D?N???M

Myanmar halklar?n?n askeri diktat?rl??e kar?? m?cadeleleri yeni de?il. Her ne kadar d?rt bin civar?nda rahibin ?uzun y?r?y???lerine ba?lamalar?yla d?nya kamuoyunun dikkatleri bir kez daha bu ?lkeye y?nelse de, halklar?n m?cadelesi ?ok eskilere dayan?yor.
1948 y?l?nda ?ngiliz s?m?rgecili?inden kurtulan Myanmar?da (?ngiliz s?m?rgecileri h?l? ?Burma? isminde ?srar ediyorlar) sular halen durulmad?. 100?den fazla dilin konu?uldu?u 54 milyonluk ?lkede yedi etnik ??st grup? bulunuyor.
11. y?zy?lda kurulan ?Birma ?mparatorlu?u? 19. y?zy?lda ?ngiliz s?m?rgecileri taraf?ndan bir?ok ba?ar?s?z sald?r?n?n ard?ndan ele ge?irilir. 20. y?zy?l?n ortalar?na kadar ?ngiltere?nin egemenli?i devam eder, II. D?nya Sava?? d?neminde Japonya taraf?ndan i?gal edilir, sava??n sona ermesinden sonra yeniden ?ngiltere taraf?ndan i?gal edilir.
Ya?anan sava?lar, i?galler ve s?m?rgecilerin b?l-y?net politikalar? halklar? birbirine d??man etmi?tir. 1958 y?l?na kadar de?i?ik etnik gruplar aras?nda bir?ok ?at??malar ya?an?r. 1958/1962 y?llar? aras?nda demokratik denilebilecek bir h?k?met kurulur. 1962 y?l?nda ise yap?lan darbeyle generaller iktidar? ele ge?irirler. O g?nden bug?ne ise de?i?ik i? g??lerin ve emperyalistlerinde k??k?rtmas?yla Myanmar hi?bir d?nem ger?ek bar??? ya?ayamad?.
K?sacas? Myanmar halklar? y?zy?llard?r emperyalistlerin boyunduru?u alt?nda ac? i?inde ya?amaktalar. Demokrasi ve kendi kaderlerini tayin hakk? m?cadeleleri s?rekli kanla bast?r?l?yor, ama m?cadeleleri de s?rekli yeniden alevleniyor.
Rahiplerin uzun y?r?y??lerine ba?lamadan haftalar ?nce ?lkenin emek?ileri petrol zamlar?na kar?? protesto g?sterileri yap?yorlard?. Askeri diktat?rl???n b?t?n bask?lar?na kar??n soka?a ??k?p, zamlar?n geri al?nmas?n? ve generallerin geri ?ekilmesini talep ediyorlard?.
Daha sonra sahneye ??kan d?rt bin civar?ndaki rahip, bu arada bu rahiplerin ?lkedeki 500 binden fazla rahibin aras?nda en radikal kesimi temsil ettiklerini unutmamak gerek, g?sterileri yine emperyalistlerin g?d?m?ne ?ekmek i?in harekete ge?tiler.
Bir tarafta generalleri destekleyen ?in, di?er tarafta etki alan?n? geni?letmeye ?al??an Japonya, ?ngiltere, ABD, Fransa ve Almanya. Her ne kadar ?in ve di?er emperyalist ?lkeler, iki tarafm?? gibi g?z?kseler de ?di?er taraf? diye tabir etti?imiz ?lkeler aras?nda Myanmar konusunda ciddi ?eli?kiler mevcut.
Myanmar?? h?l? eski ismi olan ?Burma? olarak anan ?ngiltere ve ABD, b?lgede ?in?in g?c?n? zay?flatmak i?in Japonya?ya destek veriyorlar. ?in?i ele?tiren fakat ?ngiltere ve ABD?nin Japonya arac?l???yla b?lgedeki g?c?n? art?rmas?n? istemeyen Fransa ve Almanya ise kendi ??nerileriyle? geli?melere m?dahale etmeyi tercih ediyorlar.
