?Hayat?n?n? filmini y?netmek

Albert Delpy ve Marie Pillet. ?kisi de Paris?te avant-garde tiyatrolarda uzun y?llar oyunculuk yapm?? iki ba?ar?l? oyuncu. K?zlar? Julie Delpy ise daha be? ya??ndayken oyunculu?a ba?lam??, ilk b?y?k rol?n? Godard??n ?Detective? isimli filminde oynam?? ve bu rol? hepimizin yak?ndan bildi?i filmlerle (Kieslowski-?? Renk Beyaz; Avrupa Avrupa, Before Sunrise?) s?rd?rm?? ba?ar?l? bir oyuncu. Oyunculuk kariyerinin ortalar?nda senaristli?e soyunan Delpy Before Sunset ile ?romantik komedi? t?r?ne ad?m att?. Ba?ar?l? oyuncu son filmi Paris?te ?ki G?n?de, hem oyuncu hem de y?netmen olarak izleyici kar??s?na ??kt?.
Paris?te ?ki G?n, romantik komedi t?r?n?n s?n?rlar?n? zorlayan bir film olarak tan?mlanabilir. Before Sunset?te bu t?r?n ba?ar?l? bir ?rne?ini veren Delpy, bu kez ger?e?e tamamen ba?l? kalarak biri Amerikal? di?eri Frans?z bir ?iftin ili?ki ve ili?kisizlikleri ?zerine bir film yapmay? se?mi?. Bu konuyu se?me nedenini ise ?en iyi bildi?i konuyu anlatmak? olarak a??kl?yor y?netmen. Bu filme bir Julie Delpy filmi olarak bakmak i?in pek ?ok sebebimiz var. Filmin senaryosu, y?netmenli?i, yap?mc?l??? ve m?zi?i Delpy?ye ait. Ayn? zamanda filmde oyuncunun ailesini oynama rol?n? ise yine kendi ailesine vermi? Delpy.
Paris?te ?ki G?n, iki y?ld?r beraber olan Jack ve Marion ?iftinin, Frans?z taraf?na iki g?nl?k ziyaretini anlat?yor. ?ki g?n boyunca Fransa?y? gezmeyi planlayan ?iftin bu planlar?, Marion?un ailesinin yan?nda kalma fikri ile birden b?l?n?r.
Kli?eler ?zerine d???nmek
Julie Delpy, bu filminde ba?tan sona Frans?z ve Amerikal? olmay? masaya yat?r?yor. Bunu yaparken bu iki ?lke hakk?nda bildi?imiz t?m kli?eleri de seyirciye g?stermekten ?ekinmeyen y?netmen, bir nevi kendisini anlatt??? i?in aradaki dengeyi de tutturmay? ba?arm??. Jack Amerikal?d?r; internet onun i?in d?nyadaki pek ?ok ?eyden daha ?nemlidir, hamburger yemeyi sever, muhafazakard?r, k?skan?t?r ve ilk dini ?zel M?lkiyettir. Marion ise anr?ist bir baba ve hippi bir annenin k?z? olarak serbest, ?zg?rl???ne d??k?n, bir Frans?z kad?n kadar romantik, ?ok a?k ya?am?? ve onlarla h?l? g?r??en, a?kta y?z? bir t?rl? g?lmeyen bir karakterdir. Birbirine hi? benzemeyen bu iki karakteri abs?rde varan bir Hollywood bi?imiyle anlatmay? se?en Delpy, k?lt?rel kar??la?t?rmalar? t?m film boyunca izleyiciye de ya?at?yor.
Filmin teknik yap?s?n? da ikiye b?len y?netmen, ba?lang??ta bilin? ak??? tekni?iyle ?ocuklu?una d?nerek bir Frans?z esteti?i yakalam??ken, Jack?in dahil oldu?u sahnelerde film diyaloglar? ve ?ekim tekni?iyle tam bir ?sitcom?a d?n???yor. Y?netmenin bili?li bir tercihi olarak yorumlayabilece?imiz bu durum, izleyicide her iki k?lt?re de d??ar?dan bakma imkan? sa?l?yor. Bunun yan?nda son d?nem Amerika?s? ve Fransa?s?n? d???n?nce bu ?o?u zaman k?lt?rler aras?nda ?at??maya yol a?an bir durumu da beraberinde getiriyor. Bir yanda Bush?a oy verip Paris?e Da Vinci kodunu k?rmaya ve Louvre?u gezmeye giden Amerikal?lar; di?er yanda ise Amerikan i?galini her g?rd?kleri Amerikal?n?n y?z?ne vuran, ?ngilizceden nefret eden ve ?zellikle Amerikal?lara kar?? milliyet?ilik damar? kabaran Frans?zlar.
