Londra?n?n yeni i?gal plan?

Irak?ta ABD?nin en yak?n m?ttefiki ?ngiltere?nin yeni Ba?bakan? Gordon Brown, ge?en g?nlerde Irak?a ilk ziyaretini ger?ekle?tirdi. Brown, bu ziyaret s?ras?nda Irak?tan y?lba??na kadar bin ?ngiliz askerinin eve d?nece?i s?z? verdi. Ama ?ngiliz Ba?bakan? Gordon Brown??n bu vaadi bir yenilik i?ermiyor.
?ngiltere?de ba?bakanl?k g?revini Tony Blair?den devrald??? haziran ay?nda Brown, ?500?? a?k?n ?ngiliz askerinin y?lba??n? evde kutlayaca??n?? s?ylemi?ti. Zira bu askerlerden baz?lar? eve d?nd?.
Uzmanlara g?re ?ngiltere Ba?bakan? Gordon Brown??n asker takvimi konusundaki bu vaadi, hele de bu d?nem i?erisinde yinelemesinin ?? temel sebebi bulunuyor.
?lk olarak, ?ngiliz Parlamentosu?ndan habersiz ve ana muhalefet partisi ?Muhafazak?r Parti?nin ola?an konferans?n? yapt??? bir s?re?te, b?yle ?nemli bir d?? politika karar?n?n a??klanmas?n?n en temel sebebi; ?ngiltere?de son g?nlerde g?ndemi iyiden iyiye me?gul eden erken se?im olarak g?r?l?yor. ?kincisi, Irak i?galinin ?ngiliz d?? politikas? a??s?ndan do?urdu?u olumsuz sonu?lardan rahats?z olan ve bu rahats?zl?klar?n? ara s?ra dile getiren baz? ?ngiliz generallerin uzun zamand?r talep etti?i ?Irak?tan ?ekilip, Afganistan?a yo?unla?mak? takti?inin ilk ad?m? olarak yorumlan?yor. Son olarak da, ?lkedeki i?gal kar??t? g??ler, bu hamleyi Anglo-Amerikan g??lerinin ?ran?a y?nelik izledikleri d?? politikayla ili?kilendiriyorlar.
Bir i?galden di?erine...
Brown??n yeni olmayan yeni vaadine daha yak?ndan bakacak olursak; ?ngiltere Ba?bakan?, Irak i?galinin ya aral?k ay?n?n ba??nda ya da gelecek y?l may?s ay?nda yap?lmas? g?ndemde olan erken se?imlerde olumsuz sonu?lar do?urmas?n?n ko?ullar?n? en asgari d?zeye indirmeye ?al???yor.
Zira Irak?ta bulunan 5 bin 500 ?ngiliz askerinin varl???na ?ngiliz halk?n?n y?zde 60?? kar??. Irak i?galinden dolay? iktidardaki ???i Partisi, genel ve ara se?imlerde y?z binlerce oy kaybetti ve yakla??k 600 bin ?yesi partiden ayr?ld?. Bu i?galin ayn? zamanda Blair?in ve onun h?k?metinin ?mezar kaz?c?s?? oldu?u herkes?e biliniyor. Ge?en g?nlerde ?bin askerin y?l ba??na kadar Irak?tan ?ekilmesi plan??na ye?il ???k yakan Brown??n, bu a??klamay? se?im kayg?s?yla ve bu hedeften ?t?r? yapt??? konusunda ?ngiliz kamuoyu da hemfikir durumda.
Bu karar?n, Brown taraf?ndan bu d?nem i?erisinde yinelenmesi ele?tiriler de almad? de?il. A??klamadan k?sa bir s?re sonra eski ba?bakanlardan John Major, karara ve Brown?a ili?kin ??yle konu?uyordu: ?Bu ne bi?im bir ba?bakan? Meclisi haberdar etmeden, Irak?ta kameralar?n kar??s?na ge?ip ?nemli bir karar a??kl?yor. Brown, kan ?zerinden oy toplamaya ?al???yor.?
The Guardian gazetesinin usta kalemlerinden Jonathan Steele de, ?E?er Brown askerlerin hepsini ?ekmezse, hem halk? hem de askerleri d?? k?r?kl???na u?ratm?? olur. B?t?n askerleri Irak?tan ?ekelim? diye yazd?.
?ngiliz ordusunun niyeti ise ortada. Asker, Irak?tan ?ekilip, Afganistan i?galine yo?unla??lmas?n? ve tek cephede sava??lmas?n? talep ediyor. Bu fikri ilk kez ge?en y?l bu zamanlarda ?ngiltere Genelkurmay? Richard Dannat ortaya atm??t?. Daily Mail gazetesine konu?an ve ?ngiltere?nin Irak?ta sonuna kadar kalmas?n? isteyen Bush y?netimini ?ok eden iddialarda bulunan Genelkurmay Dannat, ?Irak i?galinin bir par?as? olmak g?venlik sorunlar?m?z? art?rd?. Sava? plan?n?n k?t? bir plan oldu?u ya?anan olumsuzluklarla g?r?l?yor. (Irak?ta) Liberal demokrasi falan yerle?tiremeyiz. En erken zamanda ayr?lmal?y?z. G??lerimizi daha iyi kullan?p Afganistan i?galini g??lendirmeliyiz? diyordu. Dannat ve di?er ?st d?zey askerler, h?k?metin Ortado?u?ya y?nelik politikalar?na ili?kin ele?tirilerini ve taleplerini aral?klarla ?ngiliz kamuoyuyla ve Londra ile payla?m??t?.
