?ukurova?n?n son g?ne?i sal?aya...

Adanal?lar yaz bittikten sonra her sene oldu?u gibi sal?al?k biber tela??na girdi. Yaz boyu bunalt?c? s?caklar? ?eken Adanal?lar, bu sene de yazdan kalan son g?ne?i sal?a yap?m?nda kullan?yorlar. Sal?al?k k?rm?z?biberin bir?ok i?lemden ge?irilerek, g?ne?te kurutulmas? ile biten sal?a yapma i?i kom?ular aras?nda adeta bir sosyalle?me arac? olarak da kullan?l?yor. Ge?mi?ten gelen bir gelenek olarak s?rd?r?len kendi sal?alar?n? kendileri yapma i?i genellikle evin kad?nlar? taraf?ndan ?stlenilirken i?e ba?lamadan ?nce ve i? s?ras?nda i?ilen ?aylar ve edilen g?nl?k sohbetler ev kad?nlar?n? ya?am?n stresinden bir nebze de olsa uzakla?t?ran bir etkinlik olarak ortaya ??k?yor.
Kad?nlar ?ncelikle, mahalle aralar?nda gezen sal?al?k biber satan sat?c?lardan ald?klar? biberi, kom?ular?yla birlikte temizlemekle i?e ba?l?yorlar. Biberin, ??p?n?n ve i? k?sm?nda bulunan tohumunun, Adanal?lar?n deyi?iyle ?biderinin? itinayla temizlenmesinden sonra defalarca su dolu bir le?ende y?kanmas? temizlik i?leminin bitti?i anlam?na geliyor.
Daha sondaki i?lem, yine mahalle aralar?nda gezen ve kimi zaman el arabas?na konmu? bir k?yma makinesiyle, kimi zaman da bir trakt?r?n arkas?na monte edilmi? bir makine de biberin iyice ?ekilmesi?
?ekilen biberler, yeteri kadar tuzlan?yor. Evlerin damlar?na serilen ve hen?z ak??kan bir vaziyette olan sal?an?n akmayaca?? ?ekilde, etraf?na k???k bariyerler yerle?tirilen b?y?k?e bir naylonun ?zerine d?k?l?yor. Bu i?lemin ard?ndan geceleri ?zeri kapat?lan g?nd?zleri ise g?ne?te kurumaya b?rak?lan sal?a bir hafta s?reyle kurumaya b?rak?l?yor.
El birli?iyle
Sal?a yap?m?n?n zahmetli ve zaman alan bir i? olmas?, t?m kom?ular?n bir araya gelmesine vesile oluyor. T?m kom?ular, o g?n hangi evde sal?a yap?lacaksa o evde bir araya geliyor ve ?ok yorucu olan i?in ?stesinden dayan??ma i?erisinde geliniyor.
Sal?an?n yap?laca?? evde haz?rl?k sabah erkenden ba?l?yor. Sal?a yap?m?nda kullan?lacak ara? gere?ler haz?rlan?yor, sohbet s?ras?nda yudumlanacak olan ?ay oca?a konuyor ve kom?ular?n birer iki?er gelmesiyle i?e ba?lan?yor.
Sal?a yap?m?n?n en zor ve yorucu k?sm? olan biberin temizlenmesi i?i s?ras?nda kad?nlar, g?ndelik hayat?n s?k?nt?lar?ndan, ya?ad?klar? mutlu bir olaydan ya da g?n i?inde kar??la?t?klar? ayr?nt?lardan bahsediyorlar.
Kendi ihtiya?lar?n? kar??l?yorlar
Kendi sal?as?n? kendi yapanlardan biri de Selma Y?lmaz.
K?rk iki ya??nda, biri erkek ?? ?ocuk annesi olan Y?lmaz, Arap Alevi vatanda?lar?n yo?un olarak ya?ad??? Adana?n?n Merkez il?esi Y?re?ir?e ba?l? Akdeniz Mahallesi?nde oturuyor. T?rkiye?deki i? imkanlar?n?n k?s?tl? ve ?cretlerin yetersiz oldu?unu s?yleyen Y?lmaz, kocas?n?n bu y?zden yurtd???nda ?al??mak zorunda kald???n? belirtiyor.
Ekonomik sebeplerden dolay? bir?ok ihtiyac?n? kendilerinin kar??lamak zorunda kald???n? aktar?yor Y?lmaz. ?K??l?k ihtiya?lar?m?z? kendimiz kar??lamam?z bize daha ekonomik geliyor. Biz asl?nda sadece sal?a yapm?yoruz, patl?can, domates bamya, fasulye kurutuyor, tand?rda pi?irdi?imiz yufka ekme?i de kendimiz haz?rlay?p k??a tedarikli girmeye ?al???yoruz? diyor.
Sal?a yapma i?inin bu b?lgede bir gelenek haline geldi?ini s?yleyen Y?lmaz, ?Zaman?nda yokluk ve ?r?nlere kolayca ula?amamak, insanlar? ?retime zorlam??. Eskiden beri buralarda, bu i?ler yap?l?rd?, ben annemden g?rd?m ve ??rendim k??a haz?rl?k yapmay?, art?k bu haz?rl?klar? yapmazsam kendimi rahat hissetmiyorum. Ger?i ?imdi de ekonomik ko?ullar?m?z iyi de?il yani bir yan?yla mecburuz bunlar? yapmaya.?
K??a haz?rl?klar?n?n mahallede bir seferberlik halinde yap?ld???n?, t?m kom?ular?n birbiriyle yard?mla?arak i?lerin ?stesinden geldi?ini s?yl?yor Y?lmaz. D???ncelerini ??yle dile getiriyor: ?Zaten hepimiz evimizde oturup i? yap?yoruz, en az?ndan bu tip i?lerle bir araya gelip dertle?iyoruz kom?ular?m?zla. Bazen mahalleye yeni birileri ta??n?yor. K?? haz?rl?klar? yap?l?rken hem tan??m?? oluyoruz hem de dost oluyoruz. Yani birbirimizle ili?ki kurarken kolayl?k da sa?l?yor.?
Talip Aytimur