?modern? k?le pazarlar?

Manisa?da her sokak ba??nda ?u ilan? g?rebilirsiniz: ?Firmam?z b?nyesinde ?al??acak eleman aran?yor.? Bu ilan?n sahipleri, say?lar? her ge?en g?n artan ?dan??manl?k, insan kaynaklar? ve i? bulma? ad? alt?na kurulan ta?eron ?irketleridir.
AKP H?k?meti taraf?ndan de?i?tirilen ?? Yasas??yla birlikte bu t?r i??i simsarl??? yapan ?irketlerin ?n? a??ld?. ??sizleri mutlak ?kullan?lmas? ve pazarlanmas? gereken? bir e?ya gibi g?ren bu ?irketler, giri?im ruhuna sahip atak ?irket sahipleri, neredeyse her k??e ba??nda bir b?ro tutup, gen? ve ?aresiz i??ilerin, fazla mesai, y?l?k izin, k?dem ve ihbar tazminat?, kimi yerlerde sigorta gibi haklar?n? gasp ederek k??eyi d?nmek istiyorlar.

Patronlar memnun
Fabrika sahipleri gidi?attan memnun. Bir i??inin maliyeti yar? yar?ya d??m??, fabrikalar ta?eron i??ilerle dolmu?, bir telefonla onlarca i??iyi al?p, istedikleri anda da onlarcas?n? i?ten atacak durumdalar. Ne hikmetse Manisa?da ??-Kur?dan izinli sadece bir firma oldu?u g?z?k?yorsa da ?u an 10?un ?zerinde ?irket aktif olarak ?al???yor.
?? bulma firmalar? ise sanki birer hay?r kurumu edas?nda ?gariban i?sizlere i? bulduklar?n??, bu hay?rseverlik yetmiyormu? gibi bir de ?k?yden yeni gelmi?leri, meslek edindirmek i?in ?cretsiz kurslar?yla i? sahibi yapt?klar?n?? s?yl?yorlar.
Bu sosyal yan? geli?mi? ve modern i? bulma ta?eron ?irketleri, her ?eyin bir bedeli var diyerek i?e ba?lamadan i??ilere imzalatt?klar? ?ibraname? s?zle?meleriyle ?modern? yanlar?na k?leli?i ekleyerek, ?g?n?m?z ko?ullar? bu diyerek? di?lilerini ?eviriyorlar.

???inin hi?bir alaca?? yok!
?braname; bir i??inin kendi iste?iyle o i?ten ayr?ld???nda patronundan hi?bir alaca??n?n olmad???n? ibra etmesidir. Oysa bu ?irketler i??i i?e ba?lamadan bunu imzalat?yorlar. B?ylece i??iler bask? alt?na al?n?p haklar?ndan vazge?meleri sa?lan?yor. ???ilere i? yasalar?nda bile olmayan uygulamalar dayat?l?yor. Fazla mesai ?cretleri d???r?l?yor, i? saatleri zorunlu olarak uzat?l?yor, tazminat zaten ba?tan gasp ediliyor. Adeta ?kuzular kurtlara? emanet. Bu s?m?r? ?ark?, i??i s?n?f?n?n y?zy?ll?k kazan?mlar?n? bir ??rp?da silecek bir tehlike durumunda. Ta?eronla?t?rma ?? y?l ?nceye kadar bir iki fabrikayla s?n?rl?yken, bug?n i? bulma ?irketleri ?zerinden organize sanayide girmedi?i fabrika kalmad?.
Sadece ??bul isimli ?irket 2006 y?l?nda Vestel ba?ta olmak ?zere Manisa Organize Sanayi B?lgesi?nde bulunan fabrikalarda 8 bin 300 i??iyi ?al??t?rm??. Bug?n organize sanayi b?lgesinde ta?eronda ?al??an ve bu k?lelilik s?zle?melerini imzalam?? 20 bine yak?n i??i oldu?u s?yleniyor. G??l? bir i??i birli?i yarat?lmad??? s?rece, bu ?ekilde ?al??t?r?lan i??ilerin kar?nlar?n? doyurmalar? bile m?mk?n de?il.

