T?rkiye?de karanl?k zifiri oldu

?nsan Haklar? Derne?i?nin ge?ti?imiz hafta sonu yap?lan ola?an?st? genel kurulunda, genel ba?kanl??a tekrar H?sn? ?nd?l se?ildi. Yeniden se?ilmesini gazetemize de?erlendiren ?nd?l, yeni d?nemde ?HD?nin hayata ge?irece?i projeleri anlatt?. ?nsan haklar? ihlallerinin T?rkiye?de sistematik olarak s?rd???ne dikkat ?eken ?nd?l, insan hak ve ?zg?rl?klerin anayasada yer almas?n?n, yurtta?lar?n anayasan?n yaz?m?na kat?lmas?yla olabilece?ini s?yledi.

?HD, ola?an genel kuruluna bir y?l kala ola?an?st? genel kurula gitti. Neden ola?an?st? genel kurula gittiniz ve siz neden genel ba?kan oldunuz?
?HD?nin ola?an?st? genel kurula gitmesinin nedeni, Reyhan Yal??nda??dan ?nce ?HD Genel Ba?kan? olan Yusuf Alata???n istifa etmesidir. Alata???n sa?l?k sorunlar? nedeniyle istifas?n?n ard?ndan, Reyhan Yal??nda? haziran ay?ndan itibaren ba?kanl?k g?revini ?stlendi. Ayr?ca y?netim, ola?an genel kurula kadar yeni bir ba?kan ve yeni bir y?netim se?ilmesine karar verdi. Reyhan Han?m Diyarbak?r?da ikamet eden bir arkada??m?z, ?HD Genel Merkezi Ankara?da oldu?una g?re genel ba?kanl??? s?rd?rmesi ?ok zor. O nedenle ?zellikle Ankara?dan bir arkada??n genel ba?kan olmas? i?in ?aba g?sterildi. Genel ba?kan olmam?n nedeni, i?te bu ola?an?st? durumdur. Ben ?? y?l ?nce ?HD genel ba?kan?yd?m. G?revimden ayr?ld?m ve y?netici g?revler ?stlenmeyi d???nm?yordum. ?ok b?y?k kriz olursa ve katk?ma ihtiya? duyarsa ?HD, o zaman y?netici sorumluluklar ?stlenebilirdim. Bu ola?an?st? durumda ba?kanl?k g?revini ?stlenmesini istedi?imiz arkada?lar, kendi objektif ko?ullar?n?n uygun olmamas? nedeniyle y?netim i?in g?rev ?stlenemedi. Arkada?lar, benim g?rev almam i?in istekte bulundular ve ola?an?st? s?re?te 1 y?l 1 ay olmak ?zere g?revi kabul ettim. 2008 Ekim ay?nda ?HD ola?an genel kurulu olacak. O tarihe kadar biz g?rev yapaca??z.

