?Kapat?lmam?z? sadece bir bas?n ihlali olarak g?rm?yoruz?

Daha ?nce hakk?nda 4 kez kapatma karar? verilen G?ndem gazetesi, 9 Ekim?de yay?n hayat?na ba?lad?ktan bir g?n sonra ayn? gerek?e ile 30 g?n s?reyle yeniden kapat?lm??t?. Ayn? ?izgide yay?n hayat?n? s?rd?ren ?lkede ?zg?r G?ndem, Ya?amda G?ndem, G?ncel, Azadiya Welat, G?ndem, Ger?ek Demokrasi gazeteleri hakk?nda A?ustos 2006-16 Ekim 2007 tarihleri aras?nda toplam 12 kez kapatma cezas? verildi. G?ndem Gazetesi Genel Yay?n Y?netmeni Y?ksel Gen? ile kapatmalar ?zerine konu?tuk.

Pe? pe?e gelen bu kapatmalar? neye ba?l?yorsunuz?
17 Ocak?ta yay?na ba?layan G?ndem gazetesi, 10. ay?n? doldurmadan bu son kapatmayla 5. kez kapat?lm?? oldu. Sadece G?ndem de?il tabii, ayn? ?izgide yay?n hayat?na ba?layan Demokrasi, G?ncel gazetelerini de sayarsak K?rtlere y?nelik yay?n yapan gazetelerin 13 kez yay?n? durdurulmu? ve kapat?lm??. Demokratikle?me yolunda olan hi?bir ?lkede bu kadar kolay de?ildir bir yay?n? durdurmak. Bunun s?z konusu bile olmas?, orada d???nce ve ifade ?zg?rl???n? ciddi bir ?ekilde tart???l?r hale getirir. Oysa bu ?lkede benzer yay?n politikalar?na sahip gazetelerin yay?n? toplam 13 defa durdurulmu?.
Bize kar?? s?rd?r?len bu tutumu, yaln?zca T?rkiye?de bas?n ?zg?rl???n?n olup olmamas? kapsam?nda de?erlendiremeyiz. Bu bize, ?zg?r bas?na kar?? ?zel bir tutum apa??k. Yay?nlar?m?z?n durdurulmas? meselesini tek ba??na basit?e hak ihlali bi?iminde tan?mlamak yetersiz. Sorun, temel hak ve ?zg?rl?klerin ?ok daha genel anlamda, makro siyasete alet edilmesi ve ona g?re d?zenlenmesinden ge?iyor. Dolay?s?yla biz, yay?n?m?z?n kapat?lmas?na ?Bu bir bas?n ihlalidir? demeyi yetersiz buluyoruz. Bunu, T?rkiye?de sorunlar? tart??ma k?lt?r? i?inde ??zme y?nelimindeki demokratik sivil siyasetin, stat?kocu militarist politikalar taraf?ndan bask?lanmas?n?n sonucu olarak de?erlendiriyoruz.
Gazetenizin kapat?lmas? s?recinde nas?l bir hukuki s?re? i?letildi?
Gazetemizin yay?n?n durdurulma kararlar?ndaki hukuki tuhafl?klar? da anlatmak isterim. TMY ilgin? bir yasa, ?zellikle bizim kapat?lmam?za gerek?e g?sterilen madde... Bu yasan?n bu maddesi, hen?z yay?nlanmam?? yay?nlar hakk?nda sans?r karar? ald?r?p, yay?n? durdurma ve kapatma karar? vermeye izin veren bir madde. Bu a??k bir sans?r. Su? olu?madan varsay?mda bulunarak ceza verme durumu var. Meclis b?yle bir yasa ??kart?yor ve o zaman?n cumhurba?kan? Sezer de ?Bu yasan?n baz? maddeleri Anayasa?ya ayk?r?? diyor. Buna ra?men bu yasa ??k?yor. Normalde b?yle durumlarda Anayasa Mahkemesi, bu t?rden yasalar? inceler ve alt? ayda yan?t verir. Ancak Anayasa Mahkemesi h?l? yan?t vermi? de?il ve TMY bir bu?uk y?ld?r y?r?rl?kte. Bu, Anayasa?n?n bas?n ?zg?rl??? ve e?itlikle ilgili maddelerine de ayk?r?.
Biz, TMY?nin 6?ya sonuncu maddesi denen bir maddesinden dolay? s?rekli kapat?l?yoruz. ?rg?t propagandas? su?uyla. Hi?bir kapat?lmam?zda evrensel ola?an mahkeme s?re?leri i?lemiyor. Hani bir su?lama olur, ilgililer ya da savc? su?lamada bulunur, su?lanan savunmas?n? yapar, mahkeme de buradan bir sonuca gider. Ama bunlar?n hi?biri bize uygulanm?yor. Sabaha yay?n?m?z? ??kart?yoruz, ak?am bir ka??t elimize geliyor, ?Savc?l?k talebi ve mahkeme onay?yla yay?n?n?z durdurulmu?tur? deniyor. Hi?bir ?ekilde savunma hakk?m?z? kullanam?yoruz. Bizim buna itirazlar?m?z ?o?u kez reddediliyor ve AH?M?e ba?vurmak zorunda kal?yoruz.
Son d?nemlerdeki kapatmalar daha da trajikomik bir hal ald?. Bize g?nderilen kapatma tutanaklar?nda kapatma gerek?eleri yazm?yor. Haber ba?l?klar?ndan yola ??karak ?rg?t propagandas? yapt???m?za karar veriliyor. Hatta son kapat?lma karar?m?zda, kapat?lmaya gerek?e g?sterilen, s?z konusu ba?l?kl? bir haberimiz bile yoktu. ?lgili mahkeme hangi habere ceza kesti?ini bilmiyor. Demokrasi gazetesinin yay?n? durduruldu?unda ise bir ifade var: ??rg?t a??klamas? verilmek istense de ?rg?t propagandas? yap?lmakta? deniliyor.