Zira Brown??n, g?reve geldikten k?sa bir s?re sonra ?500 askeri y?l ba??na kadar ?ekece?iz? demesi; ?Brown, Amerika?y? kayg?land?ran ve ?st d?zey ?ngiliz askerlerini sevindiren talepleri uygulayacak? t?r?nden yorumlarla kar??lanm??t?. Brown taraf?ndan ge?en g?nlerde Irak?ta yap?lan en son a??klama ise onun, Genelkurmay??n ve di?er ?st d?zey askerlerin talebi olan ?Irak?tan ?ekilip, Afganistan?a yo?unla?al?m? takti?ine kulak verdi?inin ilk g?stergesi olarak g?r?ld?.
Britanya Kom?nist Partisi?nin g?nl?k yay?n organ? ?Morning Star??n konuya ili?kin ba?yaz?s?nda, ?Irak?tan ?ekilmek; ?ngiltere?nin emperyalist politikalardan vazge?ti?i anlam?na gelmiyor. Bu, kazan?lamayacak bir sava? olarak g?r?len Irak sava??ndan yava? yava? ?ekilmek demek. Ve ku?kusuz daha fazla askerin Afganistan?a g?nderilmesi ve oradaki i?galin g??lendirilmesi anlam?na da geliyor? diye yazd?. Yine The Guardian??n konuya ili?kin ba?yaz?s?nda da ?ok farkl? olmayan tespitlerde bulunularak, ?Basra b?lgesinden ayr?lan bin askerin ya Kuveyt?e ya da Afganistan?a g?nderilece?i kesin? dedi.
?ran i?galine haz?rl?k
Sava? Kar??t? Koalisyon ise karar? bir ba?ka olas? i?gale yorumlayarak, ?Irak?tan ??k, ?ran?a gir takti?inin ilk a?amalar? m?? sorusunu g?ndeme getirdi. Brown??n yapt??? a??klaman?n hemen ard?ndan, Londra?daki tarihi iki milyon ki?ilik sava? kar??t? y?r?y??? ve genel anlamda ?ngiliz sava? kar??t? hareketi ?rg?tleyen Sava? Kar??t? Koalisyon?un (SKK) kurucu ?yesi Lindsey German, ?Brown??n, olas? bir ?ran i?galini reddetmedi?ini ve halk?n tepkisinden korktu?undan dolay? sessiz bir ?ekilde savundu?unu biliyoruz. ?rne?in ara?t?rmac? kimli?iyle tan?nan gazeteci Seymour M. Hersh, bu hafta New Yorker dergisinde yazd??? yaz?da, ?ran i?gali en olumlu deste?in Brown?dan geldi?ini iddia ediyor. Baz? ?ngiliz askerlerinin ?ran s?n?r?na g?nderildi?ini ve halen orada olduklar?n? da biliyoruz. Dolay?s?yla, g?z?m?z? d?rt a??p ?ran?da ve ?ran s?n?r?nda olanlar? g?rmeliyiz. Brown, ?ran s?n?r?na daha fazla asker g?nderecek? ifadelerini kulland?.
?ki arada bir derede
Olas? bir erken se?imde, Bro-wn??n k?sa ve uzun d?nem i? ve d?? politika hedeflerini hesaba kat?p yapt??? da bu a??klamaya; ?ngiliz halk?n?n ne t?rden bir kar??l?k verece?ini ?imdiden kestirmek zor. Kestirebilece?imiz tek husus var. E?er Brown h?k?meti, Ortado?u?yu kan g?l?ne ?eviren emperyalist politikalardan vazge?mezse, bu i?galci politikalar yeni ba?bakan?n da, Blair ?rne?inde oldu?u gibi, sonunu haz?rlayacak. Hatta Brown??n izledi?i siyasetin mezar?n?n daha erken kaz?lmas? ihtimali olduk?a y?ksek. ??nk? Brown, Ortado?u?ya ili?kin g?r??leri her zaman ?rt??meyen ve bazen z?tla?maktan ?ekinmeyen iki ayr? yap?n?n taleplerini bir arada kar??lamaya ?al???yor; ?ngiliz ordusu ve ABD y?netiminin.
Genelkurmay Dannat ve askeriler, ?Afganistan merkezli? veya ?s?n?rlar?m?z ve g?c?m?z? iyi tahlil eden ba?ar?l? bir Ortado?u politikas?? isterken, George W. Bush ba?kanl???ndaki ABD y?netimi ise ?ngiliz h?k?metinin s?m?rgeci tarihinden miras kalan a?g?zl? ve uluslar aras? politikada belirleyici g?? olma zaaf?ndan faydalanmak derdinde. ?rne?in ?ngiltere, Irak?tan ayr?lan bin askerinin Afganistan?a g?nderilmesini planlarken, Bush y?netimi bu askerlerin, ?ran s?n?r?na veya Kuveyt?e g?nderilmesini isteyecektir. Olas? bir ?ran i?galiyle bu t?rden bir z?tla?man?n ko?ullar?n?n daha da ?o?alaca??n? kestirmek hi? de zor de?il. Bu t?rden bir geli?menin Gordon Brown h?k?metinin i?ini epey zorla?t?raca??ysa olduk?a a??k. (Londra/EVRENSEL)
Veli Yad?rg?