ARASIRA

H?k?metimiz yeni bir anayasa hazirligi i?erisinde. Bunu basindan ve iletisim ara?larindan izlemeye ?alisiyoruz. Izlemek zorundayiz, takip etmek zorundayiz; ??nk? anayasa, birey haklari ile direkt baglantilidir. Hepimizi yakindan ilgilendirmektedir.
?Hi?bir yasa anayasaya ayk?r? olamaz? diye a??k?a belirtilmi?tir. ?imdi yeni anayasa haz?rlan?rken nas?l olmal? diye ortak bir mutabakat sa?lanmal? diyenler var. Dan??ma kurulu haz?rlas?n diyenler var. ?u olsun bu olmas?n diyenler deme?ler veriyorlar.
?ngiltere?nin yaz?l? bir anayasas? yoktur. Buna ihtiya? duymadan ki?i haklar? uygulanmaktad?r. Herkes g?rev ve y?k?ml?l?klerini yerine getirmektedir. Kimse kimsenin hakk?na tecav?z etmemektedir.
Bizde ise cumhuriyet devleti kurulduktan sonra anayasan?n bir?ok defa maddeleri de?i?tirilmi?, yenilenmelere ihtiya? duyulmu?tur. Anayasalar de?i?tirilerek sorunlar ??z?lm?yormu? me?er. Hak hukuk sa?lanm?yormu?.
Ben genelden ?zele indirgemek istiyorum anayasa konusunu. Biz ?lke genelinde y?z binlerle ifade edilen bir mesle?in mensuplar?y?z. Daha a??k yazay?m; eczane kalfalar?y?z. Y?r?rl?kteki 1982 Anayasas??n?n 18. maddesinde bak?n ne diyor:
II. Zorla ?al??t?rma yasa??
MADDE 18. - Hi? kimse zorla ?al??t?r?lamaz. Angarya yasakt?r...
Burada ?angarya?n?n anlam? kar??l?ks?z, bedelsizdir. Yani ?al??t?r?lan s?renin bedeli ?denmelidir.
Anayasa?n?n devam eden 50. maddesinde ise ??yle der:
B. ?al??ma ?artlar? ve dinlenme hakk?
MADDE 50. - Kimse ya??na, cinsiyetine ve g?c?ne uymayan i?lerde ?al??t?r?lamaz. K???kler ve kad?nlar ile bedeni ve ruhi yetersizli?i olanlar ?al??ma ?artlar? bak?m?ndan ?zel olarak korunurlar.
Dinlenmek, ?al??anlar?n hakk?d?r. ?cretli hafta ve bayram tatili ile ?cretli y?ll?k izin haklar? ve ?artlar? kanunla d?zenlenir...
Evet, yukar?daki yaz? mevcut Anayasa?dan al?nm??t?r. Biz eczac? kalfalar?, sabah saat sekizde i?e ba?l?yoruz. Ak?am 19.30?da kepenkleri kapat?yoruz. Kapat?yoruz ama bizler ?o?u zaman kepengin d???nda de?il i?inde kal?yoruz. G?nd?zden yeti?meyen i?leri tamaml?yoruz. Yani g?nde en az 11.5 saat ?al???yoruz. Buna kepenk arkas?nda yap?lan ?al??ma dahil de?il. Gece tutulan n?bet de bunun d???nda. Cumartesi dahil her g?n b?yle devam ediyor.
?imdi y?r?rl?kteki i? kanununun ilgili maddesine g?z atal?m.
4857 say?l? ?? Kanunu
MADDE 41. - ?lkenin genel yararlar? yahut i?in niteli?i veya ?retimin art?r?lmas? gibi nedenlerle fazla ?al??ma yap?labilir. Fazla ?al??ma, kanunda yaz?l? ko?ullar ?er?evesinde, haftal?k k?rk be? saati a?an ?al??malard?r. 63??nc? madde h?km?ne g?re denkle?tirme esas?n?n uyguland??? hallerde, i??inin haftal?k ortalama ?al??ma s?resi, normal haftal?k i? s?resini a?mamak ko?ulu ile baz? haftalarda toplam k?rk be? saati a?sa dahi bu ?al??malar fazla ?al??ma say?lmaz.
Her bir saat fazla ?al??ma i?in verilecek ?cret normal ?al??ma ?cretinin saat ba??na d??en miktar?n?n y?zde elli y?kseltilmesi suretiyle ?denir.