Kapat?lma kararlar?n?n zamanlamalar?n?n dikkat ?eken bir yan? var m??
Yay?nlar?m?z?n durdurulma d?nemleri bize bu kapatmalar?n a??k?a hukuki de?il, siyasal kararlar sonucu oldu?unu g?steriyor. Ne zaman b?lgede yo?un operasyonlar planlansa, bu operasyonlar?n b?lge insan?nda yarataca?? tepkinin her t?rl? bask?yla etkisizle?tirilmesi hayata ge?irilse, yay?nlar?m?z kapat?l?yor. S?n?r ?tesi operasyon tart??malar?n?n en yo?un oldu?u d?nemlerde yay?nlar?m?z istisnas?z kapat?lm??t?r. Halk?n kitlesel reflekslerinin, tepkilerinin, taleplerinin y?kselmesinin muhtemel oldu?u zamanlar, hep gazetelerimize sans?r?n ?al??t??? zamanlard?r. ?zcesi devlet, K?rtlerin hak ve ?zg?rl?k isteklerini g?rmezden gelip, inkar siyasetini ne zaman g?ndeme getirse ve K?rt sorununu bir ter?r sorunu olarak propaganda edip, d?? politikas?n?n pazarl?k unsuru olarak kullansa, ilk y?neldi?i ?ey yayg?n haberle?me ara?lar? oluyor. K?rt sorunu ile birebir ilintili g?rmek gerekiyor. Bu, ?teden beri G?ndem?in gelene?ini s?rd?rd??? b?t?n gazetelerin de ba??na gelmi?tir. G?ndem gazetesine yakla??m, T?rkiye?ye hakim siyasetin, K?rt sorununa yakla??m?n g?stergesi, dili olmu?tur.