Yeni d?nemde ?HD neler yapacak?
?HD, t?pk? insan haklar? kavram?n?n kendisi gibi evrimci ve dinamik bir s?re? ya?amaktad?r. ?HD?nin hayatla s?rekli ba?? vard?r, kendini geli?tirmi?tir, her yeni durumu de?erlendirmi?tir ve farkl? fikirlere daima a??k olmu?tur. ?HD?nin ?nceki d?nem ba?latt??? ve s?rd?rd??? 3-4 proje var. May?n projesi, e?itim projesi s?rmektedir. ?HOP?un kurulu?una da b?y?k katk?s? olmu?tur.
Benim a??mdan ise ?rg?t?n yap?sal sorunlar? ?nce gelmi?tir. Beni ?ncelikle ??HD?nin yap?s? nedir? sorusunun yan?t? ilgilendiriyor. Sa?lam, g??l?, kendi ayaklar? ?zerinde durabilen bir insan haklar? ?rg?t? oldu?unda, zaten olaylara an?nda m?dahale edebilir. Ve s?n?rlar? tespit edilmi?tir. ?HD?nin yap?sal sorunlar? var ve bu sorunlar bir y?lda ??z?lecek sorunlar de?il. Ba?ta ?ye-?ube ve ?ube-merkez ili?kileridir. 1999?da ??yeye ula?abilme? diye bir projeyi y?r?rl??e koyduk. Yakla??k 9 y?ld?r ?ye ili?kileri eylem plan? s?r?yor. Bu 1 y?l i?erisinde buna bir ivme kazand?raca??z. ?ye ile ?HD aras?ndaki ba?lar? daha da kuvvetlendirmek istiyoruz.
?kinci konu ?HD?nin varolu?u konusudur. Binlerce ?yeye dayanan ve ?ubelerle ?rg?tlenen bir modelimiz var. ?yelerimizi insan haklar? aktivisti haline getirmeliyiz. ?yeye dayanmak, ba??ms?z bir ?rg?t olman?n da olmazsa olmaz ko?uludur. ??nk? haklar? ve ?zg?rl?kleri ihlal edilen insanlar a??s?ndan ba??ms?z bir ?rg?t?n olmas? ?ok ?nemlidir. Ayr?ca belgeye dayal? olarak insan haklar? ?rg?tlerinin ?al??mas? laz?m. D?k?mantasyon merkezimizin g??lendirilmesi gerekiyor. ???nc?s? de ??nsan Haklar? Akademisi?ni a?mam?z laz?m. 21 y?ll?k tecr?bemizle insan haklar? aktivistlerinin e?itimini sa?lamal?y?z. ?? y?l ?nce ?al??malar?n? yapm??t?k ama bu d?nemde biraz daha h?zlanarak bu i?i ba?armak istiyoruz.

?nsan haklar? ihlalleri a??s?ndan T?rkiye ve d?nyada nas?l bir d?nemden ge?iliyor?
?zellikle 11 Eyl?l 2001?den bu yana d?nyada, insan haklar?n? tehdit eden e?ilimler ba? g?sterdi. G?venlik-?zg?rl?k ikilemi yarat?ld? ve g?venlik i?in ?zg?rl?kten vazge?ilmesi telkin edildi d?nya halklar?na. Ger?ekte b?yle bir ikilem yoktur. G?venlik?i, devlet merkezli bir anlay?? egemen k?l?nmaktad?r.
T?rkiye?de ise sa?l?kl? olmayan bir demokratikle?me, ?hukuki reform? s?reci ya?anmaktad?r. AB s?reci i?erisinde 2004 y?l?na kadar, ?l?m cezas?n?n kald?r?lmas? gibi nitelikli de?i?meler de olmu?tur. Devletin d?? politikadaki ihtiya?lar?na g?re hak ve ?zg?rl?klere yakla??m sergileniyor. Ana muhalefet partisi CHP ?Niye daha fazla reform yap?l?yor, 12 Eyl?l Anayasas? niye de?i?tiriliyor? diye soruyor. AKP de 2005?ten bu yana haklar ve ?zg?rl?kler y?n?nden mevzuat d?zeyinde bile olumlu ad?m atmad?. Hatta ?Polis Vazife ve Salahiyetleri Yasas??nda oldu?u gibi bir d?nem kazan?lan haklar? tekrar geri alm??t?r. Bu konularda muhalefetle ayn? ?ekilde d???nmektedirler. ?? y?ld?r reform ad?na yap?lmas? gereken de?i?iklikler de yap?lmam??t?r. Hi? de yabanc? olmad???m?z yakla??mlar, i?kence, yarg?s?z infaz vb. sald?r?lar devam etmi?tir.
Yarg? prati?inde de hi?bir geli?me olmam??t?r, yarg? ?zg?rl?kler lehine d?n?k yorumlarda bulunmamaktad?r. Bizzat ?zg?rl?kleri ihlal prati?i sergilemektedir. Y?r?tme organ?n? olu?turan siyasal iktidar, ne kendisine ba?l? birimlere s?z ge?irebilmektedir, ne yarg? organ? hukukun ?st?nl??? ilkesi uyar?nca insan haklar?n? korumaktad?r. Bir taraftan da devlet i?inde devlet pozisyonunu devam ettirmek isteyen bir askeri otorite vard?r. Bunlar ?zerinde, demokratik bir ?lkede olmas? gereken denetim olmamaktad?r. Askeri otoritenin sivil otoriteye tabi k?l?nmas?ndan ifade ?zg?rl???ne kadar, T?rkiye?nin b?t?n temel sorunlar? ??z?ms?z olarak durmaktad?r. ?te yandan G?neydo?u?da silahl? ?at??malar devam etmektedir, K?rt sorununu ??zmeye y?nelik h?k?metin hi?bir bar????l projesi bulunmamaktad?r. T?rkiye b?ylece otoriter, totaliter sistem k?skac?ndan kurtulamamaktad?r.

