kazda?lar??nda ???nc? truva sava?lar?

Alt?n arama giri?imlerine iki y?l ?nce ba?lanan Kazda?lar?, bir haftad?r televizyon ve gazetelerin yo?un ilgisine mazhar oluyor. 16 y?l? geride b?rakan Bergama K?yl?lerinin alt?n madenine kar?? m?cadelesini g?rmezden gelen, madenci ?irketlerin haberlerini reklam?n? yapar gibi sunan ?ok tirajl? gazetelerin Kazda?lar??ndaki alt?n madencili?ine kar?? ??kan duru?lar?, b?lge halk?n? sevindirmekle birlikte, ister istemez soru i?aretleri de yarat?yor. Zira, ?ok de?il daha ge?ti?imiz y?l, hem de 1.500?e yak?n E?melinin siyan?rle zehirlenmesinden bir hafta sonra resmi a??l??? yap?lan K??lada? Alt?n Madeni?nin zararlar?ndan, bug?n Kazda?lar? i?in feryat figan eden gazetelerin hi?biri bahsetmemi?ti.

E?siz ya?am kayna??
?anakkale K?lt?r ve Tabiat? Koruma Kurulu Ba?kan? Prof. Dr. ?lk? Alt?noluk, ?svi?re Alplerinden sonra d?nyan?n oksijeni en bol ikinci b?lgesi olarak bilinen Kazda?lar??n?n mitolojisi, co?rafi ?zellikleri, topra?? ve suyu ile Alplerden ?ok daha ?st?n y?nleri oldu?unu belirtip devam ediyor; ?Buras? bizim ya?am kayna??m?z. K?resel ?s?nmada gelip s???nabilec?imiz bir s???nak, gen deposudur??
258.190 hektarl?k bir ormanl?k alana sahip olan Kazda?lar??nda zengin bir genetik ?e?itlilik bulunuyor. ?anakkale, G?nen, Biga ve Bal?kesir?e uzanan da?lar?n endemik bitki ?rt?s?, binlerce y?la yay?lan k?lt?rel birikimi, bin p?narl? su kaynaklar? ile e?i benzeri bulunmaz bir ya?am kayna??. Bir y?lda t?ketti?i karbondioksit miktar? 516.380 ton olarak hesaplanan da?lar, k?resel ?s?nman?n y?redeki etkilerini ?nemli ?l??de azalt?rken; ?retti?i oksijen miktar? (375.400 ton) ile b?lgeyi d?nyan?n oksijeni en zengin y?relerinden birisi haline getiriyor. Sadece bu oksijen bollu?u bile Kazda?lar??n? do?a, da? ve sa?l?k turizmi merkezi haline getirmeye yetmektedir. Bilim insanlar? Kazda?lar??ndaki ormanlar?n zarar g?rmesinin ekosistemi bozaca??na bunun da kurakl???n artmas?na, erozyona, sel ve f?rt?nalar?n ?o?almas?na yol a?aca??n? dile getiriyorlar. ?nsan ve di?er canl?lar?n ya?am?nda giderilmesi olanaks?z sorunlar? da beraberinde getirece?i bu durumun, tar?m alanlar?n?n da azalmas? anlam?na gelece?ine, dolay?s?yla ?ift?ilik yapan y?re halk? i?in tam bir y?k?m olaca??na dikkat ?ekiliyor.
Verimli topraklar?, ormanlarla kapl? doruklar? ile Kazda?? binlerce y?ld?r insanlara kucak a?m??, onlar?n s?ylencelerinin anayurdu olmu?tur. Tanr?lar?n tanr?s? Zeus?un yurdu ?da, sonradan Anadoluya yerle?en T?rkmenlerin Kazda??, tanr??alar?n g?zellik yar??mas?na kat?ld??? ve ?oban Paris?in hakem oldu?u yerlerler, sonradan yine ?obanl?k yapan Sar?k?z efsanesinin ge?ti?i yerler haline gelmi?. Homeros da??n antik ?a?daki ad? olan ?da?n?n anlam?n?n ?Bin p?narl? yer? oldu?unu s?yler. ?da?n?n Kazda?? olmas? ise T?rkmen a?iretlerince kutsal kabul edilen Kazaya??ndan geldi?i san?l?yor.

