?ZG?RCE

AKP H?k?meti?nin anayasay? yenilemeye y?nelik giri?imleriyle birlikte bir?ok kesimde anayasa ?zerine tart??malar ba?lad?. Asl?nda sermaye kesimi uzun zaman ?ncesinden bu tart??malar? kendi i?erisinde yapm?? ve raporlar haz?rlatm??t?. Cemil ?i?ek?in ifade etti?ine g?re yeni anayasa ?al??malar?nda da bu raporlar ?nemli bir kaynak olu?turdu. Meslek ?rg?tleri ve sendikalardan olu?an demokratik kitle ?rg?tleri ise anayasay? ciddi bi?imde tart??maya ve alternatif anayasa haz?rl?klar?na maalesef hen?z ba?lad?lar. Bug?ne kadar anayasa ve yasalara kar?? de?erlendirmeleri sadece ele?tiriden ibaret kalan bu kesimin ?imdi ba?latt?klar? tart??ma da yine ?nemli ?l??de haz?rlanan tasla??n ele?tirisi bi?imindir. Anayasa ?zerine tart??malar?n ve alternatif aray??lar?n mevcut metinlerin ele?tirisi ?zerinden ger?ekle?mesi ile birlikte de hukuk tekni?i ?n plana ??karken, anayasaya ruhunu veren ideoloji g?z ard? edilmektedir. Bu nedenle de anayasaya ili?kin tart??malar ve di?er ?al??malar sadece hukuk?ular?n kat?l?m? ile s?n?rl? kalmaktad?r.
Oysa, anayasa hukuki bir metin olmaktan ?te bir devletin ideolojisini ortaya koyan ve toplumsal ili?kileri bu ideoloji do?rultusunda d?zenlemeyi ama?layan bir metindir. Bu nedenle anayasaya ili?kin tart??malarda her ?eyden ?nce toplumsal s?n?flara ili?kin ?eli?en ??karlar?n hangi bi?imde yer ald???na bakmak gerekir. Dolay?s? ile anayasay? tart??an ya da alternatif haz?rl?klar yapan kesimler de kendi s?n?fsal konumlar?n? a??k olarak belirlemeli ve o s?n?f?n ??karlar? do?rultusunda hareket etmelidir. Aksi halde varolan anayasa veya siyasal iktidar taraf?ndan haz?rlat?lm?? olan anayasa tasla?? ?zerinde y?r?t?lecek tart??malar mevcut d?zenin pe?inen kabul? anlam?na gelir.
T?rkiye?de uygulanmaya konulmu? olan t?m anayasalar kapitalist sistemi temel alm?? ve onun d?nemsel gereklerine uygun bir bi?imde ?ekillenmi?tir. Bu ?ekillenme kimi zaman mevcut anayasa ?zerindeki baz? de?i?ikliklerle ger?ekle?irken, kimi zaman da yeni bir anayasa yap?lma yoluna gidilmi?tir. ?rne?in 1961 Anayasas?, kapitalizmin d?nemsel politikalar?n?n gere?i olan ?sosyal devlet? anlay??? ?zerinde bi?imlenirken; 1982 Anayasas?, kapitalist sistemdeki d?n???me paralel olarak yeni liberal politikalar ?zerinde bi?imlenmi?tir. 1982?den bug?ne Anayasa?da sermaye kesiminin ihtiya?lar? do?rultusunda birtak?m de?i?iklikler yap?lmakla birlikte, art?k d?zeltmeler ihtiyaca cevap vermekte yetersiz kalm?? ve yeni bir anayasa gerekli hale gelmi?tir. AKP H?k?meti de iktidar?n?n ilk g?n?nden beri g?sterdi?i ?sermaye i?in hizmette s?n?r yoktur? prensibi ve Meclis?teki ?o?unlu?undan ald??? g??le yeni bir anayasa yapma i?ine soyunmu?tur.
Sermayenin rapor ve direktifleri do?rultusunda anayasa hukuk?ular?na haz?rlat?lan yeni anayasa tasla?? beklendi?i gibi bir taraftan devleti sosyal i?levinden b?t?n?yle ar?nd?r?p piyasala?t?r?rken, di?er taraftan da sermayenin ?n?n? s?n?rs?z bir bi?imde a?may? ?ng?rmektedir. Bu taslak kar??s?nda ortaya ??kan tart??ma noktas? ise b?y?k ?l??de ?t?rban? meselesine odaklanm?? durumdad?r. ?zellikle AKP iktidar? d?neminde ?t?rban?, ?imam hatipler? gibi laikli?e ili?kin konular daima toplumun geni? kesimlerinin aleyhine olacak uygulamalar? perdelemek i?in kullan?lm??t?r. Ayn? durum burada da tekrarlanmaktad?r.
Anayasa tart??malar s?ras?nda ?zerinde durulan di?er bir konu da demokrasi ve insan haklar?na ili?kin d?zenlemelerdir. Devletin sosyal i?levinden b?t?n?yle soyutlan?p, yurtta?la olan ba??n? jandarmal?k d?zeyine indirgeyen bir anayasada ?devletin elindeki sopan?n uzun mu k?sa m? olaca???n?n pek de bir ?nemi yoktur. Zira, mevcut ko?ullar i?inde olu?turulacak bir anayasada ne yazarsa yazs?n devletin sopas?n?n ne kadar olaca??n? fiilen belirleyen, emek?ilerin m?cadele g?c? ve sermayenin tehdidi alg?lama d?zeyi olacakt?r.
O halde anayasa tart??malar?na ger?ekten katk? sa?lanmak isteniyorsa her ?eyden ?nce tart??malar? (tam da AKP?nin ka?t??? nokta olan) ideolojik zemine ?ekmek gerekir. Yani mevcut anayasan?n, yeni tasla??n ve bu tasla?? haz?rlayan siyasal erkin ya da daha ?z bir ifade ile T?rkiye?deki egemen yap?n?n s?n?fsal konumlanmas?n? a???a ??kart?l?p, b?yle bir anayasal d?zen i?erisinde (sevgili Seyit Aslan??n d?n Evrensel?de sordu?u) ba?ta emek?iler olmak ?zere sermaye d??? toplum kesimlerinin nas?l ?al???p nas?l ya?ayacaklar? ortaya konulmal?d?r. Bu yakla??mla y?r?t?lecek bir tart??ma ortam?, bilin?li bir bi?imde tart??malar d???nda tutulan toplum kesimlerinin bu tart??ma i?erisine ?ekilmesini de sa?layacakt?r.
S?z?n ?z?: Anayasa hukuksal de?il, ideolojik bir metindir. Bu nedenle anayasa tart??malar? ideolojik zeminde yap?lmal? ve yeni anayasan?n hangi toplumsal s?n?f?n ??karlar?n? savundu?u ve sermaye d??? toplum kesimleri i?in neler getirip neler g?t?rece?i a???a ??kart?lmal?d?r.
?zg?r M?ft?o?lu