?zellikle Almanya ?ok sinsice de?i?ik kanallardan geli?meleri etkilemeye ?al???yor. Uzun y?llard?r Myanmar?a yak?n b?lgede ?b?rolar?? bulunan ?Heinrich-B?ll-Vakf?? ve ?Friedrich-Ebert-Vakf??, ?muhalefet? gruplar?n? yeti?tiriyorlar. Maddi ve manevi deste?in yan? s?ra ?zellikle stratejik planlar haz?rlayan ve bunlar?n uygulanmas? i?in b?y?k ?abalar i?inde olan vak?flar ge?ti?imiz bir hafta i?inde, di?er ?lkelerin m?dahalelerinin artmas?na paralel olarak, daha fazla a??ktan m?dahale etmeye, ?muhalif? g??leri y?nlendirmeye ?al???yorlar.
Heinrich-B?ll-Vakf??n?n G?ney Asya B?ro Sorumlusu Dr. Heike L?chmann, 28 Eyl?l g?n? yazd??? bir raporda, ?Son 10 g?nd?r Budist rahiplerin ?nderli?inde devam eden protestolar, sadece uluslararas? uzmanlar? (emperyalistlerin g?zc?leri demek daha do?ru olacakt?r) askeri h?k?meti ve halk? de?il, ayn? zamanda bu protestolar?n ?n?ne ge?enleri de hayrete d???rd?. Kimse b?yle bir ?ey beklemiyordu? diyor. ?Genel bir ayaklanma ve iktidar? devralmak i?in muhalefetin yeterince g?c? olmad???n?? belirten L?chmann, ??imdi yap?lacak en ak?ll? i? bu hareketin ?nde gelenlerinin uzun vadede g??lenmelerini sa?layacak olanaklar?n yarat?lmas?d?r? diyor. Di?er yandan ?askeri h?k?met i?inde ?eli?kilerin? artt???na dikkat ?eken L?chmann, ?Burada, reform yanl?s? g??lerin lehine bir geli?me, g?rev de?i?imi ya?anma ihtimali gayet y?ksek? diyor. L?chmann, askeri h?k?mete, g?rev de?i?imi i?in olanak sunulmas?n? istiyor.
Friedrich-Ebert-Vakf? taraf?ndan a?ustos ay?nda (!) haz?rlanan bir raporda, ??lke i?i ?eli?kilerin giderek artaca??n?, patlama noktas?na gelebilece?ine? dikkat ?ekilirken, ?BM organlar? ?zellikle de ?in, askeri h?k?metin geli?en protestolara kar?? daha fazla sertle?mesini engelleyecek ?nlemler almal?? deniliyor.
Friedrich-Ebert-Vakf?, daha ?nce Balkanlar?da, eski Sovyet cumhuriyetlerinde, bir s?redir Latin Amerika?da g?ndeme getirdi?i, ?az?nl?klar i?in ??z?m ?nerilerini? bu kez Myanmar i?in allay?p pullay?p g?ndeme getiriyor. ?Askeri h?k?metin g?ndeminde olan, s?n?rl? ?zerklik hakk?n?n geni?letilmesini? ve etnik gruplar?n g??lendirilmesini talep eden Vak?f, ?Kuzey ?talya?daki Almanca konu?an az?nl??a (S?dtirol) sunulan haklara benzer ?zel haklar Myanmar?daki etnik ve dil gruplar?na da sunulabilir? g?r???n? savunuyor. Yedi etnik ??st grup? ve 100?den fazla dilin konu?uldu?u ?lkede bu talebi ve d???nceyi savunman?n ne anlama geldi?i kendili?inden anla??lmakta.
Yukar?da iki vakf?n ?al??malar?yla ilgili s?n?rl? bilgiler, Almanya?n?n m?dahalesinin sadece bir y?n? oldu?u unutulmamal?. Almanya?n?n yan? s?ra ?in, Japonya, ?ngiltere, ABD ve Fransa?n?n da bu ?lkenin i? ve d?? i?lerine s?rekli m?dahale ettikleri de unutulmamal?.
?Myanmar?a ?zg?rl?k? talebini bug?n d?nyan?n de?i?ik ?lkelerinde samimi bir ?ekilde hayk?ranlar, ?Emperyalistler, Myanmar?dan elinizi ?ekin? diye de hayk?rmak zorundalar. Aksi takdirde, sadece ?lkedeki generallerin zulm?n? g?r?p ve sadece bunlar?n ?ekilmesini talep etmek, bir emperyalist mihrak?n ?ekilmesini ama, bir di?erinin girmesini talep etmekle e? de?er olacakt?r.
Serdar Derventli