26 Ekim 2007 00:00

S?n?r ?tesi harekat ??z?m m?? T?rkiye ger?ek bir ??z?m i?in ne yapmal?? 5

T?rkiye kamuoyunu bar?? istikametinde tutmak, PKK?yi ise, silahs?zlanmay? hedefleyen bir program a??klamaya davet etmek, h?l? harpten ka??nman?n bir imkan?

Paylaş

Ertu?rul K?rk??

Son aylarda giderek artan can kay?plar?yla ve T?rkiye?de ya?ayan herkesin can?n? yakarak s?regiden ?at??ma, ?at??may? yayarak ?nlenebilir mi?
Askerler ve Meclis ile h?k?met b?yle d???n?yor, medya bu havay? bir amplifikat?r gibi b?t?n topluma yay?yor ve sokaklardan gelen yank? bu havan?n giderek yay?ld???n? g?steriyor.
Silahl? Kuvvetler?in giri?ece?i ?ng?r?len ve Meclis?in de yetki verdi?i s?n?r ?tesi operasyon ya da askeri harekat?n ?at??may? Irak topraklar?na yayaca?? ?ok a??k, bunun T?rkiye?nin K?rt sorununu ve ondan t?reyen ba?ka hi?bir sorunu ??zemeyece?i de ?yle...
??nk?, silahl? K?rt hareketi PKK, k?smen Irak?ta ?sleniyor olsa da, silahl? bir isyan? do?uran ko?ullar T?rkiye?nin i?inde varl???n? s?rd?r?yor. Irak?ta ABD i?gali sonras?nda olu?an yeni ko?ullar, T?rkiye Cumhuriyeti kuruldu?u g?nden beri var olan ve 28 kez isyana yol a?m?? olan bu soruna sadece yeni bir ba?lam kazand?rm?? olabilir ama bizim sorunumuz Irak?ta de?il burada...
Elbette -daha ?nce 1999?da gene Evrensel gazetesinin ba?ka bir soru?turmas? dolay?s?yla s?ylediklerimi tekrar pahas?na- ?K?rt sorununun nihai olarak ??z?m?nden s?z edecek olan herkesin, esasta bir b?lgesel ??z?m? g?z ?n?ne almas? gerekti?i? saptamas?n?n tarihsel ger?ekli?i oldu?u yerde durmaya devam ediyor.
Hepimizin bildi?i gibi, Osmanl? Devleti ortadan kalkt???ndan beri K?rtler d?rt ?lkede -T?rkiye, Suriye, ?ran, Irak- b?l?nm?? halde ya??yorlar. Bu par?alardan birinde ortaya ??kan de?i?iklik, di?er par?alar?, bu par?alarda ya?ayan K?rtleri oldu?u kadar, birbirleriyle rakip di?er devletlerin ??karlar?n? da yak?ndan ilgilendiriyor, i?in i?ine sokuyor, bu nedenle, bir par?ada ?demokratik? anlamda ??z?ld??? d???n?lebilecek sorun, b?lgesel ?l?ekte s?r?yor, ya da o par?ada bir s?re sonra k?t?le?ebiliyor.
O nedenle T?rkiye?de ortaya konulacak bir ??z?m?n b?y?l? bir ila? gibi ?K?rt Sorunu? diye ?zetledi?imiz ama d?rt devletin egemenli?i alt?ndaki topraklarda s?regiden sorunu bir anda ortadan kald?raca??n? ileri s?rmek safdillik olur.
Bununla birlikte, T?rkiye?nin ?zg?n tarihsel ve politik ko?ullar? i?inden do?an ve kendisini bir isyanla d??ar? vuran sorunu tek yanl? olarak ve bir askeri harekat ile ba?ka bir devletin/devletlerin egemenli?i/i?gali alt?ndaki topraklarda ??zmeye giri?mek, ya da ??zece?ini iddia etmek, politik olarak da askeri olarak da ak?l d???.
Kendi ?l?e?inde bir uluslararas? me?ruiyet edinmi? Irak K?rt y?netimini askeri g??le Ankara?n?n iradesine tabi k?lmaya giri?mek, T?rkiye?nin ba??na K?br?s??n i?galiyle a??ld???ndan ?ok daha b?y?k ve s?re?en bir belay? a?maya aday g?r?n?yor.
Barzani?nin hedefe konulmas?, ?yle anla??l?yor ki, T?rkiye?nin mevcut Irak-T?rkiye s?n?r?n? ve Barzani kontrol?ndeki topraklar ?zerindeki hakimiyet iddias?n? da silahla tart??maya a?acak. Buysa, T?rkiye?nin kendi K?rt yurtta?lar?yla ili?kisinden do?an sorunlar? Ortado?u?nun b?t?n K?rtleriyle ?at??ma noktas?na ta??yarak vahimle?tirmeye aday.
Bu gerek?eler ve bu hedeflerle ba?layacak olan bir ?at??ma K?rt Sorunu?nun ??z?m? i?in hi?bir imkan yaratmayacak. Hatta bu, hangi g?ce ne kadar darbe indirilirse indirilsin, sorunu b?t?n T?rkiye ve Irak co?rafyas?na yayarak on y?llar boyunca dinmeyecek bir halklar aras? husumetin ve bo?azla?man?n yolunu a?acak.
Sorunun bug?n ?calan??n T?rkiye?ye teslim edildi?i 1999?da kald??? yerden de vahim bir bi?imde yeniden alevlenmesini yaln?zca Irak??n ABD taraf?ndan i?gali dolay?s?yla do?an Kuzey Irak?taki K?rt ?zerkli?ine ba?lamak inand?r?c?l?ktan uzak bir a??klama.
??inden ge?ti?imizi krizi a??klarken Abdullah ?calan??n T?rkiye?de yarg?lanmas? s?ras?nda PKK g??lerinin T?rkiye d???na ??kar?lmas?yla ba?layan ve 2005?e kadar s?ren tek yanl? ate?kes d?neminin T?rkiye?nin askeri ve politik y?neticileri taraf?ndan heba edildi?ini g?rmezden gelemeyiz. Sorumlulu?u sadece ve tek ba??na zaten isyan halinde olan bir g?c?n yeterince teslim olmam?? olmas?na y?karak 100 y?ll?k bir sorunu hal?n?n alt?na s?p?remeyiz.