Bas?n kurulu?lar?n?n, size uygulanan bu sans?re tepkisi ne d?zeyde?
Yer yer tabii baz? tepkiler bas?n a??klamalar? arac?l???yla g?sterildi. ?lk kapat?lma karar?ndan sonra, sans?re kar?? cemiyetlerden, sendika ve derneklerden ?e?itli tepkiler g?sterildi. Ama bunlar ne s?reklile?ebildi ne de fiili bir duruma d?n??t?. Hatta son kapat?lmalarla birlikte a??klama yapma gere?i bile duyulmad?. Ne yaz?k ki ?unu s?ylemek gerekiyor: Yaz?lanlara ?izilenlere kat?lmasa da, d???ce ?zg?rl??? ad?na kavga verecek Voltairlerimiz olmad? bizim. Meslekta?lar?m?zdan, mesleki ?rg?tlerimizi yeteri ?l??de yan?m?zda g?rm?yoruz? Kavgam?z? tek ba??m?za veriyoruz. Elbette muhalif sol yay?n yapan Evrensel, At?l?m gibi gazetelerdeki arkada?lar ayr?, onlar hep yan?m?zda oldular.
Kapat?lmalara kar?? halk?n tepkisi nas?l?
Okur kitlemiz, haber alma haklar?n?n ellerinden al?nmas?na ciddi tepki duyuyor. Bu tepkilerini ?e?itli bi?imlerde de ifade ediyorlar. Hatta her kapat?lmam?zda de?i?ik yerlerde insanlar dilek?elerle savc?l?klara ba?vurarak ?Haber alma hakk?m? engelleyemezsiniz? dediler, diyorlar. Verilen yan?t ise kapat?lma s?resi dolan gazetemizi, yay?nlar yay?nlamaz tekrar kapatmak oluyor! ?nsanlar?m?zda, haber alma hakk?na ?ok da sayg?l? olmayan bir siyasal y?netimle kar?? kar??ya olduklar?na dair duygu giderek geli?iyor. Siyasal erkler, bunu yurtta?tan gelen ciddi bir uyar? ve ele?tiri olarak g?rmeli.

Bu kapat?lmalar kar??s?nda yeni bir yay?n haz?rl???n?z var m??
Biz, s?rekli kapat?lan gazetelerimizle bu tehlikeli gidi?i yans?tan bir ayna i?levi g?r?yoruz. T?rkiye bu aynay? par?al?yor. Kendi ger?e?ini g?rebilece?i, kendisiyle y?zle?meyi sa?layacak bir aynay? k?r?yor. Biz o aynay?z ve T?rkiye?nin, toplumsal aidiyetleri onarmak i?in bize ihtiyac? var. Bu k?r?lan aynalardan yeni aynalar yaratarak T?rkiye ger?e?ini g?stermeye devam edece?iz.

---

G?ndem bir diren? noktas?d?r
G?ndem?in T?rkiye bas?n tarihindeki yeri, ?nemi nedir?
G?ndem, ?lke ve d?nya ger?e?ine, merkezden ve iktidardan bakanlar?n d???nda, ?tekile?mi? olanlar?n, eme?in yan?nda olanlar?n taraf?ndan bakan ve bunun i?in her t?rl? bedeli ?demi? bir gelene?in halkas?d?r ve son da olmayacakt?r. T?rkiye?de bas?n yay?n alan?na bakt???m?z zaman, sermayenin iktidar?n?n politikas?na ba?lanm?? ?ok ciddi bir tekelle?me var. Ger?eklerin bilinmesi ve duyurulmas?na de?il karart?lmas?na, ?arp?t?lmas?na ?al??an bir medya d?nyas?? Haberde do?ruluk, yorumda ?zg?rl?k ilkelerinin i?lemedi?i bir medya? G?ndem?in temsil etti?i gelene?in T?rkiye?de bas?n ilkelerinin ve eti?inin olu?mas?nda ?nemli bir ?l??t olu?turdu?unu d???n?yorum. G?ndem?in yay?n politikas?, halk ve siyaset ili?kisini halktan do?ru kurmaya ?al??an bir yay?nc?l?k anlay???na dayan?r. Bu gelenek, yaln?zca T?rkiye?de de?il d?nya bas?n tarihinde de muhalif gazetecili?e yap?lm?? en b?y?k katk? bizce. Gazetecili?in ilkesel yan?na yap?lm?? en b?y?k katk?? G?ndem bir diren? noktas?d?r. Muhalif bas?n dinami?inin ana dinamosudur.
Mustafa Akyol