Dr. Zeki G?l

Nedense bayramlarda hastanelerin pop?lasyonu de?i?ir, hastalar daha bir ya?l? ve yaln?z olurlar. ?zellikle uzun tatille birlikte an?lan ?l?man iklime denk gelen bayramlarda bu daha da belirginle?ir. Oysa ne hastal?klar de?i?mektedir ne de mikroplar tatil yapmaktad?r o g?nlerde; de?i?en sadece insanl?k halleridir. Yaln?zl???n? hastanenin ila? kokan koridorlar?na sarmalamak isteyen hasta veya bir f?rsat? daha ka??rmak istemeyen tatilci evlad?n, yan?lt?c? hastal?k ?yk?leri ile her ko?ulda bayram? kendi evinde ge?irmek isteyen g?rece a??rla?m?? bir hastan?n ger?e?i ?rten c?mleleri, deneyimsiz ya da ?sosyal endikasyon? tan?s?na a?ina bir hekimle bulu?may? beklemektedir b?yle g?nlerde. Muhtemeldir ki m?davimler bu bulu?ma sonras? i?lem tamam duygusuyla i? huzura kavu?urlar.
Ama san?r?m bu ger?ekli?imiz giderek de?i?ecek. Hem bayram k?sa, hem k?? geliyor, hem de art?k hastaneler birer i?letme. ?stelik hekim davran??lar? da de?i?mekte giderek. Sosyal endikasyon tan?s?yla hasta yat?rmak art?k m?mk?n de?il. ??nk? akl?n? Sa?l?k Bakanl????ndan alan hastane otomasyon sistemlerinde, rakamlardan olu?an hastal?k kodlar? aras?nda ?yle bir tan? yok. Piyasac? mant?k ?imdilerde, sosyal endikasyonla hasta yat?rmak yerine r?latif endikasyonla hasta yat?rmay? ??retiyor hekimlere. Bu dayatmay?, i?letme olarak and?klar? hastanelerin k?rl?l?k oran?n? art?rmak ad?na bayram dahil yatak doluluk oran?n? d???rmemek i?in yat?? s?relerinin uzat?lmas? ve zorlanm?? ?n tan?lar ?eklinde ?zetleyebiliriz. Bir anlamda GSS?de de yer alan hastanelerde otelcilik hizmetlerinin nimetleridir hekimlere ??retilmek istenen.
Bir anlamda ge?mi? bayramlarda amac? d???nda sosyalle?me arac? olarak kullan?lan hastaneler, yeni s?re?te sosyal k?r?lma alanlar?na d?n??ece?e benziyor. Sa?l?kta neoliberal d?n???m?n, otelcilik hizmetinin toplumun bayraml?k hastane al??kanl???na akt??? anlarday?z vesselam. Yak?nda ?Hastanemiz bayram tatilinde de hizmetinizde? ?Bayram tatiliniz i?in butik hastane? gibi gazete ilanlar? ile kar??la??rsan?z sak?n ?a??rmay?n. Ne diyelim, sonumuz hayrola.
...
K?? ve akci?er hastal?klar?nda alevlenmeler
Bir?ok hastal???n mevsimlerle yak?n ili?kisi vard?r. Bunlar?n ba??nda k?saltmas?yla g?ndelik konu?ma dilimize yerle?en KOAH, yani Kronik Obstr?ktif Akci?er Hastal?klar? gelir. S?z konusu olan ?Kronik bron?itim var? veya ?Doktor amfizem oldu?umu s?yledi? c?mleleri ile a?inas? oldu?unuz geri d?n???ms?z hava yolu daralmas? ile karakterli, ?nlenebilir, korunulabilir ve tedavisi m?mk?n bir hastal?kt?r asl?nda. Geli?mi? ?lkelerde y?zde 13-27 aras?nda olan g?r?lme s?kl???, az geli?mi? b?lgelerde y?zde 27?ye kadar ??kabilmektedir. ?l?m nedenleri aras?nda d?rd?nc? s?rada olmakla birlikte 2020?li y?llarda ilk s?ralara yerle?ece?i tahmin ediliyor. Konumuzun mevsimsel ili?kisine ge?meden ?nce sigaraya de?inmekte yarar var. Kronik bron?itin sigara i?enlerde g?r?lme s?kl??? tahmin edebilece?inizin ?zerinde olup y?zde 50?yi ge?iyor.
