DURUM

?FED ?ar?? olarak 18 y?l g?rev yapan ve bir?ok ABD Ba?kan? ile ?al??an Greenspan, Irak Sava???n?n ?nde gelen g?d?s? olarak, petrol? g?sterdi. Bu haber birka? g?n ?nceki gazetelerde yer ald? ve epeyce yank? uyand?rd?. Irak i?galinde petrol?n oynad??? rol zaten geni? kesimlerce biliniyordu. ?imdi olan ise, ekonomi i?in verdi?i kararlarla sadece ABD ekonomisini de?il, t?m d?nya ekonomisini etkileyen ABD Merkez Bankas? eski Ba?kan? Greenspan??n a?z?ndan bu ger?e?in itiraf edilmesidir.
Kafas?nda h?l? ?kitle imha silahlar? geli?tirme, Ortado?u?ya demokrasi getirme...? vb. nedeniyle bu i?gal ger?ekle?ti d???ncelerini ta??yan varsa, Greenspan??n bu s?ylediklerinin onlar? ikna etmesi umulur. Zaten ABD?de yap?lan son kamuoyu yoklamalar? ABD halk?n?n bu konuda ger?ekleri g?rmeye ba?lad???n? a??k?a ortaya koyuyor. Bu ara?t?rmalara g?re, daha ?nceden ??te ikisi Irak??n i?galini onaylayan ve sava?? destekleyen Amerikan halk?n?n art?k ??te ikisi i?gale kar?? ve ABD g??lerinin Irak?tan ?ekilmesini istiyor. Halen i?gal kar??tl???n?n en g??l? oldu?u ve bunun g?sterilere yans?d??? ?lke ABD?dir.
Burada ABD?nin Irak?? i?gal etmesinin nedeni i?in yap?lan eski tart??malarda ileri s?r?len ?arg?manlar?? yeniden hat?rlamakta yarar var. Pek ?ok ki?i Irak??n y?ll?k petrol gelirini hat?rlat?yor, ABD?nin y?ll?k harcamalar? i?inde bunun devede kulak kald???n? ileri s?r?yor, petrole y?lda y?z milyarlarca dolar para ?deyen ABD?nin bu nedenle Irak?? i?gal etmesinin g?l?n? oldu?unu s?yl?yordu. ABD paray? bast?r?r petrol? al?rd?. Bunlara g?re hedef petrol de?il, Irak?a ve b?lgeye demokrasi ve ?zg?rl?k getirmekti. B?t?n bunlar?n kocaman bir palavradan ibaret oldu?u g?r?ld?.
Bu tart??malarda ikinci bir g?r?? daha vard? ve bunlar petrol konusunda hemen hemen ayn? gerek?eleri ?ne s?r?yor ama sonucu farkl? ba?l?yorlard?. Bunlar da petrol?n y?ll?k gelirinin, de?erinin d???k oldu?unu s?yl?yor ama sonucu ger?ek amac?n b?lge ve d?nya egemenli?i oldu?u yarg?s? ile ba?l?yorlard?. Bu yarg? elbette do?ru. ABD elbette b?lgeye ve d?nyaya ilelebet hakim olmak, di?er rakipler ?zerinde tart??mas?z ve ezici bir ?st?nl?k sa?lamak istiyor. Ama bu ?st?nl??? sa?layacak stratejik maddelerden birisi petrol -daha geni? bir ifade ile enerji kaynaklar?- ve petrol olmadan b?rakal?m b?y?k sava?lar ve m?cadeleler s?rd?rmeyi, modern g?nl?k ya?am? bile s?rd?rmek neredeyse olanaks?z gibi.
Yani petrol?n stratejik bir madde olmas? nedeniyle, bir meta olarak ta??d??? de?erle, kullan?m de?eri aras?ndaki ili?ki, herhangi bir metan?n bu iki y?n? aras?ndaki ili?kiden ?ok daha farkl? ?zellikler ta??yor. Asl?nda denklem basit, petrole ve enerji kaynaklar?na, bunlar?n ?retildi?i b?lgelere hakim olacaks?n, bu hakimiyet seni d?nya egemenli?ine ve s?rekli saltanat kurmaya g?t?recek. Petrol?n yoksa sadece ?lkendeki ekonominin ?arklar? durmakla kalmaz, tanklar?n? y?r?temezsin, u?aklar?n? kald?ramazs?n, gemilerini y?zd?remezsin. Bunlar? yapamay?nca da ne di?er rakiplerini korkutabilirsin ve onlar?n g?rtla??na ??kebilirsin, ne de ?retti?in di?er metalar? ?ekonomi d??? zoru? kullanarak sat?n almaya kimseyi zorlayamazs?n! ?zcesi petrol, emperyalist egemenlik ili?kileri i?inde stratejik bir yere sahip oluyor ve bu ili?kilerin geli?mesine ve peki?mesine yard?m ediyor.
ABD i?gali bug?n Irak?ta zor g?nler ge?iriyor. Ama bu zorluk hen?z ABD?yi b?lgeden s?k?p atacak bir a?amaya ula?mad?. ABD bug?n b?lgede sadece Irak i?galini s?rd?rmeyi de?il, ?ran?a da sald?rmay? g?ndemine alm?? durumda. Bu seferki gerek?esi ise ?ran??n n?kleer silah ?retmeye soyunmas? olarak a??klan?yor. ?ran?a y?nelik korsanca bir sald?r?n?n haz?rl?klar? y?r?t?l?yor. Irak benzeri bir i?gal olanaks?z g?r?n?yor, ama bu ?lkenin stratejik yerlerinin y?k?m? planlan?yor. B?t?n bu geli?meler dikkate al?nd???nda ba?ta T?rkiye olmak ?zere, b?lge halklar?n?n son derece uyan?k olmas?n?n ?nemi kendili?inden ortaya ??k?yor. Yoksa ?srail u?aklar?n?n Suriye?yi bombalay?p, yedek yak?t tanklar?n? T?rkiye?ye atmas? gibi, ?ncirlik?ten kalkan Amerikan u?aklar?n?n ?ran?? bombalad?klar? haberini de i? i?ten ge?tikten sonra alabiliriz!
Ahmet Ya?aro?lu