HAYATIN ???NDEN

?kinci D?nya Sava???n?n yenilmez Nazi ordular?na kahramanca direnen Partizanlara yatakl?k yapm?? sarp kayal?klar? ge?erek Makole'nin dalgal? ye?illi?ine ula??yoruz. ?ki milyon n?fusluk k???k Slovenya'n?n, iki bin y?z n?fuslu bu k???c?k kasabas?, arkas? s?rprizlerle dolu onlarca tepenin i?ine kurulmu?. Tepelerin g?neye bakan yama?lar? ?z?m ba?lar?. Burada her evin bir ba??, her ba??n bir ba? evi var. Kald???m?z ba? evinin balkonundan Zagrep'in ???klar? g?r?n?yor. Di?er pencereden Maribor. Az ilerisi Avusturya d?zl?kleri. Kutsal kitaplardaki cennet tarifi sanki buras? i?in yap?lm??. Buz gibi sular, bin bir ?e?it meyve, sonsuz ye?illik ve orman ve di?erleri. Y?ld?zlar, tutabilece?imiz kadar yan?m?zda. En yak?n kom?u di?er tepede.
Bu k???k kasabada d?nya kadar b?y?k bir i?i ger?ekle?tiriyor kasabal?lar. Be? y?l ?nce ?van Dvorsak ve onsekiz arkada??n?n ba?latt??? Forma Viva Festivali art?k uluslararas? boyuta ula?m??. T?m kasabal?lar ?van'?n arkas?nda. ?ok varl?kl? de?iller. Tek servetleri Alp Da?lar?'n?n bu engin tepelerinde sahip olduklar? bereketli topraklar. Bu g?zelliklerin kokusunu al?p avantadan ele ge?irmeye ?al??an ?ngilizlerin, Frans?zlar?n, Almanlar?n verdikleri be?, on bin Avro'ya direnmek i?in ?al???yorlar. "Sat?lacaksa, en son buras? sat?l?r" diyor Rudi.
Festival ?yle yeme, i?me, hoplama, z?plama festivali de?il. On farkl? ?lkeden 40 heykeltra?, 34 ressam davet etmi?ler. ?ki bin ki?ilik kasaba neredeyse 100 ki?iyi konuk ediyor. Otel filan yok. Kasabal?lar kendi evlerinde konuk ediyor sanat??lar?. Bizim ev sahibimiz Franc ve ?tefka. Franc malulen emekli. B?y?k bir kalp ameliyat? ge?irmi?. Be? y?z Avroluk maa??yla ge?inmeye ?al???yor. Alman tekellerine pazar yaratmak i?in ?ye al?nan bu yeni Birlik ?yeleri ?oktan Alman markalar?yla dolmu?. Fiyatlar Almanya, Fransa, Avusturya gibi ama maa?lar d?rtte bir. Ya?l?lar eski Yugoslavyay? ?zl?yor. Onun ?l??s?nde zeka, "?retmek, yaratmak" anlam?na geldi?i i?in, "?zellikle aptal g?r?n??l?ler nas?l oluyorsa serveti ele ge?iriyorlar" diyor heykeltra? Rudi Stopar.
Hayat sabah?n 6?s?nda ba?l?yor. Bir an ?nce i?e ba?lama tela??ndaki sanat??lar h?zla i?ilen bir kahvenin ard?ndan uzak tepelerden, on bin y?ll?k y?ntemle haberle?meye ba?l?yorlar. Koca bir kayan?n ba??na oturmu?, milyonlarca y?lda olu?mu? ?ekilsizli?i insana benzetmeye ?al???yor Ferdinand Pfeifer. K???k bir ?eki? ve keski ile do?an?n bir y?lda yapamad???n? bir haftada bitirecek. Daha ?nce bitirilmi? 62 eserin yan?nda yerini alacak, ta? adam, t?pk? Nemrut'taki gibi. Fercic Slavko tahtac?. D?rt metre boyunda dev a?a? k?t???n? kesiyor h?zar?yla. "Ne ??kacak" soruma dudak b?k?yor. Hen?z o da bilmiyor ne olaca??n?. Ama iyi bir ?eyler ??kar umuduyla oyuyor k?t???n oras?n? buras?n?. Yamuk, e?ri, ?ekilsiz ama sanki duygulu heykeller, kimi ta?tan, kimi tahtadan, kimi demirden, Zagrep'e, Maribor'a, Avusturya d?zl?klerine bak?yorlar, t?pk? bizim gibi. Sonsuza kadar da ?yle bakacaklar, sanat??lar?n?n g?zleriyle.
