T?rkiye Futbolu Tart???yor 1

T?rkiye?de futbol ligi ba?lamadan ?nce kul?plerin ?ampiyonluk iddialar? e?li?inde yapt??? transferler taraftarlar? heyecanland?rm?? ve keyiflendirmi?ti. Ancak ligin ba?lamas?n?n ard?ndan oynanan futbol herkeste bir hayal k?r?kl??? yaratt?. Milyon dolarlara yap?lan transferler ligin kalitesine ?ok da katk? sa?lamad?.
Avrupa ?ampiyonas??na kat?lmak i?in m?cadele eden milli tak?m da sergiledi?i k?t? performans ve ?st ?ste yitirdi?i puanlarla bu ?ans?n? ?nemli oranda kaybetti.
Spor yazar? Mehmet Demirkol ile T?rkiye?de oynanan futbolun kalitesinden, kul?pler ve taraftarlar?n bu oyundaki yeri ve ?nemine kadar pek ?ok konuyu konu?tuk;

T?rkiye?de oynanan futbolun kalitesini nas?l buluyorsunuz?
Kaliteyi g?ze ho? gelmesi anlam?nda soruyorsan?z, bence yeterli derecede de?il. Ancak uluslararas? alanda ise bir ilerleme oldu?unu d???n?yorum. 1996-2000 y?llar? aras?nda Galatasaray?da bir ilerleme vard?, ?imdi son birka? y?ld?r topyek?n bir ilerleme var. Yabanc? oyuncular?n da gelmesi kaliteyi y?kseltti. Sert, m?cadeleci bir futbol oyunu g?r?yoruz ligde. Bu gidi?at bence olumlu bir gidi?at. Bunda federasyon y?netiminin pay? b?y?k.
Puana g?re para sistemi belli oranda yerle?ti. Bu kaliteyi ?ok etkiledi. B?t?n ma?lar? naklen yay?nlayabilirsek, buna olanak var ancak yap?lm?yor, kalite daha da artacak. E?itlikli para payla??m?na ge?ersek be?inci bir ?ampiyon bile ??kabilir.

Son d?nemde hakemlerle ilgili bir tart??ma var? Baz? kul?p y?neticileri hakemlerin yanl? davrand?klar?n? ?ne s?r?yor. Siz bu konuda ne d???n?yorsunuz?
Baz? isimler b?yle diyorsa, mesela Sinan Engin gibi do?rudur. Mafya ile nas?l bir ili?ki i?inde oldu?u ortada. En iyi o bilir. Bu tarz insanlar?n b?yle a??klamalar yapmas? bana daha makul geliyor. Fakat bence hakemler etki alt?nda b?rak?l?yor. Yani birka? tane ma?? manip?le edenler de vard?r. Sadece hakemler de?il T?rkiye?de hakimler de yap?yor g?r?yoruz, doktorlar hi? mi organ satmad?, bunlar oluyor. D?nyada da oluyor. Hakemlerin i?inde de bunu yapan birka? ki?i vard?r. Belki ?u anda yapm?yordur ama yapt??? olmu?tur. Fakat T?rkiye?de ??yle bir durum var, hakemleri bask? alt?na al?yorlar. Hakemler kul?pler taraf?ndan, taraftarlar taraf?ndan, medya taraf?ndan bask? alt?na al?n?yor. ?nsan sonu?ta etkilenir. Bu kadar bask? alt?nda do?ru i? yapmak kolay de?il. Bazen g?rmedi?i bir pozisyonu vermiyor, oyuncular itiraz ederek hakemi bask? alt?na almaya ?al???yorlar. Biraz da taraftan bask?s?ndan kurtulmay? ama?l?yorlar.
Tak?mlar?n yapt??? ?ok yanl??. Oynad?klar? k?t? futbollar? hakeme fatura ediyorlar. Bu deme?leri verenler taraftar? da y?nlendiriyor. Taraftar k?t? oyunun sorumlusunu aramak yerine hakemleri su?luyor. Ma? boyunca tak?m?n bir tek gol pozisyonu buluyorsa, o zaman ba?ka ?eyleri de irdelemek laz?m.

Trib?nlerde ??kan olaylar?n ard?ndan kul?plerin taraftar gruplar?na bedava bilet da??tt???, bu nedenle fanatik taraftarlar?n kalabal?k gruplar halinde statlarda yer ald??? iddialar? g?ndeme geldi. Sizce kul?pler ile taraftar gruplar? aras?ndaki ili?ki futbol a??s?ndan sa?l?kl? m??
Bence taraftar kul?p ili?kisi yok. Ortada tam anlam?yla bir cemaat ili?kisi var.
Taraftar dedi?in, oyuncuyu sever, renkleri sever, tak?m? sever yanl?? bir ?ey oldu?u zaman da ay?plar. Asla kimse kendi tak?m?n?n k?t? oynamas?n? kabul etmez. Taraftar gruplar? kul?p y?neticilerinin adamlar? haline gelmi?. Ba?kan ne diyorsa aynen o yap?l?yor. Kul?p ba?kanlar? bir nevi ?eyh durumundalar. Kral, padi?ah, imparator falan demiyorum bak?n direkt ?eyh durumundalar. Onlar?n s?yledi?inin ?st?ne bir ?ey s?ylenemiyor, s?yledikleri kanun kabul ediliyor. Bu y?zden taraftar ili?kisi diyemeyiz. Fenerbah?e taraftar? i?in ?Fenerbah?e cemaatle?iyor? denmi?ti. Bence bu Galatasaray i?in de Be?ikta? i?in de ge?erli.

