?ZG?RL?KLER

T?rkiye?de ifade ?zg?rl??? sorunu merkezi bir sorun halindedir. Yans?malar?n? her alanda g?r?yoruz. Ne bireyler ?zg?r; ne bas?n, ne de siyasi partiler, dernekler, sendikalar?
Bir tek 301. maddeye kilitlendi kald? ifade ?zg?rl??? sorunu?
Oysa biliyoruz ki, 1991 y?l?na de?in, d???nenlerin ba??n?n belas? T?rk Ceza Kanunu?nun 141, 142 ve 163. maddeleriydi?Sonra Ter?rle M?cadele Kanunu geldi.
Taht?a 8. madde oturdu.
O s?rada T?rk Ceza Kanunu?nun 159. ve 312. maddeleri uykudayd?.
Taht??n sakini 8. madde, yurtta?lar?ndan gazetecileri, insan haklar? savunucular?n?, yazarlar?n? hapse g?nderdi?i i?in k?t? bir ?ne kavu?mu?tu (?imdiki 301. madde de, ?ld?r?yor). O zamanlar, devreye 312. maddeyi sokmu?tu savc?lar?m?z, hakimlerimiz. Zaman zaman da 159. madde ?ne ??km??t?.
Bir ka? kez de?i?tirildi an?lan maddeler.
Ama ne yapsan?z savc?lar?n dava a?mas?n? ?nleyemiyordunuz.
Yarg?n?n ceza vermesini?
Sonra T?rk Ceza Yasas? t?mden de?i?tirildi, Ter?rle M?cadele Kanunu?nun 8. maddesi de y?r?rl?kten kald?r?ld?. Zannedildi ki, yeni kanunda da bir tek 301. madde var, sak?ncal? olan. ?imdi hep birlikte ?301?e hay?r? diyoruz. Eskiden oldu?u gibi... Halbuki durum ?yle de?il. Bir ka? a??dan ?yle de?il.
?lki T?rk Ceza Kanunu?nda ifade ?zg?rl??? hakk?n? tehdit eden h?k?mler bir tane de?il, en az 14 tanedir. Bunlar: 1) 84. madde, intihara te?vik ve yard?m, 2) 125. madde onur, ?eref ve sayg?nl??? rencide etme, kamu g?revlisine hakaret, 3) 132. madde haberle?menin gizlili?ini ihlal, 4) 134. madde ?zel hayat?n gizlili?i, 5) 215. madde su?u ve su?luyu ?vme, 6) 216. madde halk? kin ve d??manl??a tahrik, 7) 218. madde bas?n yoluyla kamu bar???na kar?? i?lenen su?lar, 8) 285. madde soru?turman?n gizlili?ini ihlal, 9) 286. madde soru?turma ve kovu?turma i?lemlerinde ses ve g?r?nt? kayd?, 10) 288. madde adil yarg?lamay? etkilemeye te?ebb?s, 11) 299. madde cumhurba?kan?na hakaret, 12) 201. madde, T?rkl???, cumhuriyeti, devletin kurum ve organlar?n? a?a??lama, 13) 305. madde, temel milli yararlara kar?? faaliyette bulunmak i?in yarar sa?lama, 14) 318. madde halk? askerlikten so?utma olarak say?labilir.
Yukar?daki h?k?mlere, 217. (halk? kanunlara uymamaya alenen tahrik), 220. (kanunun su? sayd??? fiilleri i?lemek amac?yla ?rg?t kurmak), 222. (?apka ve T?rk Harfleri hakk?ndaki kanunlara ayk?r? davran??), 226. (m?stehcenlik) , 257. (g?revi k?t?ye kullanma), 267. (iftira), 273. (yalan tan?kl?kta bulunma), 283. (su?luyu kay?rma), 285. (soru?turman?n gizlili?ini ihlal) ve hatta uygulama ?rneklerine bakarak 314. madde(silahl? ?rg?t kurma su?u), eklemek olanakl?d?r.
?stelik, ifade ?zg?rl???n? s?n?rland?ran, tehdit eden yasa maddeleri yaln?zca T?rk Ceza Kanunu?nda yok. Ba?ka yasalarda da, ?rne?in Ter?rle M?cadele Kanunu, Atat?rk Aleyhine ??lenen Su?lar Hakk?nda Kanun, Siyasi Partiler Kanunu gibi kanunlarda da, ifade ?zg?rl???n? s?n?rland?ran maddeler var.
Ama ge?mi? d?nemlerde de g?r?ld??? gibi, o d?nemde g?ncel olan ve sembolik anlam ta??yan maddeler var. 301. ?yle bir madde i?te.
?fade ?zg?rl??? sorunu, yukar?da de?inildi?i gibi, yaln?zca maddi yasalarda yer alan normatif d?zenlemelerden kaynaklansa idi, sorunun ??z?m? bir ?l??de kolay olacakt?. Ancak, ikinci olarak, ifade ?zg?rl???n? tehdit eden bir pratik var: Yarg? prati?i?
?ok ilgin?. Ulusal?st? insan haklar? belgelerine ve insan haklar? hukukunun teorik ??z?mlemelerine g?re, insan haklar?n? koruyacak olan temel g?? hukukun g?c?d?r ve as?l olarak da yarg? g?c?d?r. Ama yarg? prati?i hi? de ?yle seyretmiyor T?rkiye?de. Yarg? ?zg?rl?k idesi/ilkesi yerine istisna h?k?mlerini as?l h?k?m olarak yorumlay?p, uyguluyor. Avrupa ?nsan Haklar? Mahkemesi i?tihatlar? yerine ve Anayasa?n?n 90. maddesi h?k?mlerine ra?men kendi yorum tarz?n? ?ne ??kar?yor. Yasama organ? hukuki ilerlemeye y?nelik d?zenleme yapsa da, yarg?, ?zg?rl?k?? yorum ve uygulamalara yana?m?yor. 2007 y?l?n?n ilk 6 ay?nda 93 dosyada, 451 ki?i hakk?nda d???nceleri nedeniyle davalar a??ld?. Ayn? d?nemde, ?nceden a??lm?? davalarda yarg?lanan 368 ki?i hakk?ndaki davalar sonu?land? ve 152 ki?i hakk?nda beraat, 193 ki?i hakk?nda ise hapis cezalar? verildi.
Soru ?udur: Belirtilen durumda, T?rkiye?de ifade ?zg?rl??? hakk? nas?l olacak da, hukukun korumas? alt?na al?nacak?
H?sn? ?nd?l