23 Ekim 2007 00:00

G?ZLEMEV

2007-2008 tiyatro sezonunu, bu y?l Romanya?n?n y?z bin n?fuslu kenti T?rgovi?te?de a?t?m.

Paylaş

2007-2008 tiyatro sezonunu, bu y?l Romanya?n?n y?z bin n?fuslu kenti T?rgovi?te?de a?t?m. ?Herkes giderken Mersin?e, sen acaba neden gidersin T?rgovi?te?ye? diye sual edecek olanlara, hi? de ters yola gitmedi?imi sonra kan?tlayaca??m. T?rgovi?te Tony Bulandra Devlet Tiyatrosu Genel Sanat Y?netmeni Mc Ranin?den sezon a??l?? oyununu izlemem ile ilgili ?a?r? al?nca, duraksamadan kabul ettim. Kabul ettim, ??nk? oyunun yarat?c? kadrosunun T?rk sanat??lardan olu?tu?unu duymu?, okumu?tum. Oyunu izledikten sonraysa, ne yalan s?yleyeyim, sezonu T?rgovi?te?de a?t???ma daha bir memnun oldum. Bu arada, y?lda be? oyun sahneye koyan ve bu be? oyunu d?nyaca ?nl? y?netmenlere yapt?ran Tony Bulandra Tiyatrosu?nda ?Romeo ve J?liet?i seyredece?im, tiyatronun, ?n? yurdunun d???na ta?m?? genel sanat y?netmeni Mc Ranin ile tan??aca??m i?in mutluydum.

Horajiu Mihaiu anlatt?
Bizi, Otopeni Havaalan? ??k???nda (de?erli oyun yazar?m?z Tuncer C?ceno?lu ve beni) Romanya?n?n ?nl? rejis?rlerinden Horajiu Mihaiu kar??lad?. Kente ?T?rgovi?te? ad?n? verenin ?a?da? yazarlardan Wallachian Florence oldu?unu ondan ??rendim. Bakt?m ve g?rd?m, gel gelelim tarih ile ?imdiki zaman, yeni ile eski aras?nda pek uyuma rastlayamad?m. 1396 ve 1711 y?llar?nda ba?kent ve kraliyet ailesinin ya?ama yeri olan T?rgovi?te, ?? y?z y?ldan fazla Wallachia?daki en ?nemli ekonomi, k?lt?r, askeri ve politik merkez olmu?tu, hepsi o kadar.
Royal, Metropolitan, Fair, Katolik Kiliseleri, Stelea ve Dealu (Tepe anlam?na geliyormu?) Manast?rlar? eski y?zy?llar?n g?rkemine tan?kl?k eden de?erli Ortodoks mek?nlar?yd?. Her ne kadar, ?Romeo ve J?liet?te Kont Capulet?i oynayan Liviu Cheloiu, Sub-Carpathian B?lgesi?nin tepelik ve d?zl?k alanlar? aras?ndaki s?n?rda bulunan T?rgovi?te?nin do?a g?zelli?inden s?z ettiyse de, ne yalan s?yleyeyim, do?a da beni fazla g?d?klamad?.
Kim bu Mc Ranin?
Mc Ranin ak?am yeme?inde, T?rgovi?te?nin Transylvania?y? Danube?ye, Rucar?dan Targsor Braila?ya ve ayr?mlarla B?kre??e ba?layan ?nemli bir ticari yol oldu?unu s?yledi. Co?rafi konumundan dolay?, turistik gezilerin ba?lama noktas?n? olu?turuyor; B?kre??e yak?nl??? ve b?lgedeki ba?lant? noktalar?, T?rgovi?te?nin, d?nyadaki b?t?n ekonomik merkezlerle ili?ki kurmas?n? sa?l?yormu?.
Mc Ranin, eyl?l ay?nda ?Uluslararas? Babil Tiyatro Festivali?nin ilkini d?zenlemi? ve b?ylece Bulgar, Frans?z, Ermeni, T?rk, ?ngiliz, ?sko?, Polonyal?, G?ney Koreli ve Romen sanat??lar? bir araya getirmi?. Genel sanat y?netmeni, rejis?r, tasar?mc?, hatta usta bir heykelt?ra? Mc Ranin. St. Petesburg, Seul, Sibiu, Craiova kentlerinde festival a??l??lar? ya da kentlerin ?nemli g?nleri i?in tematik su, ate? ve akrobasi g?steri d?zenlemeleriyle de tan?nmakta.