T?rkiye?de ?ok fazla teknik direkt?r de?i?imi ya?an?yor. Tak?mlar?n bu kadar s?k teknik direkt?r de?i?ikli?ine gitmesi futbolun kalitesine nas?l yans?yor?
Mutlaka bu kadar de?i?im olmamas? gerekiyor ama yine de d?nyan?n her yerinde b?yle. Avrupa?da biraz daha ?ans tan?n?yor. Ama bir ki?i tak?m?n ba??na gelirken ?n?ne belli bir hedef koyuyor. Mesela, ?Ben s?ralamada 4 ile 8 aras?nda olaca??m? diyor. Bunu ba?ar?rsa kal?yor. T?rkiye?de oynanan ligin durumu ortada. Son 15 y?l i?inde Be?ikta? 2 defa ?ampiyon olmu? gerisi Fenerbah?e ve Galatasaray??n ?ampiyonlu?u ile ge?mi?. Lige yeni ??kan tak?mlar?n geneli de 2. y?lda k?me d??m??ler. Biz bir tak?m?n ba??na birini getirirken ne bekledi?imizi ortaya koymak zorunday?z. Her gelen ?ampiyon olaca??m diye geliyor ki, bu m?mk?n de?il. Teknik direkt?rlerimiz de ?nlerine hedefler koymal?lar.
?imdi bak?n Trabzonspor taraftar? ?hoca istifa? diyor. Sivasspor ma??nda o taraftar sahaya inmeseydi Trabzonspor ?u anda ligde ikinci durumda olacakt?. Sen b?yle yaparsan ne olmas?n? bekliyorsun. Ben kendimi sab?rl? bir insan olarak bilirim ama ben de ge?en y?l Zico Fenerbah?e?den gitmeli dedim. Bug?nk? tabloya bak?nca durum farkl?.
Bir de bizim tak?mlar?m?z dernek gibi y?netiliyor. Kul?b?n bir sahibi yok. Mesela birisi ba?kan se?ilip geliyor. Planlar?n? yap?yor. Tam tak?m g?zel oynamaya, ta?lar yerine oturmaya ba?lay?nca kongre oluyor ve yeni bir y?netim geliyor. Onun hedefleri farkl? olunca, tak?m tak?m olam?yor.

T?rkiye liginde oynayan yabanc? oyuncular hakk?nda ne d???n?yorsunuz? Sizce ligin kalitesini art?r?yorlar m??
Yabanc? oyuncular Mars?tan gelmiyor. Ya 70 milyonluk bir havuzdan oyuncu se?eceksiniz ya da 5 milyarl?k bir havuzdan. Yabanc? oyuncuya b?yle bakmak gerekiyor. Havuz b?y?y?nce maliyetler de d???yor. T?rkiyeli bir oyuncu 1 milyon dolara oynuyor, ayn? ?zelliklerde yabanc? bir oyuncu 200 bin dolara. Bu i?e b?yle bakmak laz?m. ?ok iyi yabanc? futbolcular T?rkiye?ye gelmiyor ??nk? paran?n daha ?ok d?nd???, daha pop?ler olan ligleri tercih ediyorlar. Bizim yetenekli oyuncular?m?z da Arabistan?a de?il de ?spanya?ya gitmek istiyor. ??nk? lig daha ?nemli. Biz yabanc?lardan ?ok ?ey bekliyoruz, istiyoruz ki k?t? giden bir ma?? kurtars?n. Neden kurtars?n ki? Kurtaracak olsa neden senin ligine gelsin. T?rkiye n?fusunun y?zde 40-50?si 30 ya??n?n alt?nda. Sen bunlar?n i?inde iyi futbolcu yeti?tiremezsen, iyi doktor, iyi m?hendis yeti?tiremedi?in gibi o zaman ihracat?? de?il ithalat?? olursun. Yeti?tirirsen Brezilya gibi olursun. Brezilya?n?n 10 bini a?k?n oyuncusu yurt d???nda oynuyor ?u anda. T?rkiye?de do?mu? b?y?m?? oyuncu say?s? toplam?nda 10-15 bin. Sen ?nce oyuncu yeti?tir ki sonra yabanc?lara kar??.