Ba?bakan, h?k?met program?n? ele?tirenlere Meclis k?rs?s?nde ???kence yok? diye cevap verdi. Do?ru mu s?yl?yor?
B?yle bir ?ey yok. ?? g?n ?nce ?HD, hem ifade ?zg?rl??? raporunu hem de y?l?n ilk 6 ay?ndaki insan haklar? ihlallerini a??klad? ve veriler, i?kencenin tekil olarak ger?ekle?tirilmedi?ini g?stermektedir. 4 y?l ?nce AB temsilcisi olan Verhauegen, T?rkiye?de ?Sistematik i?kence yok? demi?ti. Biz de verileri ortaya koyarak ???kence sistematiktir? demi?tik. ??kencenin ?nlenmesi i?in H?k?met irade g?stermemektedir, yarg? i?kence yapanlar? korumaktad?r. Bununla ilgili g?r??lerimizi kamuoyuna sunmu?tuk. Ancak ba??ml? insan haklar? ?rg?tleri bu t?r kar?? ??k??larda bulunamaz.
???kenceye s?f?r tolerans? s?ylemi iyi, ancak i?kencenin sistematik oldu?unu ?rtmenin de bir arac? haline gelebiliyor. H?k?meti s?yleminin gere?ini yerine getirmeye davet ediyoruz. (Ankara/EVRENSEL)

---

?zg?rl?klerin s?n?rlar?n? biz belirlemeliyiz
Anayasa tart??mas? epey s?rece?e benziyor. T?rkiye?ye nas?l bir anayasa laz?m?
12 Eyl?l Anayasas? bir defada ve t?m?yle de?i?tirilmelidir. Y?netim bi?imimiz, ba?lang?c?ndan bu yana ?o?ulculu?a yer vermeyen, farkl?l?klar? yok sayan bir sistemdir. 12 Eyl?l?de ise karanl?k, zifiri hale gelmi?tir. ?ncelikle belirteyim; Kant??n, ?Hukukun muhatab? olan yurtta?lar, hukukun yaz?c?s? olmal?d?r? s?z?n? do?ru buluyorum. Anayasa, hepimizi ilgilendiren ?zg?rl?kler a??s?ndan asgari bir metin olaca??na ve haklar?m?z?n yasal ?er?evesini olu?turaca??na g?re insan haklar? belgelerine dayanmas? gerekir. Ve yurtta?lar?n bu s?rece aktif kat?l?m? ?artt?r. ?zg?rl?klerimizin s?n?r?n? ba?kalar? ?iziyorsa ve biz, bu s?recin d???ndaysak, o zaman ?zg?rl?k her an geri al?nabilir. AB s?reci aynen b?yle oldu, bir gece bakt?k ki polis yasas? birdenbire de?i?iverdi. Oysa 2 y?l ?nce baz? haklar t?rnak i?inde verilmi?ti, ama geri al?nd? ve herkes seyretti. Haklar? ve ?zg?rl?kleri alabilmek i?in m?cadele etmemiz ve bizim anayasay? yazmam?z laz?m. ?zg?rl?klerin ne oldu?una ve s?n?rlar?na biz karar verece?iz. Me?ruiyet b?yle sa?lan?r. Bizde sistem yurtta?lar? ya devre d??? b?rak?yor yazma a?amas?nda, ya da biz ilgi g?stermiyoruz. Onun i?in ilgisiz davranamay?z, insan haklar? kazanmaya ba?l?d?r. ?nsan haklar?n?n kayna?? hayat?n kendisidir. Anayasa da ?yledir. AKP?nin ?12 Eyl?l Anayasas??n? de?i?tirece?im? demesi iyidir ama ?Nas?l haz?rlayacak? diye beklemememiz laz?m.
?iar Can ?ener