Sava??n ezgicisi: Zad Moultaka

L?bnan?da do?du. S?rekli kanayan, kanat?lan bir co?rafyada. Bombalar?n, silahlar?n sesi belki ritim yetene?inin bu kadar geli?kin olmas?na, ya?ad??? ve tan?kl?k etti?i vah?et ise, sanat?n?n y?n?n? belirlemesine yol a?t?. Beyrut Ulusal M?zik Okulu?nda piyano e?itimini tamamlad?. Ama sava? onu topraklar?ndan ayr?lmak zorunda b?rakt?.
1984?te Paris?e yerle?ti. Burada uluslar aras? iki b?y?k ?d?le lay?k g?r?ld?kten sonra m?zik kariyerini solist olarak s?rd?rmeye ba?lad?. Avrupa?n?n bir?ok b?y?k konser salonunda alk?? ya?muruna tutuldu. Topraklar?nda, sava??n g?lgesi alt?nda hayata dair biriktirdiklerini d?nyaya sundu. 1993?te uluslararas? bir solist olarak, kariyerini b?t?n zaman?n? beste yapmaya adamak i?in b?rakt?. Bunu m?zik alan?na dair uzun bir ara?t?rma ve sorgulama devresi izledi. Paris de Mary Madeleine Petit ve Pierre Sancan ile ?al??t?. Ulusal Paris M?zik Konservatuar??nda (CNSMP) d?nyaca ?nl? m?zik insanlar?ndan e?itim ald?.
Ge?ti?imiz cumartesi g?n? Zad Moultaka, bir cinayete kurban giden L?bnanl? gazeteci Samir Kassir ve ?ld?r?len b?t?n gazeteciler an?s?na unutulmaz bir konser verdi. Biz de konser ?ncesi konserin genel provas? esnas?nda sanat??yla konu?ma f?rsat? bulduk.
?Ben sava? ?ocu?uyum?
Zad Moultaka?n?n m?zi?i de, hayat? da sava??n s?cak izleriyle dolu. ?Evet, ben bir sava? ?ocu?uyum? diye ba?l?yor s?zlerine. ?Sava??n sesleri i?erisinde b?y?d?m. Bombalamalar, y?k?mlar, insan ???l?klar?... M?zi?imde b?t?n bu sesler duyuluyor? diyor. ?Bu m?zi?ine politik bir karakter kazand?r?yor mu?? sorumuza ?Do?al olarak m?zi?ime de politik bir karakter kazand?r?yor bu durum. Sava??n y?k?c?l???na, gayri insanili?ine kar?? en k???k bir tutum bile politik olmay? beraberinde getirir. Zulme kar??, s?rekli kanayan, kanat?lan bir co?rafyan?n seslerini ta??maya ?al???yorum m?zi?ime. Ve bunu insanlara ula?t?rmaya. Bu bir insani duru?tur da ayn? zamanda. Bu anlam?yla yapt???m i?in bir insani ve politik g?rev oldu?unu d???n?yorum? diye yan?t veriyor.
Bundan sonraki projelerini ?T?rkiye?den, Suriye?den, L?bnan?dan, bir ?ekilde toplumsal ortak paydas? olan b?t?n ?lkelerden m?zik insanlar?yla bir araya gelip ortak ?eyler ?retip, bir duru? geli?tirme gibi projelerim var? diye a??kl?yor.
L?bnan gen?li?ini ve bu gen?li?in k?lt?r sanatla ili?kilerini ??yle anlat?yor: ?L?bnan?da duyarl? bir gen?lik var. Sanatsal anlamda kendilerini ifade edebilme, ?retebilme alanlar? yok denecek kadar s?n?rl?. Oradaki gen?lere yard?m etmek gerekiyor. D?nya ve L?bnanl? gen?ler aras?nda bir k?pr? kurmaya ?al???yorum.?