?l???yorsun, robotla??yorsun
Bu ko?ularda ?al??an i??ilerle yapt???m?z g?r??melerde ?o?u, s?zle?meleri okumadan ya da okutturulmadan imzalad???n? s?yl?yor. Ta?eronda ?al??an hi?bir i??i ?al??ma ko?ullar?ndan memnun de?il, ama ?aresiz olduklar?n? s?yl?yorlar. ?lk kez bir fabrikada ?al??an, ?ok uzak illerden gelip burada gurbet?i olan i??ilerin say?lar? h?zla art?yor.
Sevgi Alt?nay, Organize Sanayi B?lgesi?nde yan sanayi ?retimi yapan bir fabrikada ?al??an gen? i??ilerden biri. G?nde 12 saat ?al??t??? i?in ancak ak?am g?r??ebiliyoruz. Yorgun b?t?n i??iler gibi, ama gen? olman?n dinamizmiyle dayand?klar?n? s?yl?yor bu ko?ulara. ?Zaten al???yorsun, robotla??yorsun? diyor. Bir y?l i?inde tam ?? fabrika de?i?tirmi?. ?ok say?da ta?eron firmada i? ba?vurusu var. Fabrika sahiplerinin ta?eron i?bulma firmalar? d???nda i??i almad?klar?n? s?yl?yor Sevgi. ?ki fabrikada ta?eron vas?tas?yla i?e girmi?. ?lkinde ?ok dayanamayarak i?ten ayr?lm??. ??al??ma ko?ullar? ?ok k?t?yd?? diyor Sevgi. ?Di?erleri farkl? m?yd??? diye sordu?umuzda ise ?u yan?t? veriyor: ?Yok ama daha iyisini buluruz umuduyla ??k?yoruz.?

?ok ?al??maya d???k ?cret
Ta?eronda ya?ad?klar?n? anlatmas?n? istedi?imizde, hem ta?eronlara hem de i??i arkada?lar?na tepki g?steriyor. Ta?eron i? bulma ?irketlerinin i?sizli?i kullanarak i??ileri adete k?leli?e mahkum etti?ini s?yleyen Sevgi, ??al??t???m?z fabrikalarda patronlar i??iler ?zerinde hep bask? uyguluyordu. Uzun mesailere ra?men ?ok d???k para al?yorduk. Ama sesimizi ??karam?yoruz? diyor. ???ilerin her ?eyi kabul ettiklerini s?yleyen Sevgi ?Hep birilerinin bizim ad?m?za ?n plana ??kmas?n? bekliyoruz? diyor.
Manisa?ya ?ok say?da i??inin ba?ka illerden geldi?ini anlatan Sevgi, genellikle i??ilerin 5-6 ki?ilik bekar evlerinde ?kelle ba??na? kira vererek kald?klar?n? dile getiriyor. Burada kalanlar art?rabildikleri ?? kuru? paray? da memleketlerine g?nderiyorlarm??. Sevgi, ?zellikle Manisa?da ya?anan bu haks?zl?klar?n b?t?n devlet kurumlar? taraf?ndan bilindi?ine ama yap?lanlar?n sessizlikle kar??land???na dikkat ?ekiyor.

12 saatin ard?ndan
Vestel?de ta?eron olarak ?al??an Cengiz isimli i??iyle ancak sabah g?r??ebiliyoruz. Ak?am 20.00 sabah 08.00 aras? ?al??an Cengiz, bir ?ocuk babas?. G?nde 12 saat ?al??t???n?, izinli g?r?nd??? pazar g?nleri de ?al??t?r?ld???n? anlatan Cengiz, bunun kar??l???nda 600 YTL al?yor. ?cret bordrosu verilmiyormu?. Bunun yerine bo? bir ka??da imza att?r?larak ?cretleri ?deniyormu?. ?Do?rusunu s?ylemek gerekirse ne kadar ?al??m???m ben bile bilmiyorum? diyor. Cengiz organize sanayi b?lgesinde d?rt fabrikada ?al??m??. ???ne i? bulma firmalar?yla girmi? ve ta?eronda ?al??m??. ???e girdi?imizde daha i? ba?? yapmadan, bizi bir odaya toplay?p kendi iste?imizle i?ten ??kt???m?za dair bir yaz?y? imzalatt?lar. Ne yapal?m mecburen imzalad?k yoksa i?e alm?yorlard?? diyen Cengiz, ?ok say?da i??inin meslek e?itimi diye fabrikalarda ?cretsiz ?al??t?r?ld???n? anlat?yor.

K?lele?tiriyor
??ten kalan zaman?n? ise ??yle anlat?yor Cengiz: ?Ta?eron firmalar i??ileri k?lele?tiriyor, adeta onlar?n esiri oluyoruz. Her an i?ten at?lma korkusu, bir de her g?n 12 saat ?al??mak insan? ya?ad???ndan bezdiriyor. Hi?bir sosyal aktiviten kalm?yor, misafirli?e gidemiyorsun, d???ne gezmeye gidemiyorsun. Evde aileni bile zor g?r?yorsun.?
Ta?eron firmalar?n, k?yden gelen i??ileri se?ti?ini dile getiren Cengiz, ??yle devam ediyor: ?K?yde hayat bitmi? durumda, bir de a? insan ?ok. Benim bildi?im sigortas?z, pazarlar? da dahil 12 saat ?al??t?r?lan ve sadece 475 YTL para alan i??iler var. El mahkum ?al???yorsun. ??i, paray? be?enmesen bile k?ye d?nmek istemiyorsun. D?nemiyorsun.?
G?nay Ayaz