NABIZ

Ge?en hafta tam g?n yazd?k ya, i?itmedi?imiz ele?tiri kalmad?. En temel olan? da, neden hekimler a??s?ndan tam g?n de?erlendirmesi yapmad???m y?n?ndeydi.
Peki, tam g?n? hekimler a??s?ndan de?erlendirelim. Bir hekim, neden hem kamuda hem ?zelde ?al??mak ister? Ya da ?al??mak durumunda kal?r?
En ?nemli gerek?e, daha y?ksek gelir ve daha iyi bir ya?am standard? i?in. Yani hekim, kamuda ald??? maa??/?creti az bulur. Kendi eme?inin daha de?erli oldu?unu d???n?r. Kamudan ald??? para ile de?erli buldu?u eme?inin gerektirdi?i ya?am standard?n? elde edemeyece?ini belirleyip, muayenehane a?ar, ?zel poliklinikte ?al???r, ?zel hastanede i? bulur.
Bir ba?ka gerek?e, mesleki doyum olabilir. Kamunun bask?c?, s?k?c?, kalabal?k ?al??ma ko?ullar?, hekimin mesleki becerilerini uygulamaya olanak vermemektedir. O da mesleki becerilerini daha iyi uygulayabilece?i, ?ba??ms?z? ko?ullar?n ?zel pratikte oldu?unu varsayar. Kamuda bulamad??? doyumu ?zelde arar.
?zelde daha iyi ?al??ma ortam? varl???, kamuda hekimlik yapman?n zorla?mas?, kamuda mesleki alan?n daralmas?, rekabet ortam? da, hem kamuda hem ?zelde ?al??man?n di?er gerek?eleridir.
Bana g?re, olduk?a ger?ek?i bir gerek?e de, ciddi bir bask?n?n varl??? da, kamuda ?al??an hekimi, bir g?vence aray??? ?er?evesinde ?zelde de bir yer aray???na iter. Yine, inkar edemeyece?imiz bir ba?ka olgu, kamuda ?al??an hekimlerin (ve sa?l?k ?al??anlar?n?n) ?zellikle 1980-2002 aras?nda reel ?cretlerinin gerile(til)mesi sonucu, kamudan ald?klar? ile ge?inemez hale getirilmeleri ger?e?idir. Bu ger?ek, hekimi kamu d???nda ek i? yapmaya zorlam??t?r. Hatta bu noktada g?ndeme gelen beyaz eylemler, AKP H?k?metini, hekim maa?lar?n?n yetersizli?i konusunda ikna etmi?, onlar da hekim ve sa?l?k personeli maa?lar?n? y?kseltmek (her ne kadar, performans yolu ile olsa da) durumunda kalm??lard?r.
Bu ger?ekler ?n?m?zde. Bunlar? inkar etmiyoruz. Konunun bir ahlaki problem olmad???n?n da fark?nday?z. Y?llard?r uygulanan politikalarla bir sa?l?k piyasas? olu?turulup, ?ekillendiriliyorsa, haliyle bu piyasan?n ?ba?? dik bir hekim? istemeyece?inin de bilincindeyiz. Zaten, uzun s?re ?cretlerinin al?m g?c? yetersiz k?l?nd??? i?in ek i? yaparak ayakta durmak zorunda b?rak?lan hekim kitlesi, AKP d?neminde de performans ile terbiye edilmeye ?al???lm??t?r. Tam g?n de i?te tam bu noktada g?ndeme getirilmektedir. Ge?en yaz?da da vard?; AKP sa?l?kta emek ?rg?tleri ile ?uluslararas? destekli-bir psikolojik sava? y?r?tmektedir. Kar??m?zda bir b?t?nc?l paket var, bu paketi b?t?n olarak sunma ?anslar? az g?r?n?yor, o zaman bu paketi par?alara b?l?p tek tek par?alar?, kendi belirledikleri konjonkt?rde g?ndeme sokuyorlar. G?ndeme sokma zaman? ve g?ndeme sokulacak paket konusundaki kriterleri, bu konjonkt?rde, ?u: kendileri i?in en avantajl?, bizim cenah i?in en dezavantajl? olmas?. Ayr?ca, getirilen par?an?n, m?mk?nse bizim cenah? yarmas? tercih gerek?esi. Tam g?n, i?te bu ba?lamda okunmal?d?r.
Bunlar?n bilincinde ve ?zellikle ?u ger?e?in alt?n? ?izerek, tekrar tam g?ne d?n?yorum. Bizim cenahtaki en kritik tehlike, tam g?n? savunanlar?n savunmayanlar? ?zelle?tirmeci ilan etmeleri, tam g?ne kar?? ??kanlar?n tam g?n? savunanlar? AKP?nin oyununa gelmekle ele?tirmeleridir. Burada bir ilke sorunu vard?r. Ama hemen yan?nda, bir psikolojik sava? meselesi durmaktad?r. Bizim cenah bu tart??may? yar?lmadan atlatabilecek olgunlukta olmal? ama ilkelerinden uzakla?mamal?d?r.
?niversitede/t?p fak?ltelerinde tam g?n konusunda elimizin titrememesi gerekir. ??nk?, e?itim tam g?n yap?lmas? gereken bir i?tir. Zaman?n?n ?nemli b?l?m?n? ?zelde ge?iren bir ??retim ?yesinin, e?itime ve ??renciye katk?s? olmad??? gibi, rol model olarak yanl?? mesajlara da yol a?maktad?r. Ayn? durum e?itim hastaneleri i?in de ge?erlidir.
Buradaki kritik sorun ?cretlerinin yetersizli?i nedeniyle, -itemedi?i halde-ek i? yapmak zorunda kalan, yani i?yeri hekimli?i yapan, gece n?bet tutan, ?zel poliklinik veya hastanede ?cretli ?al??an hekimlerdir. Bunlar i?in kamusal bir hizmet i?inde kamu ?al??an? olarak, i? g?vencesine sahip, mesleki ve co?rafi risklere g?re de belirlenmi? bir tam g?n tazminat? ?nerilebilir. Grevli toplu s?zle?meli sendika hakk?na sahip bir hekim ve sa?l?k ?al??an?n?n, ?zel sekt?r?n ucuz eme?i olmay? daha az d???nece?i inanc?nday?m.
Ata Soyerata