Elbette s?recin ?bar???? bir ??z?m?e evrilmemesinde PKK?nin pay?na d??en pek ?ok ?ey var ama ?nce kendi h?k?metimize bakal?m.
1984?ten ba?layarak yakla??k 15 y?l s?rm?? ve 30 bin -20 bini a?k?n PKK militan?, 5 bine yak?n asker, polis ve korucu ile 5 bin kadar sivil- insan?n ?l?m?ne yol a?m?? olan, bir b?lgeyle s?n?rl? kalmay?p b?t?n ?lkeyi kas?p kavuran bir ?at??man?n son bulmas?, nedenlerinin ortadan kald?r?lmas? ve bir ?uzla?ma d?nemi?nin yarat?lmas? i?in televizyonda yar?m saat K?rt?e yay?n ve binbir b?rokratik engelle ku?at?lm?? ?zel K?rt?e kurs a?ma hakk? yeter miydi? ?stelik b?t?n bunlar?n ayak s?r?ye s?r?ye AB m?zakere s?recinin bask?s?yla yap?ld???n? bilmeyen mi var?
Akl? eren herkes, silahl? ?at??man?n zemininin ortadan kald?r?lmas? i?in ?sava? su?lar?n? kapsam d??? b?rakan-bir genel siyasal af? ve K?rt kimli?inin kamusal olarak tan?nmas?n? olmazsa olmaz ba?lang?? noktalar? olarak ?nerdi?i halde bunlar? ger?ekle?tirecek bir siyasi iradenin hi? ortaya ??kmad???n?, buna kar??l?k tek yanl? ate?kesi bozmay? hedefleyen askeri k??k?rtmalar?n biteviye devam etti?ini, bunun isyan ate?ini ve iradesini besleyip yanar halde tuttu?unu g?rmezden gelebilir miyiz?
K?rt halk?n?n T?rkiye?de do?up b?y?d??? yerlerde maruz b?rak?ld??? yoksulla?t?rma ve geri b?rakt?r?lma siyasetinde hi?bir de?i?iklik olmad???n?, g?? ettikleri, kitlesel olarak g??e zorland?klar? yerlerde kar?? kar??ya kald?klar? sefalet, i?sizlik, yabanc?la?ma, d??lanma ve ?tekile?tirilme halinin her ge?en g?n derinle?ip kanserle?mesinden hen?z s?z etmiyoruz bile.
B?t?n bu ko?ullar alt?nda, isyan ate?ini yeniden yakma ?a?r?s?n?n bir cazibesi olamayaca??n? ancak T?rkiye?nin ta? kalpli kudret sahipleri d???nebilir ya da toplumun buna inanacak kadar ta? kafal? oldu?una g?venebilir.
Elbette PKK?nin silahl? m?cadeleye resmen son verme hedefini siyasal program?na hi?bir ?ekilde almamas?, T?rkiye?nin ezilen s?n?flar?yla tarihsel ittifak?n? canland?racak ve sorunu Ankara?ya ta??yacak esasl? bir stratejik y?nelim benimsemektense, mu?lakl??a ve b?lgesel g?? kaymalar?na oynayan bir hatta kaymas? da devlet ve K?rt hareketi d???ndaki g??lerin bar???? bir ??z?m i?in ?abalar?n? c?l?zla?t?rd?, kafa kar???kl???n? ve kar??l?kl? g?vensizli?i besledi.
Belki de ?ok ge? kalm?? bir tart??may? yap?yoruz, ama topluma Irak topraklar? ?zerinde hakimiyet kurmay? ?nerenler bunu T?rkiye?nin g?venli?i, toplumun esenli?i ve silahl? sald?r?lardan halk? korumak i?in yapmayacaklar, onlar i?in PKK sald?r?lar?, Ortado?u?daki hakimiyet kavgas?nda inisiyatif ?st?nl???n? ele ge?irmek amac?yla giri?ilecek bir harekat? halk?n g?z?nde hakl? g?stermek i?in bir gerek?e.
B?y?k ?apl? bir askeri harekat ba?layacak olursa, bizzat harekat?n mant??? gere?i ve tarihsel ve co?rafi arka plan dolay?s?yla T?rk Silahl? Kuvvetleri?nin girdi?i topraklardan k?sa s?rede ??kmas? olanak d???. Hatta belki de harekat? planlayanlar, ?nceki yak?nmalar? akl?m?zda tutarsak, T?rkiye s?n?rlar?n? ortalama 20-30 km geni?li?indeki bir ?erit boyunca K?rdistan y?netimi aleyhine geni?letmeyi hedefleyeceklerdir. Bunun T?rkiye?yi uluslararas? alanda nas?l tecrit edece?ini ve toplumu nas?l bir sava? b?t?esinin y?k? alt?na sokaca??n?n, fa?izm ve diktat?rl?k aran??lar?n?, pogromlar ve lin? k?lt?r?n? nas?l s?radanla?t?raca??n?n hayali bile kabustan beter.
Bir yandan askerli?in demirden mant??? gere?ince bundan ka??n?lamaz, ?te yandan ve i?te bundan ?t?r?d?r ki, bilinen ?zdeyi?te oldu?u gibi ?sava? askerlere b?rak?lamayacak kadar ciddi bir i?tir?.
T?rkiye halk?n? ve kamuoyunu h?k?meti bask? alt?na alacak ?ekilde bar?? istikametinde tutmak, PKK?yi ise derhal ve s?resiz bir ate?kes ilan ederek, tam silahs?zlanmay? hedefleyen bir program a??klamaya davet etmek, h?l? ?ok c?l?z da olsa harpten ka??nman?n bir imkan? olarak g?r?nmeye devam ediyor.
Askeri bir ??z?m ihtimal d???, K?rt sorunu i?in de T?rk sorunu i?in de...

