J?N ? J

Bir?o?umuz istatisiki bilgileri sevmeyiz. Rakamlar dizisinden olu?an bu bilgiler hem so?uktur, hem anla??lmas? zordur ve hem de yabanc?l?k hissi yarat?r insanda.
Ama, istatistik; geli?en d?nyada, karma??kla?an insan ili?kilerinde ve sosyal hizmetlerde vazge?emeyece?imiz bir bilimdir ayn? zamanda.
Rakamlar?n dilini okumaya ba?lad???m?zda, uzak ve yabanc? olan say?lar?n yak?n?m?zda oldu?unu g?r?r ve biliriz. Sorunlar? avucumuzun i?ine alman?n bir y?ntemidir istatistik. Say?lar? insans?zla?t?rmadan yorumlamak da nihayet bir tercih meselesidir.
Ezilenlerin, kendi durumlar?n? g?rmek ve m?cadeleye at?lmalar? i?in ?nemli bilimsel veriler sa?lar. Kad?nlar i?in, yoksul ve ezilen kad?nlar i?in ?ok ?nemli olan bu bilgilerden biri de anne ve bebek ?l?m oranlar?n? g?steren istatistiklerdir. Bu istatistikler, kad?n?n s?n?fsal ve ulusal ayr?mc?l?kla belirlenen konumunu yal?n bir ?ekilde ortaya koyar.
Gebelik ve do?uma ba?l? anne ?l?m oranlar?; ?lkelerin geli?mi?lik g?stergelerinden birini te?kil ediyor. Sa?l?k te?kilatlar?, her y?l d?zenli olarak anne ve bebek ?l?m oranlar?n? izler. Her ?lke, insana ve insan sa?l???na verdi?i ?nemin bir g?stergesi olan bu rakamlar?n iyile?tirilmesi i?in ?e?itli planlar yapar, tedbirler al?p uygulamaya ?al???r.
Sa?l?k Bakanl??? ve ?e?itli ?niversitelerin ??retim ?yelerince ortakla?a y?r?t?len ?al??mayla haz?rlanan ?Ulusal Anne ?l?mleri? raporuna g?re, T?rkiye?de kentsel yerle?im yerlerinde 100 bin canl? do?umda gebeli?e ba?l? ?l?m oran? 28.2; k?rsal yerle?im yerlerinde ise 53.7 seviyesine ula??yor. K?r ve kent aras?ndaki fark, yakla??k iki kat?na var?yor.
K?r ile kent aras?ndaki fark; iki nedene dayal?. Birincisi, IMF politikalar? ile k?rsal alanda ya?anan b?y?k yoksulla?ma ve bunun k?yl? kad?na sa?l?k harcamalar? i?in yoksunluk olarak yans?mas?. ?kincisi, genel olarak sa?l?k, e?itim ve ula??m hizmetlerine eri?ilebilirlik y?n?nden k?y ve kasabalardaki geri kalm??l?k.
Dolay?s? ile k?yl? kad?n hem paras?zl?ktan, hem e?itimsizlikten ve hem de doktorsuzluktan, hastanesizlikten do?um ?ncesi gebelik izlemelerinde yetersiz kal?yor. Tehlikeleri ?nceden g?rme ve tedavi olanaklar?n? da yitiriyor. Yoksulla?ma, evde do?umlar? yeniden kad?nlar i?in se?enek haline getiriyor ve bu da, kanamalara ba?l? ?l?m oran?n? art?r?yor. Kapitalizmin e?itsiz geli?im yasas?, sermayeyi ve dolay?s? ile e?itim ve sa?l?k hizmetlerinin kentlerde ve esas olarak bat? kentlerinde yo?unla?mas?na, di?er b?lgelerin ise geri kalmas?na neden oluyor.
Ayn? ara?t?rman?n sonu?lar?na g?re, T?rkiye genelinde gebeli?e ba?l? ?l?m oran? 100 bin canl? do?umda 38.3 olarak tespit edildi. Ancak, bu ortalama oran?n b?lgesel da??l?m? izlenince derin bir e?itsizlik de?il de bir u?urumun oldu?u da g?r?l?yor. Bat? illerinde, do?uma ba?l? kad?n ?l?mleri 100 bin canl? do?umda 12 iken, Do?u illerinde do?uma ba?l? kad?n ?l?mleri 100 binde 93 olarak tespit ediliyor. Do?ulu kad?n?n do?umda kar??la?t??? ?l?m riski, Bat?l? kad?na g?re yakla??k 8 kat daha fazla. K?rt sorununun ??z?ms?zl???, b?lgesel geli?me oran?nda derin u?urumlara neden oluyor ve bu u?urumun dibinde yine kad?n var.
Raporda s?ralanan ?l?mlerin t?bbi nedenleri, sosyal nedenlere ???k tutuyor:
?Gebeli?e ba?l? t?m ?l?mlerin y?zde 17?si do?umdan hemen ?nce, do?um s?ras?nda veya do?umdan sonra ba?layan kanamalardan kaynaklan?yor. ?kinci ?nemli neden ise ?dem olu?mas?, d?? gebelik, dola??m sistemi hastal?klar?.?
?Gebeli?e ba?l? ?l?mlerin y?zde 1.5?i ise intihar nedeniyle oluyor. ?ntihar vakalar?n?n yar?s?, do?rudan anne ?l?m nedenleri aras?nda yer al?yor, ??nk? bunlar do?um sonras? ya?anan zihinsel-ruhsal rahats?zl?klar nedeniyle ya da istenmeyen veya gizlenen gebelikler sonucunda meydana geliyor.?
Rapora g?re, T?rkiye?deki do?uma ba?l? anne ?l?mleri oran?, geli?mi? ?lkeler i?in hesaplanan anne ?l?m oran?ndan y?zde 40 daha fazla.
S?n?fsal yoksulluk ve b?lgesel yoksunlu?u tayin eden demokrasisizlik ve kapitalizm, kad?nlar?n canlar?na okuyor.
Y?ld?z ?mrek Kolua??k