?ok k?lt?rl?l?k sergisi Diyarbak?r?da

Diyarbak?r?da, son y?llarda ?zerinde ?ok tart???lagelen ??ok k?lt?rl?l?k?, ??ok kimliklilik? kavramlar?na kar??l?k gelebilecek; Anadolu?daki, Mezopotamya?daki halklar?n y?zlerini bir arada g?rme f?rsat? veren ?Ebru? isimli foto?raf sergisi s?r?yor.
Be? y?ll?k bir ?al??man?n ?r?n? olan bu ?al??malar, farkl? kimlik ve k?lt?rleri Atilla Durak??n objektifinden sosyal belgesel bir nitelikte yans?t?yor. ?D??lanm?? ?zneler? olarak k?st?r?lm?? olman?n yaratt??? duyguyu, dahas? sinik bir politik estetik imgenin ele?tirisini de ortaya koyuyor. Nitekim Diyarbak?r Sanat Merkezi?nde a??l??? yap?lan sergiye ?ok say?da ki?i kat?l?rken, a??l??a Diyarbak?r?da ?K?rt sorununun ??z?m? i?in temel gereksinimler? konulu konferansa gelen ?ok say?da ayd?n, yazar ve akademisyen de kat?lm??t?. Serginin a??l???nda sadece K?rtler ve T?rklerin de?il Almanlar?n, ?ngilizlerin, Amerikal?lar?n da yer almas? ilgin? bir ironi olu?turdu. Ortada yok olan k?lt?rel kimliklerin y?zleri herkesin kar??s?ndayd?. S?z?m ona az?nl?klar?n, ?teki say?lanlar?n, biz olmayanlar?n ?koruma alt?na alma? d???ncesi de elbette orta yerde garip bir sorgu, didiklenme halindeydi. 40 etnik yap?n?n k?lt?r?nden izler ta??yan bu foto?raf ?al??malar?n?n Diyarbak?r?da sergilenmesinin, g?ncel politik tart??malar a??s?nda da Diyarbak?r??n havas?ndan ba?ka ?yk?ler ve hikayeler olarak kar??m?za ??kmay? ba?ard???n? s?ylemeliyiz.
Laz, K?rt, Arap, S?ryani, Alevi?
Arap Aleviler, S?nni K?rtler, Alevi K?rtler, Ermeniler, S?ryaniler, Yezidiler, Lazlar, ?erkezler ve daha bu memlekette hat?rlanmayan say?s?z halk, kendine has giyim ku?am? i?inde ba?kaca y?zleri ba?kaca elleri ile kendi varl???ndan haberdar ediyordu herkesi. Kendi halinde g?ndelik d?nyalar?nda, kokular?yla, renkleriyle, y?zleriyle, bedenlerindeki d?vmeler, s?slemeler ve tak?lar?yla herkese s?cak bir merhaba diyorlard?. Y?zlerinde onca yorgunlu?a, buruklu?a, ac?ya, deh?ete ra?men hayat?n i?ten gelen o do?al dokunu?lar?, bakan herkesin y?re?ine do?rudan dokunuyor; bir at?ml?k da olsa kederli ya?amlar?n insanlara ne kadar uzak ve ne kadar yak?n oldu?unu sezdiriyordu. K?rt konferans?nda, unutma, y?zle?me, haf?za, kimlik, dil, zenginlik, insan, adalet, az?nl?k kavramlar? tart???lm??t? ve ard?ndan, k?y?da k??ede ya?amlar?n? hayat pazar?nda heba eden insanlar?n bu ?mutlu-saf? g?r?nt?leri seyredildi. Ne d???nd?klerini kimse bilemez elbet, ama o foto?raf karelerinde b?y?yen g?zler kar??s?nda bir mahcuplu?un, tekil su?lulu?un hissiyat?, san?r?z ?ok uzak de?ildi kimseye.
Vartolu K?rt Alevilerin ihtiyarlar?, Mardin?in S?ryanilerinin d?rt duvar aras?nda hi? ayr?lmak istemeyen bak??lar?, S?nni K?rtlerin kalbinde b?y?yen s?z?s?, hepten bir deniz olan Karadenizlilerin umulmad?k, beklenmedik duru?lar?; yani hepsi de ba?ka ?zg?nl???yle bir ?eyler s?yleyecek gibiler. Ama san?r?z bu s?ylenecek ?ey , ?ebru? metaforuyla arzu edilen g?ndermeler, o kadar da i? a??c? olmayacak gibi. T?rkiye?de birbirinden farkl? ?i?ekler gibi ayn? bah?ede bitmesi arzu edilen bu topluluklar, biliyoruz ki kendi do?alar?nda eziyet d???nda bir ya?am s?rmemi?lerdir. Belki de bu y?zden sergiye konu olmu?lar, belki de bu y?zden varl?klar? ispatlanmaya ?al???lan varl?klara d?nm??lerdir. Kimi zaman az?nl?klar i?inde, kimi zaman asli kurucu ??e, kimi zaman da bireysel hak ve ?zg?rl?kler i?inde kurtulu?u hep hesap edilen bu insanlar, ne yaz?k ki ??z?m? de sergilerdeki duyarl?l?klar ?tesinde anlam olu?turmayan, ?seyirlikte kalan? bir sorun olmaya devam edecek gibi.
Atilla Durak??n ebrusu
?al??malar?ndan dolay? takdiri hak eden foto?raf sanat??s? Atilla Durak, iyi bir i? ??kard???n?n kendisi de fark?nda. O nedenle rahatl?kla ?unlar? dile getiriyor: ?Ebrunun k?lt?rel ve politika tart??malar?na yap?c? bir bak?? a??s? getirebilmesi, foto?raflar ve ?yk?lerdeki i?tenli?in g?n?llerimizi a?arak bizi birbirimize ba?layan as?l ba??n insanl???m?z oldu?unu hat?rlatarak yak?nla?t?rmas?.? (Diyarbak?r/EVRENSEL)
Ali R?za K?l?n