GER?EK

Anayasay? de?i?tirme giri?imi, ?e?itli g?? odaklar?n?n kendilerince s?rece m?dahale etme ?abalar? giderek yo?unla??yor.
12 Eyl?l Cuntas? taraf?ndan yap?lan ve ge?en s?re i?inde pek ?ok maddesi de?i?tirilen ama, esas?na dokunulamayan 1982 Anayasas??n?n savunulacak bir yan? olmad??? i?in kimse ?anayasa de?i?mesin? demiyor. Ancak; anayasay? de?i?tirmek istemeyenler; ??lkesi ve milletiyle? diye ba?layan maddelerin de?i?tirilmesine izin vermemek ?zere birlikler olu?tururken, sermaye g??leri, emek ve demokrasi g??leri de kendi cephelerinden giri?imlerini s?rd?r?yorlar.
En son D?SK, KESK, TTB, TMMOB, T?RMOB, T?rk Eczac?lar Birli?i, T?rk Di? Hekimleri Birli?i gibi emek ?rg?tlerinin, ortak bir giri?im olu?turduklar? a??kland?.
Bug?n anayasa de?i?ikli?i i?in m?dahale eden g??lerin ??yle bir kampla?ma i?inde oldu?unu s?yleyebiliriz:
1-) Mevcut anayasay? de?i?tirir gibi yap?lsa bile de?i?tirmeden korumak isteyen kesimin ba??nda CHP, asker ve sivil stat?kocu g??ler, sa??n solun milliyet?ileri vard?r.
2-) T?S?AD, TOBB gibi sermaye ?rg?tleri, as?l olarak anayasan?n ?zelle?tirme ve hizmetlerin piyasaya a??lmas? ve AB ve uluslar aras? piyasalara uyumu zorla?t?ran maddelerin ay?klanmas? yeterli g?ren bir de?i?imi savunacaklard?r. Ancak, kimi ?zg?rl?kler konusunda da ad?m at?lmas?n? ba?ka ?evrelerin ?zellikle ayd?n ve demokrat kesimlerinin deste?ini almak i?in kullanacaklard?r. Liberal sa? ve ?solcular? ile sermaye bas?n? bu cephenin s?zc?leri olarak rol oynamaktad?r.
3-) AKP ve onu arkas?nda yer alan din ve t?rban gibi kayg?lar sahip kesimler, ?82 anayasas?na ruhunu veren ba?l?ca ?devletin birli?i ve b?t?nl??? ad?na? ?zg?rl?klere ve demokrasisin geli?mesini s?n?rlayan t?m maddeleri koruyacaklar? anla??lmaktad?r. Laisizm konusunda da onu do?rudan hedef almaktan ?ok arkas?ndan dola?acaklar? ??zg?rl?klerle? ilgili olarak da, kimi konularda ad?m atacaklar? beklenebilir. Ancak bu kesimin ne laiklik konusunda ciddi bir ad?m atmalar? (?rne?in diyaneti kald?rmak, S?nni ?slam??n ?zel bir bi?imini dayatan yerle?ik laiklik anlay???n reddetmek) ne de K?rt sorunu demokratik ??z?m?n? ?n?n kesen maddelerin kald?r?lmas? konusunda bir ad?m atamayacaklar? g?r?nmektedir. Bunlar?n as?l ittifak? ise 2. maddede s?z?n? etti?imiz, sermaye g??leridir.
4-) Emek ve demokrasi g??leri ise; 1982?den beri her vesileyle belirttikleri gibi ?82 Anayasas??n?n ba?lang?? maddeleri de dahil olmak ?zere t?m?n?n de?i?tirilmesini istemektedirler. Daha do?rusu b?yle davranmalar? gerekir.
Bunu i?in de en ba?ta K?rt sorunun demokratik ??z?m?n?n ?n?ndeki maddelerin kald?r?lmas? talebinin en ba?a yaz?lmas? gerektir. Laisizm konusunda ise emek ?rg?tleri ve demokrasi g??leri; ger?ek bir laisizm, inan? ve vicdan ?zg?rl???n? savunuldu?u, devletin din ve mezhepler kar??s?nda tam tarafs?zl???n? esas alan (devletin bu alana sadece kimi din ve mezheplerin ?tekiler ?st?nde bask? kurma giri?imlerini ?nlemek i?in m?dahale etti?i) bir laisizm anlay???n?n anayasada yer almas? i?in m?cadele etmelidirler. Ve elbette, emek?i s?n?flar?n kazan?lm?? haklar?n?n, siyasi ve ekonomik-sosyal alandaki ?rg?tlenmesini kolayla?t?ran bir anayasa talebinde ?srar etmek gerekir.
Elbette emek cephesi i?in bir ?anayasa yaz?c?l???? (*) s?z konusu olamaz. Tersine demokrasi ve ?zg?rl?klerin geli?tirilmesi ?n?ndeki engellerin kald?r?ld???, T?rkiye?nin ba??ms?z ve demokratik bir ?lke olarak aya?a kalkmas?na dayanak olacak bir anayasa i?in m?cadele s?re?te belirleyici olacakt?r. Bu y?zden de emek ?rg?tlerin giri?imi; b?yle bir s?recin ?n?n? a?acaksa, geleneksel bas?n a??klamas? ve g?r?? bildirmeyi a?an bir tutuma sahip olmak gerekir. Burada belirleyici olacak olan da; emek ve demokrasi g??lerinin ellerindeki y???n g?c?n? terazinin di?er kefesine koydu?u bir m?cadele hatt?na y?nelmektir. ?G?r?? bildirme?, ?taslak haz?rlama? ?izgisinde kal?n?rsa, sadece egemenleri kendi ama?lar?n? ger?ekle?tirilmesine dolgu maddesi olunur. Dahas? b?yle bir durumda, eme?in haklar? ve ?lkenin ??karlar?n?n savunulmas? konusunda ?82 Anayasas??n?n bile gerisine d??en bir anayasa ile y?z y?ze kal?nabilir.
(*) T?rkiye?de ?anayasa yaz?c?l????n?n uzun Bir ge?mi?i vard?r. 1960?lar?n ikinci yar?s? koltu?unun alt?nda anayasa tasla?? ile dola?an profes?rlerden, dergi edit?rlerinden, gazetecilerden, politika erbab?ndan ge?ilmiyordu. Sonraki y?llarda da Anayasa bir yaz?l? metin olarak konu?uldu. Bug?n de birden herkesin anayasa yazmaya kalkmas? ?a??rt?c? de?il. Ancak as?l olan yazmak de?il kazanmak; talepler etraf?nda birle?en emek?ilerin anayasaya kendi taleplerini sokmada g?sterece?i ba?ar?d?r. Ve elbette; sisteme kar?? g??leri demokrasi ve eme?in talepleri etraf?nda birle?tirip siyasete, m?dahale eder duruma getirmektir.
?. Sabri Durmaz