Sanat?? konuk etmek kasabal?lar i?in ayr?cal?k meselesi. Bu y?l konu?u olmayanlar buruk. Ak?am yapt??? kurabiyeleri yemedi?imiz i?in ?tefka'dan azar i?itiyoruz. Ak?am yemekleri kasaban?n "Gostilna"s?nda. Tanr? ne verdiyse konuklar?yla b?l???yorlar. ?orban?n taneli k?sm? ?nce konuklara servis ediliyor. Ha?lanm?? patates, k?zarm?? hindi, ?ikolatal? kek ve tabiki beyaz ?arap gecelerin de?i?mez m?n?s? ??, be? tiyekte olsa herkesin ?z?m ba?? var. Her ev kendi ?z?m suyunu ?retiyor. Kimi hemen, kimi bekleterek i?iyor tanr?n?n nimetini.
?z?m ba?lar?n?n i?ine serpi?tirilmi? tahta r?zgar g?llerinin tak?rt?s? durunca ba?l?yor, ku?lar?n ?z?m ziyafeti. Ara s?ra patlayan kuru s?k?lar olmasa, buras? ku?lar i?in tam bir ??len yeri.
Kasaban?n ?ocuklar?, gen?leri, kad?nlar?, erkekler t?m y?l boyunca yapt?klar? haz?rl?klar?n tad?n? ??kar?yorlar. Bir hafta s?ren sanat ??leni boyunca herkes, elinden geleni, ka??da, tahtaya, ta?a, demire d?k?yor.
Her ak?am bir sanat??n?n ki?isel sergisi var. Bu ak?am s?ra Maximilyan'da. Yine tepelerden birinde bir k?y evi sergi salonu olmu?. Ev sahipleri servis i?in ??rp?n?yor. A??l??ta altm??lar?nda kad?nl?, erkekli grup bar?? ?ark?lar? s?yl?yor. Sergi a??l??? uzad?k?a, sergi i?in b?y?k (?) birilerinin gelmesini bekliyoruz san?yorum ?ark?lar, danslar bitince kasaban?n demircisi bir konu?ma yap?p, serginin a??l???n? yap?yor. ?nce, "devletliler" yok san?yorum. Sonra, kenara s?k??m?? efendi bak??l? bir adam?n belediye ba?kan? oldu?unu s?yl?yorlar. Bizimkilerin kas?lmalar? geliyor g?z?m?n ?n?ne. Kabahat bizim kas?lanlarda de?il, bizde.
???ld?k?e k?zaran Maksi'nin resimlerini, dingin bir ?o?ku ile izliyoruz. Yar?n, ?b?r g?n ba?ka sergiler var. ?rettikleri ile gurur duyar ve sadece be?eni bekleyen insanlar?n naifli?i i?imizi ?s?t?yor.
Slovenya'n?n bu k???k kasabas?nda, partilerden, borsadan, televizyonlardaki horoz d????lerinden, ihanetlerden, d?nekliklerden, d?vizden, sava?tan uzak, yaln?zca insan ve insana yak???r olanlarla u?ra?arak bir hafta ge?irmek, t?m yoksulluklar?na ra?men h?rstan, bencillikten uzak ge?mi? ?ocuklar?m?n miras?yla, payla?mak, vermek, destek olmaktan zevk alan insanlar?n i?inde olmak, buruk bir umut veriyor hepimize.
Buruklu, b?yle kasabalar?n g?n ge?tik?e azal?yor olmas?ndan. Umut, ba?kan Alojz Gor?enko'nun Makole'sinde ?ocuklar?n g?zlerinden ak?yor, y?re?imize.
Arif Nacaro?lu