T?rkiye m?zi?iyle ilgili
Tek dile?i, bir m?zisyen olarak, Ortado?u?da sava??n bitmesi, halklar?n karde?lik esas?na g?re, zul?m g?rmeden ya?amas?. B?t?n yo?unla?malar? ve ?al??malar? bu y?nde. ?Umutsuzlu?a kap?ld???n?z anlar olmuyor mu? dedi?imizde ??yle konu?uyor: ?Bazen umutsuzlu?a d??m?yorum de?il. Kendimi ?ok g??s?z hissediyorum. Ama ya?an?lan vah?eti d???nd???n?z zaman, kimin elinden ne geliyorsa, kimin ne inisiyatifi varsa, becerisi neyse ortaya koymak gerekti?ini, umutsuzlu?a d??me vaktinin olmad???n? anl?yorsunuz. ?nsanl???n aptall?klar?n?n bir g?n sona erece?i umudunu ya?atmak zorunday?z.? Bir kez daha umudun alt?n? ?iziyor Moultaka.
Sava?ta yak?n ailesinden kimseyi kaybetmemi?. ?Bu konuda kendimi ?ansl? hissediyorum. Ama sava? travmas?n? ya?ad?m ve ?ok iyi bilirim. Bu travma y?llar?m?, m?zi?e yans?tt?m? diyor ve ekliyor; ??retkenli?imin ?nemli bir par?as? bu travma?.
Cinayete kurban giden L?bnanl? gazeteci Samir Kassir?i yak?ndan tan?yormu?. T?rkiye?den de Hrant Dink?i biliyor ?ld?r?len gazetecilerden.
?T?rkiye m?zi?inden besleniyorum. ?zellikle sufi m?zi?inden etkileniyorum. Kudsi Erg?ner ve daha eski ustalar beni ?ok etkiliyorlar? diyerek T?rkiye m?ziklerine dikkat ?ekiyor.
Her ?eye ra?men d?nya g?lecek
Bat? ve Do?u m?zikleri hakk?nda d???nceleri ise ??yle: ?Son y?llarda ?zellikle bat?l? m?zisyenlerin, do?u m?zi?ine y?neli?i, bir sentez aray??? var. Bu, bat?n?n m?zik anlam?nda bir kaynak bulma s?k?nt?s?n?n oldu?unu g?steriyor. Tabii ayn? zamanda do?unun ?zellikle de mistisizminin bu konuda ne kadar geni? ve k?kl? oldu?unu da... Do?u bu s?reci iyi de?erlendirirse kesinlikle kazan?l? ??kacakt?r. Bat?n?n ?ok seslilik anlam?nda yaz?m tekni?i ?nemli. ??renmek gerekiyor. M?zik anlam?nda do?unun ?z kaynaklar?n?, kendine ait motiflerini, kimli?ini bozmadan bat?ya a??lmas? sanat ve k?lt?rlerin kucakla?mas? ve bar???n ger?ekle?mesi a??s?ndan olduk?a ?nemli bir f?rsat. Bu etkile?im s?recinin her iki taraf? da geli?tirece?ine inan?yorum.?
Hayat? bir belgesel filme de konu olmu? Zad Moultaka?n?n. Fasl? bir y?netmenin projesiymi? film ve Moultaka?n?n hayat?ndan ilgin? kesitler sunuyormu?.
M?zi?inde bat? yaz?m tekni?ini kullan?yor. ?Ama do?ulu formlarla d???n?yorum. Bunu d?nya m?zi?i yapay?m diye yapm?yorum. Tamamen ki?isel bir tercih. Zaten d?nya m?zi?i dedi?imiz ?ey, bat?l? yaz?m tekniklerinin kullan?ld??? m?zik de?il. ?zg?r m?ziktir, ?zg?rce yap?lan m?ziktir d?nya m?zi?i. Komplekssiz, zincirlerden kurtulmu? olmak gerekiyor d?nya m?zi?i yapmak i?in. Sadece d?? bask?lardan de?il i?sel engellerden de kurtulmak gerekir. ??indeki o ?zg?rl?k tutkusunu iyi yakalaman?z gerekiyor? diye uyar?yor.
Bir ba?ka tutkusu da resim. Avrupa?da bir s?r? resim sergisi a?m??. Ya?ad??? a??r psikolojik travmalar?n ard?ndan resim onu tekrar hayata ve hayat?n?n varolu? amac? m?zi?e d?nd?rm??. ?Her yer sava??n , ?at??malar?n g?lgesi alt?nda? diyor. Ve o ne yaparsa yaps?n bu g?lge, yapt??? resimlere de, m?zi?e de sokuyor kendini.
Son s?z? ?Her ?eye ra?men d?nya bir g?n g?lecek. Bunun umudunu yitirmeyelim...? oluyor bu y?rek adam?n?n.
Nihat ?lbeyo?lu