04 Ekim 2007 00:00

?ZG?RL?KLER

Anayasa tart??mas?na kat?lmamak olur mu?Olmaz.

Paylaş

Anayasa tart??mas?na kat?lmamak olur mu?
Olmaz.
Tart??maya kat?lmak ve de?i?iklikleri sa?lamak gerekiyor.
Haklar ve ?zg?rl?klerin ?er?evesi hukuki planda ?izilecek b?ylelikle. Ama bu g?r??, genelde do?ru bir g?r?? olmakla birlikte, eksiklikleri de ta??yor. Maddi yasalar haklar? ve ?zg?rl?kleri g?vence alt?na alsa bile, uygulama ve ard?ndan geli?ecek yarg?sal s?re?ler ve yarg?n?n tutumu, en az normatif d?zenlemeler kadar ?nemli.
Yine de biz, Kant??n o ?nl? ?nermesini unutmayal?m: ?Hukukun muhataplar? (olan yurtta?lar) hukukun yaz?c?s? olmal?d?r.?
Peki, yeni Anayasa tart??mas? insan haklar? savunucular? a??s?ndan ne anlam ifade eder?
?ok ?ey.
12 Eyl?l darbesinin ?izdi?i anayasal ve yasal ?er?eve, devlet merkezli yap? ve pratik ?ng?r?yordu. 12 Eyl?l Anayasas? mimari boyutta insan? ezen bir anlay??? yans?t?yordu. Ba??ndan beri kar?? ??kt? insan haklar? savunucular? bu yap?ya.
??nk??
?nsan haklar?n?n hukuk yoluyla korunmas? fikrinde, anayasan?n niteli?i, kilit ?nemdeydi.
??nk?, ?nsan Haklar? Evrensel Bildirisi?nin Ba?lang?? k?sm?nda vurguland??? gibi, Bildiri?de yer alan haklara dayal?, adil bir hukuk d?zeni, geli?menin, kalk?nman?n ve bar???n temeliydi.
Avrupa Konseyi Stat?s??n?n (1949) 3. maddesi, insan haklar? ve temel ?zg?rl?klerin hukukun ?st?nl??? ilkesi uyar?nca garanti alt?na al?nmas?n? ?ng?r?yordu.
Konsey ?yesi ?lkeler bu do?rultuda taahh?tte bulunuyorlard?.
Avrupa ?nsan Haklar? S?zle?mesi?nin 1. maddesinde, S?zle?menin taraf? ?lkeler, yetkisi alt?ndaki insanlar?n S?zle?mede yer alan haklar? ve ?zg?rl?klerini garanti ediyorlard?. ?nsan haklar?n?n hukuk yoluyla korunmas? fikrinin do?al sonucu (hukukun ?st?nl??? ilkesinin de ayn? zamanda) devletler, haklar? ihlal edenler devletin memurlar? oldu?unda da, 13. madde ile, etkin soru?turma garantisi veriyorlard?.
Sistem i?te b?yle, -haklar ve ?zg?rl?kler a??s?ndan- hukuk garantileri ile i?leyecektir.
Oysa T?rkiye?ye bak?n:
D???nce, dil ve k?lt?r, ?rg?tlenme yasaklar? ile bireyi ve toplumu bunaltan bir anayasa h?km?n? s?rd?r?yor. Tek etnisiteyi, tek d???nceyi, tek k?lt?r?, tek dini dayat?yor. Sistem monist (tek?i).
12 Eyl?l Anayasas? 12 kez de?i?tirilmi? ama yarg?ya ili?kin hi?bir de?i?iklik yap?lmam??. Yarg?, hem ba??ml? halde tutulmu? hem de kendisini devlet ideolojisine ba?l? g?rm?? ve g?rmekte. Yarg?lad??? insanlar?n g?vencesi yok. ?deolojik ve siyasi yan tutma kabul edilemez bir yakla??m. Atat?rk milliyet?ili?inin taraf? oldu?unu s?yl?yor; laikli?in (hali haz?r uygulamas?n?n); devletin ?lkesi ve milletiyle b?l?nmez b?t?nl??? anlay???n?n koruyucusu oldu?unu s?yl?yor; askeri ?ah?slar? yarg?layamayaca??n? s?yl?yor. Nihayet, onca de?i?ikli?e kar??n, yurtta??n ifade ?zg?rl??? korunsun diye ??kar?lan yasalar?, kendisinin dava a?ma, yarg?lama ve cezaland?rma alan?n?n (yetkisinin) geni?letilmesi olarak anl?yor ve uyguluyor.
Y?K, Diyanet, Askeri Yarg?, MGK, s?k?y?netim gibi kurumlar? da ekleyin bu fasla.
Devlet iktidar?/siyasi iktidar ayr?m? yap?ld???n? ve uygulaman?n bu do?rultuda oldu?unu hat?rlayal?m. Milletin egemenli?ine sivil ve askeri b?rokrasinin bu yolla ortak k?l?nd???n? g?relim.
G?relim askeri vesayet rejimini.
Siyasilere, se?ilmi? siyasilere laf yeti?tiren, onlar? tehdit eden s?zleri sarfeden devlet memurlar?n? g?relim. G?relim, ne zaman halk i?in ?zg?rl?k talebi gelse, bahanelerle ?zg?rl?klere set ?ekenleri. Amerikanc?lar?, ABD ile en fazla i? i?e ge?mi? devlet kurumlar?n? g?relim. ABD dolarlar? ile ulusalc?l?k/milliyet?ilik taslayanlar??
Hat?rlay?n s?k?y?netim d?nemlerini, 12 Martlar?, 12 Eyl?lleri? ?damlar?, i?kenceleri? CIA?dan maa? almalar??
Ve ayr?ca Do?u ve G?neydo?u?da yap?lanlar?. K?y bo?altmalar?, yakmalar?, y?kmalar?? Dil yasaklar?n??
Hat?rlay?n?
Silah al?m, sat?m ve savunma harcamalar? ile hesaplar?n, sivillerce denetlenemezli?ini. Meclis?e ve Say??tay?a kapal? olan alan?n varl???n??
Demokratik anayasa, acil ihtiya
H?sn? ?nd?l
ÖNCEKİ HABER

??yi ?ocuklar? devrede!

SONRAKİ HABER

AB?yi ve eme?i tart??acaklar

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...