmaz?

SONRAKİ HABER

Chavez?in sanat at?l?m?

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...