D?nya koruyor T?rkiye tasfiye ediyor

Tar?mda ya?anan yeni geli?meler ve kurakl?k, ?lkeleri tar?m politikalar?n? de?i?tirmeye itti. T?rkiye?de ise kurakl???n ?retimde yaratt??? tahribat?n sonu?lar?n?n yava? yava? a???a ??kmas?na ra?men, tasfiye politikalar? aynen s?rd?r?l?yor.
Avustralya gibi b?y?k ?reticiler kurak bir mevsim ge?irdi. ?in ve Hindistan?dan tar?msal ?r?nlere gelen talepler h?zla art?yor. Bir?ok ?retim sahas?, petrol?n yerine ge?ebilecek yak?tlar?n imalat?nda kullan?lacak ?r?nlere ayr?lm?? durumda. T?m bunlara eklenen kurakl?k, d?nya ?ap?nda hem bu?dayda hem de ba?ka ana g?da maddelerinde darl??a yol a?t?.
?in, Hindistan gibi ?lkelerin her y?l katlanarak artan taleplerinin yan? s?ra ya?anan kurakl?k, bir?ok ?lkeye tar?m?n stratejik bir sekt?r oldu?unu hat?rlatt?. ?lkeler, tar?m politikalar?n? liberal s?ylemlerin aksine, bu ger?ekli?e g?re belirler oldular. D?nya Ticaret ?rg?t? toplant?lar?nda ticaretin serbestle?mesi, g?mr?k vergilerinin indirilmesi, destekleme politikalar?ndan vazge?ilmesi ?eklinde al?nan kararlar?n aksi y?n?nde uygulamalar hayata ge?iriliyor. ?rne?in, Ukrayna ihracat vergisini art?rd?. Rusya tah?l ihracat?n? yasaklamaya, o olmazsa ihracata vergi koymaya haz?rlan?yor.
Arjantin ise s?t ihracat?na vergi koydu. Zira bir yandan kurakl?k, bir yandan ?in?in ?Her ?ocu?a g?nde yar?m litre s?t? politikas?n?n talebi patlatmas? (D?nyada ?retilen s?t?n ??te biri art?k ?in?e g?nderiliyor), hem arz hem de fiyat sorunu do?urdu. Almanya ve Fransa ba?ta olmak ?zere bir?ok Avrupa ?lkesinde s?t ?r?nleri son aylarda y?zde 50?ye varan oranlarda pahaland?.
AB ?ark etti
T?m bu geli?meler en ?arp?c? sonucunu AB?de g?sterdi. Bug?ne kadar ?ift?ileri ?retimden cayd?rmaya dayal? politikalar izleyen AB Komisyonu, ?imdi can havliyle ?retimi te?vik politikalar?na d?n?yor.
?ncelikli olarak AB d???na s?t sat???n? frenlemek i?in ihracat te?vikine son verildi. S?rada, s?t ?retiminde 23 y?ld?r uygulanan k?s?tlamalar?n kald?r?lmas? var.
Bu?day i?in de benzer kararlar kap?da: ?nce ithalattan al?nan g?mr?k vergisi (ton ba??na 12 Avro) kald?r?lacak. Ard?ndan 2008 rekoltesinden itibaren y?zde 10 nadas ko?ulundan vazge?ilecek. B?ylece 4 milyon hektar?n daha ekime a??lmas? ve AB?nin bu?day ?retiminin 10-17 milyon ton art?r?lmas? hedefleniyor.
T?rkiye?nin politikas? yok
Kurakl?k nedeniyle bu?dayda rekolte ?lke ihtiyac?n?n alt?nda kalan T?rkiye, bu y?l 2 milyon ton civar?nda bu?day ithal etmek zorunda kalacak. T?rkiye Ziraat Odalar? Birli?i verileri, kurakl???n bir?ok ?r?n? vurdu?unu g?steriyor: ?retim d????? patateste y?zde 23.3, nohutta y?zde 17.6, ay?i?e?inde y?zde 16.6, t?t?nde y?zde 27.7, ?ekirdeksiz kuru ?z?mde y?zde 20, domateste y?zde 25.4, zeytinya??nda y?zde 14.5, narenciyede y?zde16.7, kuru incirde y?zde 38.7 olacak.
Bu d????lerin bir de yan etkileri var: Arpa, m?s?r ve yemde arz daralmas? maliyetleri etkileyece?i i?in s?t ve ette hem ?retim gerileyecek, hem de fiyatlar artacak. Hatta fiyat art??lar? ya?anmaya ba?lad? bile.
T?rkiye, bu?day piyasas?n? d?zenlemek gibi bir i?levi olan TMO?yu etkin kullanm?yor. TMO?nun ?u ana kadar ald??? bu?day miktar?, T?rkiye?nin ancak 3 g?nl?k bu?day ihtiyac?n? kar??layacak d?zeyde. TMO?nun etkisinin azalt?lmas?n?n yan? s?ra bu?day ithalat?na izin verildi. B?ylece hem ihtiyac?n kar??lanmas?, hem de fiyatlar?n art??? ?nlenmeye ?al???l?yor. Ama kurakl???n devam etmesi halinde yurtd???ndan ucuz bu?day ithal ederek durumu d?zeltmenin imkan?n?n bir g?n ortadan kalkabilece?i ihtimali ak?llara getirilmiyor. T?pk? bir g?n Ankara?n?n, ?stanbul?un susuz kalabilece?ine ihtimal verilmedi?i gibi...
G?da g?venli?i tehdit alt?nda
TMO?nun, birliklerin, kooperatiflerin piyasaya m?dahale g??leri azalt?l?yor. IMF destekli politikalarla tar?m tasfiye ediliyor. ?lke tar?m?n?n yap?sal sorunlar?na ??z?m ?retilmiyor. ?stelik, b?t?eden tar?ma ayr?lan desteklerin ??te ikisi se?im ?ncesinde t?ketilmi? durumda. T?m bunlar?n ?zerine bir de kurakl?k eklenmi? durumda.
D?nya politikalar?n? de?i?tiriyor. Fransa Tar?m Bakan? Michel Barnier ?u ger?e?e dikkat ?ekiyor: ??nsanlar? beslemek yeniden sorunlar?n en ?n?ne ge?iyor ve y?llarca hakir g?r?len ?ift?ilik, tekrar ?nem ve sayg?nl?k kazan?yor.?
T?rkiye?nin ?u an seyretti?i yolda devam etmesi halinde, ?beslenme g?venli?inin? tehlikeye girece?i ihtimali her ge?en g?n art?yor. (EKONOM? SERV?S?)