her ihtiyaca g?re
?kiral?k i??i? bulunur!

M?s?r Valisi Mehmet Ali Pa?a ve ?brahim Pa?a, y?netimleri alt?nda Adana?n?n da oldu?u b?lgede tar?m?n geli?meye ba?lamas? kar??s?nda ya?anan ?rgat s?k?nt?s?na kar?? ??z?m?, ?evre ?lkelerden tar?mda ?al??t?r?lmak ?zere i??ilerin getirilmesinde bulurlar. B?ylece Adana?da, 1840?l? y?llarda bir k?le pazar? olu?maya ba?lar.
Eskiden ?Kale Kap?s?? olarak bilinen ve bug?n ?K?yl? Garaj?? diye adland?r?lan b?lgede faaliyet y?r?ten ?spanya El?ili?i?ne gelen ?spanyol k?le tacirleri, konsoloslu?un bulundu?u b?lgenin hemen yan?nda Kuzey Afrika ?lkelerinden getirdikleri k?leleri pazarlamaya ba?larlar.
1873 y?l?nda Ermenice, Rumca ve Osmanl?ca olarak bas?lan Adana?n?n resmi yay?n organ? Seyhan Gazetesi?nde yer alan bir haber, ?spanya El?ili?i?ne getirilen ve k?le tacirleri taraf?ndan sat?lan Kuzey Afrikal? k?lelerden bahsederken, el?ili?in k?le sat??? amac?yla bu b?lgede bulundu?unun da alt?n? ?iziyor.

??galin ard?ndan
Frans?z i?galine kadar Kuzey Afrika ve Arap ?lkelerinden getirilen k?lelerin b?y?k toprak sahiplerine sat?ld??? bu meydanda kurulan insan pazar?, i?gal s?resince meydana kurulan Frans?z karakolu y?z?nden uzun bir s?re a??lmam??.
??galin ard?ndan yurtd???ndan gelen Afrikal?lar, Adana?n?n ?e?itli k?ylerine da??l?rken, ?spanya El?ili?i?nin kapat?lmas? ile bu meydan uzun bir d?nem insan pazar? olarak kullan?lmam??. 1940?l? y?llarda meydan?n hemen yan? ba??nda, bug?n HiltonSA Oteli?nin bulundu?u yere a??lan un fabrikas? nedeniyle tekrar i??i pazar? olarak kurulan bu yer, ?evre illerden tar?mda ?al??mak i?in Adana?ya gelen tar?m i??ileri ile birlikte eski halini alm??.
Uzun bir d?nem tar?m i?i i?in Adana?y? mesken tutanlar?n i? kap?s? olan bu i??i pazar?nda,
bug?n de i??iler beklemeye devam ediyor. Zira, b?lgede tar?m i?inin b?y?k bir ?o?unlu?u, k?y bo?altmalar? sonucu ?90?l? y?llarda Adana?ya yerle?en b?lge illerinden gelen i??iler taraf?ndan yap?l?yor.
Bug?n in?aatlarda hamall?k yapmak i?in bekleyen i??ilerin bulundu?u i??i pazar?, halk taraf?ndan ?K?le Pazar??, ?Irgat Pazar?? ve en son da ?Hamal Pazar?? isimlerini ald?.

En k?t? d?nemi
?ahin O?ul, i??i pazar?n? 40 y?l? a?k?n s?redir a??nd?ran i??ilerden. Askerli?ini yap?p evlendikten sonra i? bulmak ?midiyle Adana?ya geldi?ini anlatan O?ul, kendisinden ?nce buraya gelen akrabalar?n?n ?nerisi ile i??i pazar?na geldi?ini s?yl?yor. Amcalar?n?n da y?llar ?nce bu meydana ?al??maya geldi?ini belirten O?ul, o g?nlere ili?kin ?unlar? aktar?yor: ?Amcam anlat?rd?. Urfa, Sivas, Ad?yaman... Her taraftan i??i geliyormu?. A?alar burada ne laz?msa, -?of?r, i??i, hergeleci- g?ndelikte anla??p i?e g?t?r?yorlarm??.? O d?nemlerde en fazla paran?n ?eltik i?inde oldu?unu, ancak bir?ok ki?inin de ?eltik y?z?nden s?tmadan ?ld???n? anlatan O?ul, ?Pamuk en temiz i?ti, s?cak oluyordu ama hastal??? ?elti?e g?re daha azd?? diyor.
Afrika?dan y?llar ?nce getirilen ve daha sonra toprak sahibi olan bir a?an?n ?iftli?inde ?al??maya gitti?ini anlatan O?ul, ?unlar? s?yl?yor: ?K?y?n hepsi kapkara, onlar da buraya Afrika?dan gelmi?, ?imdi ise topraklar? var. Biz de yanlar?nda ?al???yorduk. D?n onlar da buralardan i?e gidiyorlard?. Daha sonra biz. Yar?n da kim gider bilmiyorum.?

G?z?n? kaybetti
E?inin de o d?nemlerde kendisi gibi ?rgatl??a gitti?ini, ancak daha sonra ge?irdi?i rahats?zl?k nedeniyle g?zlerinin g?rmedi?ini anlatan O?ul, kendisinin de ayn? hastal?k y?z?nden y?zde seksen g?rme sorunu ya?ad???n? belirtiyor.
?lk i?e ba?lad??? d?nemlere ve i??i pazar? ile ilgili s?ylenen ?eylere g?re bug?nk? durumunun ?ok farkl? oldu?unu belirten O?ul, ?Ben buraya geldi?imde sadece toprak sahipleri gelmiyordu. ?n?aat i?i de ??k?yordu. Bir de buras? gibi bir?ok yer daha vard?. Ama en ?ok burada i? oldu?undan en kalabal?k pazar buras?yd?? diyor.
?imdiki d?nemin ise duyduklar? ve ya?ad?klar?n?n en k?t?s? oldu?unu belirten O?ul, i? bulamamaktan yak?n?yor: ?Asl?nda 1960?larde buraya geldim. Buras? ana baba g?n? oluyordu. Herkes kendini bir arabaya atmaya u?ra??yordu. Ama o zaman i? de oluyordu. ?imdi i? ?ok azald?. O y?zden buraya gelen de azald?. Bir de art?k eskisi gibi bana kimse i? de vermiyor.?
Erman Ko?ak