KOAH, akut alevlenmelerle giden bir hastal?k. K??a girerken so?uk yan? s?ra artan hava kirlili?i ve toplum k?kenli grip vb. enfeksiyonlar? kapma olas?l???n?n artmas? alevlenmelerde ?nemli etmenler. Mevcut ?ks?r?kte art??, balgam?n fazlala?mas? ve iltihabi g?r?n?m almas?, nefes darl??? gibi bulgular?n iki g?n i?inde yerle?mesi literat?rde hastal???n alevlendi?inin ana bulgular? olarak an?l?yor. Yine soluk al?p verirken r?zgar sesini and?rabilen h???rt?l? ses, ate? ve nezle benzeri bulgular di?er belirtiler.
Korunmada kronik bron?iti olan hastalar?n sigaray? b?rakmas?, ?zellikle ya?l? KOAH hastalar?n?n grip a??s? ve hekim dan??manl???nda baz? durumlarda pn?mokok a??s? olmalar? yararl? olabilir.
Kronik bron?itte akut alevlenmelerin g?r?lme s?kl???nda giderek ciddi art??lar oldu?u kaydedilmektedir. Ortalama her hastada y?lda iki kez alevlenme olabilece?i ?zerinden yakla??ld???nda san?r?m hastanelere yat?? s?kl???, sosyal g?venlik kurulumlar?n?n sa?l??a ay?rd?klar? kaynaklardan ciddi harcamaya kar??n ?l?m oran?n?n art???n?n yaratt??? t?bbi ve ekonomik tehlike daha kolay anla??labilir.
Oysa ?zellikle hastal?k alevlenmelerinde h?zl?ca hekimle bulu?mak, hayat? bu hastalar ve yak?nlar? i?in olduk?a kolayla?t?rabilir. Burada unutulmamas? gereken bir hatal? yakla??m ?Hekim nas?l olsa antibiyotik ba?latacak? ?nyarg?s?yla re?etesiz al?nan ila?lar.
Sigaras?z ve yeniden koruyucu hekimli?i ?nceleyen bir ?lkede bulu?mak, daha do?rusu bu ?lkeyi in?a etmek ?zere ?imdilik ho??a kal?n.
...
Ya?l?n?n bayram hediyesi: Zat?rree
Bayramlar kimi ya?l?lar i?in otele d?n??t?r?ledursun, t?bbi veriler gereksiz hastane yat??lar?n?n ba????kl?k sistemleri g?rece azalm?? bu ya? grubunda ?l?m? h?zland?rd???n? g?steriyor. Bunun temel nedeni hastane enfeksiyonlar?d?r. ?n?m?z k?? oldu?undan daha ziyade hastane k?kenli pn?moniler (zat?rree) bu bayram hastanelerin ya?l? misafirlerinin ba? belas? olaca?a benziyor. E?er ?A?? olup korunurum, ?stelik sosyal g?venlik kurumlar? 65 ya? ?zerine zat?rree a??lar?n? ?cretsiz temin ediyor? diye d???n?yorsan?z yan?labilece?inizi bir ayr?nt?yla hat?rlatmak isterim. Zat?rree nedeni tek bir mikroorganizma de?ildir. Oysa a?? belli bir bakteriye kar?? korumaktad?r bizleri. Hastane k?kenli zat?rree yat?? nedeninden ba??ms?z olarak 48. saatten sonra hastane veya taburculuk sonras? evde ortaya ??kabilen akci?er enfeksiyonlar?d?r. Bu t?r zat?rreeler gerek ?l?m oran?n?n y?ksekli?i gerekse tedavi s?resinin uzunlu?u ile toplum k?kenli akci?er enfeksiyonlar?na g?re daha tehlikelidirler. Tahmin edece?iniz ?zere hastaneler, tedaviye diren?li hastalar?n da yatt??? mekanlar olduklar?ndan sorun katmerle?mektedir bu mekanlarda. Kimi zaman hastal?k kulu?ka d?nemi sonras?nda taburculu?un ???nc? g?n?nde evde ba?layabildi?inden ?Hastam?z erken taburcu edildi ve hekim ihmali sonucu ?ld??, kimi zaman ise bayram? tatile d?n??t?ren hasta yak?nlar?n?n morg ?n?nde ?Sa?lam yat?rd?k ?l?s? ??kt? hastaneden? c?mleleri, hastanelerin otel yerine kullan?ld???nda ba?a gelebileceklerin ?zetidir asl?nda. Her ne kadar s?z konusu olan hekim ihmali olmasa da ihmal edilmi? ya?amlar?n yan?nda laf? m? olur dercesine duvardaki hem?ire foto?raf? hepimize susun diyor. Hani haks?z da say?lmaz. ?yle ya, eski bir Osmanl? yazmas?n?n hat?rlat?c?l???nda ?Bir ya?am hi?bir ?eydir/hi?bir ?ey de bir ya?am de?ildir? ne dersiniz?