25 Eylül 2007 00:00

ALBATROS

Medreselerde en a??r derslerden biri ?Bina? idi. Arap?an?n fiil ?ekimleri ?ok ayr?nt?l?d?r, Frans?zcan?n fiil ?ekimlerinden daha da a??r. ??te bina dersi salt Arap?an?n fiil ?ekimlerini konu edinen bir dersti.

Paylaş

Medreselerde en a??r derslerden biri ?Bina? idi. Arap?an?n fiil ?ekimleri ?ok ayr?nt?l?d?r, Frans?zcan?n fiil ?ekimlerinden daha da a??r. ??te bina dersi salt Arap?an?n fiil ?ekimlerini konu edinen bir dersti. Daha sonraki modern lise olan ?dai?lerde de en bela derslerden biri idi.
Bunun i?in yerle?mi? olan bir deyim de vard?:
?Bizim o?lan bina okur, d?ner d?ner yine okur!?.
T?rk siyasetinin en bela derslerinden biri de galiba Anayasa Dersi.
?Bizimkiler anayasa yapar, d?ner d?ner yine yapar!?
Gecekondudan beter.
Bir t?rl? betonarme hesaplar?m?z tutmuyor.
Bina kuruyoruz, hep ??k?yor.
S?k?klerimiz diki? tutmuyor.
K?t? bi?ilmi? elbiseyi en usta terzi d?zeltemez.
Onu ??pe atar, yeni kuma?la yeni bir tasar?m yapar.
Osmanl?n?n modernle?me ?abalar? daha 1700?lerin ortalar?nda ba?lad?.
O zaman?n askeriyesi ile ilmiyesi ?istemez?k? dedi.
?imdiki gibi ayn?.
Sonunda II: Mahmut, askeriyeyi k?lliyen da??tt?, ilmiyeyi hizaya getirdi.
Tepeden inme modernle?me ?yle ba?lad?.
Ama bu ayn? zamanda merkezile?me ?abas? idi ki, bu da Osmanl?daki halklar ger?ekli?ini d??talamakta idi.
Ve modernle?me sadece militarizmi teknik olarak etkiledi.
Bir anlamda onu g??lendirdi.
Osmanl? da Yeni?eri, Medrese ile elele verir, Medreselerinin deste?i ile, ?ho?af?n ya??n? kesen? devlet erkan?na kar?? ba?kald?r?rd?.
Yeni?erinin yerini bug?n modern ordumuz, Medresenin yerini ise ?a?da? ?niversitelerimiz ald?.
Ortal?k yine ?kazan kald?rma? nidalar? ile inliyor.
Asl?nda ilk anayasa giri?imimizi Rigas adl? bir Osmanl? teb?as? Rum karde?imize bor?luyuz.
Frans?z devriminden etkilenip, Osmanl? tiranl???na kar??, halklar?n ortak iradesini yans?tan bir anayasa haz?rlad?.
Bunu Avusturya topraklar?nda bast?rd?. Osmanl? topraklar?na ta??maya ?al???rken, yakaland?. O zaman Avrupa gericili?inin simgesi olan monar?ist Avusturya y?netimi taraf?ndan Osmanl? makamlar?na teslim edildi. Belgrat Kalesinde 49 g?n i?kenceden sonra idam edildi. Hayali halklar?n ortak evini in?a etmekti.
Daha bizim yerel derebey ve Ayan??n padi?aha dayatt???, ve ilk anayasa giri?imimiz say?lan Senet-i ?ttifak?tan (1809) 10 y?l kadar ?nce.
Baz? akademisyenlerimiz bunu bizim Magna Carta?m?z sayar. Mutlak monark??n yetkilerini ilk s?n?rland?ran 1215 tarihli hukuki belge. Onunla bizim Senet aras?nda ise 6 as?rl?k fark var ya...