T?rkiye?nin Avrupa?da oynayan oyuncu say?s? ?ok az. Sizce iyi futbolcu yeti?tiremiyor muyuz?
Avrupa?da oynayan iyi futbolcular?m?z var. ??te Emre, Nihat gibi. T?rkiye liginde oynayan bir?ok futbolcu da Avrupa kul?plerinde oynayabilir ama daha az paraya. T?rkiye kapal? bir pazar oldu?u i?in fiyatlar daha y?ksek. Mesela Delgado Almanya?ya 1 milyon Avro bonservis bedeli, y?ll?k da Be?ikta??ta ald???n?n yar?s? kadar bir paraya ?a?r?ld?. Be?ikta??a ise 5 milyon Avro bonservis bedeli ile geldi. Geliyor ??nk? daha fazla para kazan?yor. T?rk futbolcular da b?yle. Erg?n Penbe?yi 1998 y?l?nda Barcelona istemi?ti gitmemesinin nedenini ??yle a??kl?yordu, ?Galatasaray?da daha ?ok para kazan?yorum?.
Yani T?rkiye?nin ?artlar? futbolcular i?in daha iyi. Kul?pler de ?yle bir oyuncuya 1 milyon dolar veriyorsa maliyeye 100 bin ytl diyor. Az vergi veriyorlar daha ?ok kazan?yorlar. Bir de T?rkiye?de yeti?tikten sonra Almanya?ya, Fransa?ya, ?talya?ya ayak uyduram?yorlar. Dil ?ok ?nemli bir sorun oluyor onlar i?in. Yeti?tirmede sorun var ama oynayan oyuncular?n kalitesinde sorun yok.

Ligde Galatasaray, Fenerbah?e, Be?ikta? ve Trabzonspor d???nda ?ampiyonluk sevinci ya?am?? tak?m yok. Anadolu tak?mlar?n?n ?ampiyon olma ihtimali var m? sizce?
Bir kul?b?n her ?eyden ?nce ekonomisinin iyi olmas? gerekiyor. Paray? iyi y?netebilmeleri laz?m. Ama maalesef bunu yapam?yorlar. T?rkiye?de kul?plere gelen para ?yle az bir para de?il. Ma? yay?n?ndan, ?iddaa?dan geliyor. Avusturya?n?n ortalama bir tak?m?na da bu kadar para geliyor. Ama onlar paray? iyi y?netiyorlar. Denizlispor 6 y?l ?nce B?lent Ak?n?? Galatasaray?a, Yusuf ?im?ek?i Fenerbah?e?ye, ?mit Bozkurt?u da Be?ikta??a satt?. 17 milyon dolar para ald?lar bu oyuncular?n kar??l???nda. ?ki y?l sonra kul?pte para yoktu. Giray Bulak d?neminde 34 tane futbolcu satt?lar bug?n hala mali s?k?nt?lar? var. Demek ki bu kul?b?n ekonomisi iyi y?netilmiyor. Bu durumda da ba?ar? beklenmez. Ba?ar? bekliyorsan bu kul?plerin ekonomilerini devletin incelemesi gerekiyor. ?yi y?netilmeyen kul?plere TMSF el koysun, ekonomisi k?t? olan tak?mlar k?me d???r?ls?n. Ekonomisi d?zg?n kul?pler sa?layamazsan?z Anadolu tak?mlar?n?n ?ampiyon olmas? hayal olur. Bu ?artlar yerine gelirse 10 y?l i?inde birka? Anadolu tak?m? ?ampiyon olur ve T?rk tak?mlar? da ?ampiyonlar Ligi?nde final g?r?r.

Milli tak?m? nas?l de?erlendiriyorsunuz?
Uzun y?llar?n ard?ndan ilk kez lig kalitesinin alt?nda bir milli tak?m var. ?ok dar bir kitleyi milli tak?ma ?a??r?yoruz. Mesale Yasin?i Fenerbah?e?ye transfer olduktan sonra milli tak?ma ?a??r?yoruz. Anadolu tak?mlar?ndan ?a?r?lm?yor mu, ?a?r?l?yor ama oynat?lm?yor. Teknik direkt?r?m?z maalesef baz? oyunculara ?ok g?veniyor, baz? oyuncular da a?z?yla ku? tutsalar dahi milli tak?ma giremiyorlar. Milli tak?m teknik direkt?r?n?n b?yle bir ?ey yapmaya hakk? var m?? Bunu yap?yorsa, kar??l???nda o tak?m?n daha iyi performans g?stermesi gerekmiyor mu? Fatih Terim?in oyunculu?u d?neminde bile puan vermedi?imiz Malta?ya puan kaybettik. Sadece puan kaybetmedik Malta kadar oynad?k ayn? zamanda. Milli tak?m?n Malta gibi futbol oynamas? kabul edilemez. Macaristan ma??nda oyuncu at?lmasa o ma? da k?t? sonu?lanabilirdi.
yar?n: ?brahim Alt?nsay
G?khan Durmu?