Yedi y?z oyunculu g?steri
Biz T?rgovi?te?ye geldi?imizde Mc Ranin Craiova?dayd? ve ?zel olarak d?nd?, aya??n?n tozuyla da Aristokrat Restaurant?taki ak?am yeme?inde bizimle masaya oturdu. 1595?te Osmanl?lar?n prensi Mihai Viteazul (1593-1601) ?zerine seferler d?zenledi?ini, g??lerini ve T?rgovi?te?yi ele ge?irdiklerini, ancak Viteazul?un kar?? sald?r?ya ge?ti?ini ve Osmanl?lar?n geri ?ekilmek zorunda kald?klar?n? anlatt?. Craiova?da bu tarihi an? canland?rmak i?in ?al??makta oldu?unu s?yledi. ?al??mas?nda yedi y?z oyuncu kullan?yor, iki bu?uk saat s?ren bir g?steri y?r?y??? sonunda g?l k?y?s?nda g?steriyi sonu?land?r?yordu. Alegorik sava? arabalar?, su, ate?, akrobasi?

Nuri ?olako?lu?nun dikkatine
Bir ara; ?Romanya?n?n b?t?n do?al de?erlerine el att?lar? dedi. Sonra da ekledi: ???nk? kendimize yetmeyi bilemedik.? Resmi konu?malardan nefret etti?ini, bu ak?am da g?r??memizi oldu?u gibi g?t?rmek istedi?ini s?yledi. Yakla??k yirmi saat sonra izleyece?im ?Romeo ve J?liet? oyununu sahneye koyan Ankara Devlet Tiyatrosu sanat??s? Kemal Ba?ar, oyundaki asistan? Daniel Ionescu, ???k tasar?m?n? yapan ve ne yaz?k ki (hem de ne yaz?k ki) o ak?am?n sabah?nda Ankara Devlet Tiyatrosu?yla ??kt??? ?Salome?nin G?ney Kore turnesinde, uzun u?ak yolculu?unun ard?ndan kalp krizi ge?irerek 48 ya??nda ya?amdan ayr?l?veren, de?erli ???k tasar?mc?s? (???klar i?inde yatas?) Seyhun Aya?, ????? ba?l?kl? oyunu kas?m ay?n?n ilk yar?s?nda 135 y?ll?k Bak? Akademik Ulusal Dram Tiyatrosu?nda sahnelenmeye ba?lanacak de?erli oyun yazar?m?z Tuncer C?ceno?lu da masadayd?. Mc Ranin, s?z? d?nd?rd? dola?t?rd? ?stanbul?un 2010 y?l?nda ?Avrupa K?lt?r Ba?kenti? se?ilmesine getirdi. Bu se?imin genel amac?n?n programa dahil olan ?lkelerin sanat??lar?, k?lt?r uygulay?c?lar? ve k?lt?r kurumlar? aras?ndaki i?birli?inin geli?tirilmesi, b?ylece ortak k?lt?rel miras temeline dayanan ve ?ye devletler taraf?ndan payla??lan k?lt?rel alan?n geni?letilmesi oldu?unun alt?n? hem ak?ll?ca, hem de kal?n m? kal?n ?izdi. ??ok uluslu k?lt?rel i?birli?ini geli?tirmeyi ba?da??k, k?resel ve tamamlay?c? bir ara? olarak g?r?yorum? dedi. ?zerinde titizlikle ?al??t??? ?Costantinople??n d?????n? anlatan bir projesi varm??: ?Benden istenirse bu ama?la projemi seve seve, hem de hi?bir ?cret istemeden ?Avrupa K?lt?r Ba?kenti ?stanbul? i?in 2010?da uygular?m? diye de ekledi.