?lgin?; Rigas adl? bir Rum teb?a, Frans?z devrimi olal? daha on y?l olmadan ondan etkilenip bir anayasa tasla?? haz?rl?yor, tirans?z (yani sultans?z) bir ?lkenin yurtta?? olabilmek i?in.
Ve biz hala e?it yurtta?lar olabilme kavgas? veriyoruz Rigas?tan bu yana.
Bizim Manga Carta?m?z olan Senet ise ?ngiliz adas?ndan 6 as?rda ula??yor devlet kat?na.
Ama b?y?k Frans?z Devriminin dalgalar? 9 y?l sonra.
??te bu bu ?lkenin insanlar? ile, devleti aras?ndaki fark? simgeliyor.
Devlet zihniyeti as?rlarca geri tortular ta??yor ve her zaman defansif bir tav?r i?inde.
?lkemin insanlar? ise, d?nya da yaprak k?p?rdasa ?zg?rl?kten yana izliyor, ondan yana refleks veriyor.
Ama ne yaz?k ki, halk?n verdi?i itaasizlik refleksleri ile iktidara ta??nanlar, derhal as?rl?k tortular? savunan pozisyona giriyor.
Halen y?r?t?len s?zde anayasa tart??malar? da, ne yaz?k ki, sadece bir yang?ndan mal ka??rma giri?iminden ibaret.
Ucuz, dar ve geni? bir ufuktan yoksun.
Osmanl?n?n sonunu getiren Halklar Ger?ekli?ini inkar refleksi ile daha en ba?ta sakatlanm?? bir giri?im.
Zina tart??mas? nas?l TCK?n?n g?zden ka?mas?n? sa?lad? ise, T?rban tart??mas? da yeni anayasa giri?iminin sefaletinin g?zden ka?mas?na olanak sa?l?yor.
Ve bu konuda ?at??an militarizm ile s?zde liberaral ?slami siyaset asl?nda hemfikir.
Ya?ananlar ise sadece saray i?i ?at??malar?ndan ve darbe giri?imlerinden ibaret.
Ger?ek anayasalar ancak halklar?n ortak iradesi ile yaz?labilir bu co?rafyada.
Daha ?nceki iflaslar bunu sizlere ??retmedi ise biz ne yapal?m.
Siz daha d?ner d?ner ?ok ?Bina? okursunuz.
Osmanl? insan? ? ?ok bilen ?ok yan?lur? derdi. Latince deyimle, ?majores doktorum errores?.
Bizim 12 Eylul?e biat etmi? akademisyenlerimizden de, ne ??i? olur ne kebab!?
??kacak anayasan?n da, ?Alt? kaval ?st? ?i?hane? daha ?imdiden!
Osmanl? deyimi ile ?Bilen bilur!?. Novit qui novit!
Not: Mardinli dostum, y?llarca Avrasya?n?n ?oselerinde direksiyon sallam??, d?nya insan? ile tan??m?? dostum Yusuf Ba?i, b?y?kannesinin s?ra d??? ?yk?s?n? kitapla?t?rd?: ?Ermeni K?z? A??ik?. Ba?i tam bir k?y ve a?iret bilgesidir. Bu yan?yla, yeni yay?nlad??? ?Mardin?de Oda K?lt?r??, s?regelen bir toplum gelene?i ile tan??mam?za olanak sa?l?yor. K?rt?e ?Jin?, ?Jiyan? kelimeleri, ya?am anlam?na geliyor. Ve ?Jin? ayn? zamanda kad?n demek. Bundan daha anlaml? bir ?st ?ste d??me olabilir mi? De?inilen bu ayr?nt? bile bu kitap ?zerinde ilginizin toplanmas?na yetiyor. (?kisini de okurlarla bulu?turan Peri Yay?nlar?na te?ekk?r bor?luyuz.)
Rag?p Zarakolu
ÖNCEKİ HABER

Ev kiralar? ??rencileri zorluyor

SONRAKİ HABER

Ate?kes isteyen imamlara 10 ay hapis cezas?

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...