O bir oyuncu de?il Vatanda? Mustafa

Mesut Y?lmaz??n ba?bakanl??? d?neminde, Rize?deki F?rt?na Vadisi?ne kurulmak istenen elektrik santraline kar?? verilen hukuk m?cadelesi film olmu?tu. Bu filmle birlikte, bir ?evre direni??isi olan 80 ya??nda ki Mustafa amca film oyuncusu Vatanda? Mustafa, hukuk m?cadelesini y?r?ten ve kazanan Avukat Remzi Kazmaz ise film y?netmeni olmu?tu. ?Vatanda? Mustafa? adl? film, F?rt?na Vadisi?nde hidroelektrik santrali yap?m?n?n g?ndeme gelmesinin ard?ndan ?ekilmi? ve filmde, vadinin ekolojik yap?s?n?n nas?l kurtar?labilece?i Mustafa amcan?n g?z?nden anlat?lm??t?. 14 ay gibi bir zamanda ?ekilen filmin galas? 8 Temmuz?da ?aml?hem?in?de yap?lm??, ard?ndan ge?ti?imiz g?nlerde g?sterime girmi? ve b?y?k ses getirmi?ti.
Y?llarca, ge?im s?k?nt?s?ndan dolay? gurbette ?al??an Mustafa amca, memleketine d?nd???nde a?a?lar?n kesildi?ini, bir d?nya harikas? olan y?resinin dinamitlenip tahrip edildi?ini g?r?nce cevre direni??isi Vatanda? Mustafa olmu?. Ona g?re ?evre bilinci, ?evrenin bir unsuru olmaktan ge?iyor. ?Ben bir ?oband?m? diyor. ?Bir ?oban?n ak?ama kadar yapaca?? i? bellidir. S?r?n?z? gezdirirsiniz. Yaln?zs?n?zd?r. Gazeteniz, kitab?n?z veya yo?unla?abilece?iniz ba?ka bir ?ey yoktur. Do?al olarak ?evreyle ba? ba?as?n?zd?r. Do?ayla konu?maya, onun dilinden anlamaya ba?lars?n?z. Ve ?evreyi izleyip asl?nda onun bir par?as? oldu?unuzu anlad???n?zda, art?k ondan kopman?z veya ona herhangi bir zarar vermeniz imkans?zd?r. B?rak?n zarar vermeyi, ona zarar verenlerle has?ms?n?zd?r bundan gayr?? diye ?evre bilincinin nereden geldi?ini ?zetliyor ve ekliyor: ?En b?y?k ??retmendir do?a, en iyi ve en fazla ondan ??renirsiniz??
Canavarl???n sebebi para
??80?li y?llarda Karadeniz Dergisi diye bir dergi vard?. ?evreye kar?? duyarl?l??? olan bir dergi. O dergide bir yaz? okumu?tum. Bir g?n buralara a??r i? makineleri gelece?ini, buralara baraj yap?laca??n?, santrallerin kurulaca??n? ve bunun kar??s?nda olmak gereklili?ini anlatan bir yaz?yd?. G?c?m?z?n yetti?i kadar direnmemiz, gerekirse bu cennet do?a i?in kendimizi bile feda etmemiz gerekti?ini anlatan bir yaz?yd?.? Sonra y?z?nde ?fke ve ac?ma duygusu kar???k, devam ediyor Vatanda?: ?Gelin g?r?n ki, bu yaz?y? yazan adam, ka? sene sonra bu y?reye yap?lacak elektrik santrali ihalesine giriyor ve kazan?yor. B?lgeye kendi a??r i? makineleriyle geliyor. Kendine, insanl??a, d?nyaya ihanet ediyor. Bu canavarl???n sebebi nedir? Tek kelimeyle para. Hele bir de bu para dolar olunca, canavarl???n da boyutu art?yor.?
Vatanda? Mustafa?n?n davas?nda yaln?z kald??? d?nemler de olmu?. Hatta akrabalar?ndan, ailesinden bile tepkiler alm??. Ama hi?bir zaman tek ??retmeni ?do?a?ya ihanet akl?n?n ucundan bile ge?memi?. M?cadelesinin ve kazan?lan hukuk s?recinin art?k ailesinin kafas?nda da bir ?eyleri de?i?tirdi?ine, oturttu?una inan?yor. Zaten en b?y?k kazan?mlar?n kafada bir ?eyleri de?i?tirmek oldu?unu s?yl?yor. Bunun tek yolunu ise ?Hakl? oldu?unuzda k?kremesini bileceksiniz, susmayacaks?n?z? s?zleriyle ifade ediyor. Karadeniz?in ?imdilerde, kanserli h?crelerin v?cuda yay?lmas? gibi m?teahhitlerin istilas?na u?rad???n? ve bu rant sald?r?s?n?n kar??s?nda k?krenmesi, susulmamas? gerekti?ini hat?rlat?yor s?rekli.