Haftal?k ?al??ma s?resinin s?zle?melerle k?rk be? saatin alt?nda belirlendi?i durumlarda, yukar?da belirtilen esaslar dahilinde uygulanan ortalama haftal?k ?al??ma s?resini a?an ve k?rk be? saate kadar yap?lan ?al??malar fazla s?relerle ?al??malard?r. Fazla s?relerle ?al??malarda, her bir saat fazla ?al??ma i?in verilecek ?cret normal ?al??ma ?cretinin saat ba??na d??en miktar?n?n y?zde yirmi be? y?kseltilmesiyle ?denir.
Fazla ?al??ma veya fazla s?relerle ?al??ma yapan i??i, isterse bu ?al??malar kar??l??? zaml? ?cret yerine fazla ?al??t??? her saat kar??l???nda bir saat otuz dakikay?, fazla s?relerle ?al??t??? her saat kar??l???nda bir saat on be? dakikay? serbest zaman olarak kullanabilir. ???i hak etti?i serbest zaman? alt? ay zarf?nda, ?al??ma s?releri i?inde ve ?cretinde bir kesinti olmadan kullan?r.
Fazla saatlerle ?al??mak i?in i??inin onay?n?n al?nmas? gerekir.
Fazla ?al??ma s?resinin toplam? bir y?lda iki y?z yetmi? saatten fazla olamaz.
Bu maddeleri yorumlamak i?in illa hukuk?u olmak gerekmiyor. Biz eczac? kalfalar? da 15 dakikam?z? ay?r?rsak her ?eyin ortada oldu?u g?r?l?r.
Y?r?rl?kteki i? kanunu diyor ki; kanunda yaz?l? ko?ullar ?er?evesinde, haftal?k k?rk be? saati a?an ?al??malard?r. Yani ?al??ma s?resi haftal?k 45 saat olmal?d?r. Bunu a?arsa fazla ?al??ma kabul edilir. Bunun mesai olarak bedeli ?denmelidir. Bu da kanun maddesinde belirtilmi?:
Her bir saat fazla ?al??ma i?in verilecek ?cret normal ?al??ma ?cretinin saat ba??na d??en miktar?n?n y?zde elli y?kseltilmesi suretiyle ?denir.
11.5 x 6=69 saat haftal?k ?al??ma s?remiz. (N?betler ve kepenk arkas? ?al??ma hari?) haftada 69-45=24 saat fazla ?al??t?r?l?yoruz.
Bunun i?in herhangi bir mesai ?creti alm?yoruz. Yani ?angarya? ?al???yoruz. Ne oldu Anayasa?daki ?al??an? koruyan madde?
II. Zorla ?al??t?rma yasa??
MADDE 18. - Hi? kimse zorla ?al??t?r?lamaz. Angarya yasakt?r...
Bir y?lda 52 hafta vard?r. Bir haftada 24 saat fazla ?al???rsak y?lda bu; 52x24=1248 saat eder. Yani bir y?lda 1248 saat fazla ?al???yoruz. Hem de bedelsiz ve angarya olarak.
I? kanununun 51 maddesinde;
Fazla ?al??ma s?resinin toplam? bir y?lda iki y?z yetmi? saatten fazla olamaz, diyor. Bir kanunsuzluk da burada ya?an?yor. 1248-270 =978 saat da bu kanunu ?i?neyerek ?al??t?r?l?yoruz.
Bu kadar a??k ve net olan durumdan sonra yeniden nas?l bir anayasa konusuna d?nelim.
?zetle diyorum ki UYGULANAN ANAYASA istiyorum. Maddelerin anayasa kitap????nda yer almas? yetmiyor. Acaba diyorum Anayasa?da yaz?l? olmas?na ra?men uygulanmayan, kanunlarda olmas?na ra?men yerine getirilmeyen maddeleri uygulanabilir hale getirmek i?in BABAYASA ad? alt?nda yeni bir ?al??ma yap?labilir mi?
B?yle bir ?al??ma olursa acaba bu PARAYASA kanunu ile engellemeye gidilebilir mi?
Hukuk fak?ltesinde bir hocam?z demi?ti ki; ?Yasalar ?r?mcek a??na benzer. Sivrisinekler buna tak?l?r kal?r. Ancak e?ek ar?lar? a?? deler ge?er?...
Kafam iyice kar??t?. B?yle midir acaba? B?yle mi olmal?d?r?
*Marmara Eczane Teknisyenleri Dernekleri Federasyonu Ba?kan?
?evket Co?kun*