M?sl?manl???n kaynama noktas?ndaki devrim
S?z bu kere, 1968 y?l?nda ?ekoslovakya?n?n i?galinde SSCB?ye kar?? tutum tak?nan kom?nist Romanya?da 24 y?l devlet ba?kanl??? yapan ?avu?esku?ya (1918-1989) geldi. ?avu?esku, Bat? ?lkeleri taraf?ndan kendi saflar?na ?ekilebilir biri olarak g?r?lm?? ve kendisine finans deste?i ?nerilmi?. Yakla??k 13 milyar dolar?n ?zerinde bor? alm?? ?avu?esku. Mc Ranin; ?Romanya, k?t? mali y?netim sonunda ?ok a??r bir b?t?e a???? vermeye ba?lad?. 1980?lerde ?avu?esku, b?t?e a????n? kapatmak i?in tar?m ?r?nleri ve sanayi mallar?n?n d??ar? sat?lmas?na izin verdi. O zaman da, do?al olarak Romanya?da yiyecek s?k?nt?s? ba? g?sterdi? dedi. 1989 y?l?nda halk ayaklanm??. Askerlerin, 17 Aral?k?ta as?ll? halk?n ya?ad??? ?da g?stericilerin ?zerine ate? a?mas? ?zerine ?avu?esku rejimi ??km??. ?lke d???na ka?maya ?al??an ?avu?esku ?ifti, uzun bir kovalama sonunda polise s???nm??, ancak polis onlar? orduya teslim etmi?. Noel g?n? yap?lan yarg?lamadan sonra e?iyle birlikte bulundu?umuz kentte, T?rgovi?te?de kur?una dizilerek idam edilmi?.
Tam da; ?Yahu bu adam bunlar? neden anlat?r ki? diye d???n?rken Mc Ranin bu kere; ?Benim izledi?im, T?rkler Atat?rk devriminden sonra derin bir uyku i?inde? demez mi? ?ster inan?n, ister inanmay?n ama vallahi dedi. Hatta; ?Atat?rk devrimi, M?sl?manl???n kaynama noktas?nda olmu?tur? diye de ekledi.

Galiba, ger?ekten kompleksliyiz biz
Mc Ranin, konu?urken daldan dala atl?yordu. Bir ara; ?Avrupal? olabilmenin kompleksi i?indesiniz. Oysa, bu tam bir oyundur. Biliniz ki Avrupa?n?n T?rkiye?ye de, Romanya?ya da her zaman gereksinimi olmu?tur ve olacakt?r? diyerek ?arab?ndan bir yudum i?ti. K?lt?r?m?z? korumak i?in, ?ihra?? etmek i?in ?ok ciddi bir u?ra? vermemiz gerekti?ini s?yledi. Orhan Pamuk?un Nobel?i almas? bir tarafa, sportif ba?ar?lar?m?z?n, hatta ve hatta Sertap Erener?in Letonya?n?n ba?kenti Riga?da elde etti?i Eurovision ?ark? yar??mas? birincili?inin bile ?neminden s?z etti. Konu dinlerden a??ld???nda; ?Din, dinlemeyi ??retir, geli?meyi ?nler? dedi.
Hep beraber birer kadeh daha ?arap i?tik. ?Bo? verin bunlar?. Gelin, art?k tiyatro konu?al?m? derken ilk kez g?l?msedi?ini sezdim. 2007-2008 tiyatro sezonuna T?rgovi?te?de Mc Ranin ile birlikte girece?ime ger?ekten sevindim.
Tiyatro ile ilgili s?yle?iye ilk ben girdim.
(?st?n Akmen, T?rgovi?te Tony Bulandra Devlet Tiyatrosu?nda izledi?i ?Romeo ve J?liet? oyununu cuma g?n? bu s?tunda de?erlendirecek.)
?st?n Akmen
ÖNCEKİ HABER

?Hayat?n?n? filmini y?netmek

SONRAKİ HABER

?Can Tarlas?? yeniden perde a??yor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...