Ad? bile felaket olur
Kazda???n?n eteklerindeki yerle?im yerlerinde halk son g?nlerde diken ?zerinde oturuyor adeta. Bin y?ll?k da??n sessizli?i b?y?k i? makinelerinin sondaj g?r?lt?leri ile bozuldu. Bu maden sondajlar? nedeniyle ?an il?esinin en b?y?k k?y? Etili?nin i?me sular? bir s?re sonra ?amurlu akmaya ba?lay?nca k?yl? kaymakaml???n kap?s?na dayand?. Yine K???kkuyu?nun Bah?edere k?y?nde a??lmak istenen ?? sondaj kuyusu k?yl?lerin b?y?k tepkisine neden oldu. Alt?n madencileri Kazda???n?n derinliklerdeki alt?na h?cum etmi?ler adeta. ?o?u yabanc? olan madenci ?irketler da??n etraf?ndaki b?lgelerde hemen hi? bo? yer kalmayacak ?ekilde maden arama ruhsat? alm??lar. Kazda?lar??n?n Edremit K?rfezi?nin g?ney k?y?lar?nda Milli Park ilan edilen alan?n d???ndaki her yerde sondaj yap?l?yor bug?n. Bir ara ad? Bergama?daki Normandy?e ait alt?n madenini sat?n alma giri?iminde de ge?en Kanadal? Frontier ve yine Kanadal? Tec Cominco ?irketlerinin ?al??malar? neredeyse ?retim a?amas?na gelmi? dayanm??. Bu ?irketler kendilerine ta?eron yerli ortaklar bulmaktan da geri kalmam??lar tabii. Kazda???nda alt?n madeni aranan yerler ?lkenin en de?erli ormanlar?n?n, en verimli zeytinliklerinin, meyve bah?elerinin bulundu?u bir y?re. Maden i?letmesi ?al??maya ba?lad???nda zirvesinin tamamen kaz?naca?? s?ylenen ormanlarla kapl? A?? Da??, ilerde ?anakkaleye su ta??nmas? planlanan Bayrami? Baraj??n?n yan?ba??nda y?kseliyor. Baz? yerler ise, Televizyon Kulesi, Halila?a gibi ?anakkale kent merkezinin hemen dibinde bulunmakta. ?anakkale 18 mart ?niversitesi ??retim ?yesi Do?. Dr. Murat ?eker, b?lgede b?rak?n siyan?rl? alt?n madencili?ini, ta? oca?? i?letmesinin bile a??lmas?n?n d???n?lemeyece?ini s?yl?yor. ?Madencili?i ad? bile buradaki zeytin ve zeytin ya?c?l???n? bitirir? diyor ?eker. Jeoloji Y?ksek M?hendisi Tahir ?ng?r ise Kazda???nda yap?lacak madencilik s?ras?nda dev ?ukurlar a??laca??n? belirterek, madenci ?irketlerin alaca?? ?nlemlerin hi?birinin ?evreye kaya tozu, silis tozu, a??r metalli tozlar?n yay?lmas?na engel olamayaca??n? dile getiriyor. Madencilik sonras? Kazda?lar??nda geride kalacak manzara ise ??yle tarif ediliyor; ?Da??n eteklerinden kaz?lan 1 trilyon ton kaya, b?t?n ?anakkale ve il?elerinin kulland??? kadar t?ketilmi? su, kullan?lan 300-400 bin ton siyan?r, y?z milyonlarca ton k?k?rtl? kaya pasas? halindeki dev y???nlar, siyan?rle kirlenmi? topraklar, at?k barajlar?, a??r metallerle kirlenmi? sular?.

Truva Atlar??na kar??
Mitolojide Truva Sava?lar?n?n g?zel Helen i?in yap?ld??? s?ylenmektedir. ?nl? co?rafyac? Strabon ise sava?lar?n as?l nedeninin Kazda?lard?ndaki zenginlik oldu?unu yazar. Tar?m ve hayvanc?l?kta ?a??n?n en verimli ovalar?n? besleyen Kazda?lar?, yeralt?ndaki de?erli alt?n? ile de antik ?a?dan bu yana payla??lmayan bir yer halindedir. Bu nedenle Truva Sava?lar??n?n nedeni olarak g?sterilen Helen?in asl?nda bir kad?n de?il, ?a?lar boyunca kad?nlar?n g?zelli?ini simgeleyen alt?n oldu?u da yayg?n bir d???ncedir. Truva?n?n d??mesine neden olan tahta at?n ise, kentin i?indeki i?birlik?ileri temsil etti?i Truva Sava?lar?ndaki yorumlardan birisidir. Bug?n Kazda?lar?n?n her taraf?na h?cum eden ?okuluslu ?irketler sald?rgan Akal?lar?? simgelemektedir. Bu ?okuluslu ?irketlere kar?? m?cadele eden g?n?m?z Truval?lar?, ?anakkaleliler ise bu m?cadeleyi ????nc? Truva Sava??? olarak adland?r?yorlar. ?anakkaleliler 2. Truva Sava??n?n yine bu topraklarda, Anadolu?yu i?gal etmek i?in sald?ran emperyalist g??lere kar?? verilen ?anakkale Sava?lar? oldu?unu dile getiriyorlar. ?lk Truva Sava???n? i?erdeki yerli i?birlik?ilerinin de yard?m? ile sald?rgan Akal?lar kazanm??, destan? da onlar yazm??t?. ?kinci sava?? topraklar?n? y?zbinlerce can pahas?na koruyan Anadolu halklar? kazand? ve t?m d?nyaya ??anakkale ge?ilmez? c?mlesini ??retti. ???nc? sava? yine Kazda?lar??n?n zenginliklerine h?cum eden ?okuluslu ?irketler ve onlar?n Truva Atlar? olan yerli i?birlik?ileri taraf?ndan ba?lat?ld?. Topraklar?n? tarihin her d?neminde korumas?n? ba?aran Truval?lar ???nc? sava?? da kazanacak birlikteli?i ?imdiden ?rmeye ba?lad?lar bile?
?zer Akdemir