Yaln?z Karadeniz mi? O, ?imdi yurdun d?rt bir yan?nda panelist olarak kat?ld??? etkinliklerde, y?re insanlar?n? kendi y?relerinin ?evre sorunlar?na duyarl? olmaya davet ediyor. Ve onlara ?Siz davan?za sahip ??kmazsan?z ba?ka b?lgelerden birilerinin ?evre duyarl?l???n? beklerseniz, bo?una hukuk m?cadelesine de girmeyin. Elinizde ancak avukatl?k harcamalar?yla bo? d?nersiniz? uyar?s?n? yap?yor. ???nk? dava, sahiplenilmezse ba??ndan kaybedilmi?tir? diyor. ?Vatanda? Mustafa? filminde asl?nda rol yapmad???n?, inand???, hakl? buldu?u ?eyleri konu?tu?unu belirten Mustafa amca, ?Ke?ke ne b?yle sorunlar olsa ne de bu sorunlar i?in b?yle filmler ?ekilse? diyerek samimiyetini bir kez daha ortaya koyuyor. Ve son olarak Karadeniz n?ktedanl???yla ?Vars?n bug?n bizim anam?z a?las?n. En az?ndan yeni nesillerin anas? a?lamayacak. B?t?n m?cadelemiz budur?? diye m?cadelesinin amac?n? a??kl?yor.
Avukat, senarist, y?netmen
Filmin senaristi, y?netmeni, ayn? zamanda F?rt?na Vadisi?nin avukat? Remzi Kazmaz, T?rkiye?de bir?ok politik ve ?evre davalar?na girmi? ve hukuksal zafer elde etmi? ba?ar?l? bir avukat. ?Vatanda? Mustafa? onun ilk filmi de?il. Avukatl???n? da yapt??? Gazi olaylar?yla ilgili ?ekti?i belgesel film ?Gere?i D???n?ld??, uluslararas? bir?ok belgesel film festivallerine kat?lm?? ve tam dokuz bar?? ?d?l? kazanm??.
Kazmaz, bir yandan hukuksal m?cadelenin verilmesi di?er taraftan da halk?n sivil inisiyatifinin ?rg?tlenmesi ve bunun kitlelere duyurulmas? gerekti?ine inan?yor. Belgesel film ?ekmenin de bu gereklili?in en etkili bi?imi oldu?unu belirtiyor. ??nsanlar bu filmlerden etkilenmekte ve biz, belki de davalarda dillendiremeyece?imiz ?eyleri bu filmlerde s?yl?yoruz? diyor. ?F?rt?na Havzas??nda sadece bir hidroelektrik santral tehlikesi yok, tam 11 adet hidroelektrik santral projesi var. E?er bu projelerden biri ge?erse di?erleri de yap?lacak? diyerek durumun ne kadar vahim oldu?una i?aret ediyor. Bir do?a turizmi cenneti olan F?rt?na Vadisi?ne turizm y?nl? yat?r?mlar?n de?il de daha fazla k?r ve rant getirecek santrallerin in?a edilmek istendi?ini belirten Kazmaz, i?te bu k?r ve rant h?rs?n?n bir cenneti yok edece?inin alt?n? ?iziyor.
Vatanda? Mustafalar?n daha da fazla olmas?, hatta hepimizin birer Vatanda? Mustafa olmam?z gerekti?ini belirten Kazmaz, ?n?m?zdeki d?nemde ?e?itli kitle ?rg?tleri ve sanat??larla eylemler ger?ekle?tireceklerini kaydediyor. ?ekti?i filmin, m?cadele veren insanlara hukukun yan?nda sanat?n da destek vermesi olay? olarak alg?lanmas?n? istiyor. Filmin zorluklar? hakk?ndaysa g?lerek, ?Vatanda? Mustafa?n?n inad?ndan? ?ikayet ediyor. ??oban Mustafa?ya bir t?rl? y?netmen oldu?umu kabullendiremedim. Kendi bildi?ini, do?rular?n? anlatt?. Asl?nda senaryo bir ?ekliyle Vatanda? Mustafa?ya da aittir? diyor. ??nat?? bir ?obanla film yapman?n zorlu?unu bilemezsiniz? diye de ekliyor.
Hayvanlarla, kongrelerle nitelendirilen vadilerden g?na gelen bug?nlerde hepimizin vadisi olan F?rt?na Vadisi?nden gelen g?zel haberler i?imizi serinletiyor. Hele buradaki direni?in ?ekilen filmi, oyuncular?yla, y?netmeniyle bizden olan ve umuda dair i?imizdeki co?kunun do?al bir sanatsal yans?mas? olsa gerek. (?stanbul/ EVRENSEL)
Nihat ?lbeyo?lu