Bu filmle ger?e?in komediye d?n??mesinin daha da komik oldu?unu g?steren Delpy, birine kendini adaman?n ne kadar zor oldu?unu da g?steriyor bu filmle. Bir de bu ki?i ba?ka bir k?lt?rdense i?ler daha da kar???k demektir. ??nk? bu sefer ?n?n?ze ilk ??kan o k?lt?r?n insan?yla ilgili bildi?iniz kli?elerdir. Amerikal?lar sekse d??k?nd?r, Frans?zlar romantizme; Amerikan erkekleri ?zverili de?ildir, Frans?z kad?nlar? tam tersi; Amerikal? erkekler hemcinslerinin onlara her yakla??m?n? cinsel olarak yorumlay?p ka?arlar, Frans?zlar i?inse bu durum gayet normaldir? Bu liste b?yle uzay?p giderken filmdeki ?ift, bu kli?elerin hepsini ya?amaktan da geri durmaz.
Filmi erkek karakter Jack (Adam Goldberg) ?zerine kuran Delpy, bir Amerikal?n?n Fransa?ya bak??? ?zerinden Fransa?y? ve Frans?zl??? anlatmay? se?mi?. Bu durum da, Amerika?da en ?ok tutan t?r olan ?sitcom?un filmde daha fazla yer almas?na neden olmu?. Oyunculu?uyla bunu gayet iyi ba?aran Goldberg, bu t?r?n merakl?s? olmayan izleyiciyi de ?o?u zaman filmin d???nda b?rakacak kadar tekrarlara d???yor. Bu durumu, ?nas?l oynamas? gerekti?ini Goldberg?e b?rakmak? olarak a??klayan Delpy, ba?larda bu kadar ?sitcom? i?eren bir film yapmay? beklemedi?ini de ekliyor.
Delpy?nin ailesini oynayan anne ve babas? ise yine bu filmde birer oyuncu gibiler. ??nk? her ikisi de sinema ve tiyatro oyunculu?u ge?mi?ine sahip, ba?ar?l? oyuncular. Bir de bu oyunculara g?nl?k hayattaki ebeveyn rol?n? verirseniz, bu filmdeki gibi ba?ar?l? bir performans ortaya ??km?? oluyor.
Julie Delpy?nin performans? ise t?m filme hakim oldu?unu g?sterir nitelikte. On sekiz ya??ndan beri kendi filmini ?ekmek isteyen y?netmen, bu konuda riske girmeden kendi hayat?n? anlatmay? se?erek do?ru bir karar vermi?e benziyor.
Oyunculuklar?n yan?nda Delpy?nin bu filmi sinema tarihine de g?ndermeler i?eren bir film. Filmin i?inde Delpy?nin ilk y?netmenlerinden Godard?a, Jack?in uykusuz kald??? gece izledi?i filmin y?netmeni Rosellini?ye ve Fritz Lang?a g?ndermeler de mevcut. Amerikan siyasetine g?ndermeleri (11 Eyl?l ve Irak i?gali ?zelinde) de olan film, ?zellikle bu sahnelerde, do?ruyu s?ylemekten de ka??nmayan bir yap?ya sahip.
Bir oyuncu, bir g?n kendi hayat?n? ve ya?ad?klar?n? hayattaki t?m ger?ekli?iyle ve ger?ek karakterleri oyunculara d?n??t?rerek film yapmaya kalk???rsa ne olur? ?Paris?te ?ki G?n? bu soruya cevap olacak ba?ar?l? ?rneklerden biri?

---

Bug?n?n program?

11.00 Kontrol-Anton Corbijn
13.30 Kelebek ve Dalg?? Giysisi-Julian Schnabel
16.00 Paris?te 2 G?n-Julie Delpy
19.00 Bando-Eran Kolirin
21.30 Bana S?z Ver-Emir Kusturica (Gala)
Ani Ceylan Hazinedar