En k?t? bar?? en iyi sava?tan iyidir

Metin Boran (Tiyatro Y?netmeni)
T?rkiye?de iktidar sahipleri, s?ylem ve eylem d?zeyinde askeri d???ncenin g?be?inde k?melenmi? bas?n, kitle ?rg?tleri ve sendikalar? da yanlar?na alarak kronikle?mi? bir soruna k?kten bir ??z?m olarak g?rd?kleri s?n?r ?tesi operasyonu tart???yor bug?nlerde. Ancak bu tart??malarda tarihsel bellek ve ak?l, adeta devre d??? b?rak?lm??, ?oven bir ?fke bezemesi ile g?d?lenmi? g?ruh, fevri tav?rlarla ve hamaset kokan kabaday?l?kla lokal d?zeyde y?nlendirilerek toplumu bir i? ?at??man?n e?i?ine ta??yorlar.
Bu tart??malarda en ba?ta bilimsel, bilin?li, so?ukkanl? olmas? ve ak?lla davranmas? gereken ?niversiteler bile fazlas?yla duygusal ve milliyet?i bir retorikle, ?at??ma kokan bu dalgay? daha da geni?letmek i?in ellerinden geleni ard?na koymuyor. S?n?r ?tesi operasyona bu saiklerle yakla??ld???nda sorunun hangi boyutlarda yeniden alevlenece?i de fark edilmiyor do?al olarak.
Oysa s?n?r ?tesi operasyon K?rt toplumsal kalk??mas?n?n en boyutland??? d?nemlerde defalarca yap?ld? ve bu, sorunun hi?bir bi?imde ??z?m?ne yard?mc? olamad?, tersine sorun daha da ?etrefilli bir mecraya ta??nd?. Bu mant?k ve yakla??m, tamamen askeri operasyonlar? ??z?m yolu olarak g?rme e?iliminde olan odaklar?n ?nermesiydi ve h?l? bu yolda ?srar edilmesi en hafif deyimiyle bu ?lkeye iktisadi, askeri ve k?lt?rel olarak k?t?l?k etme anlam?na geliyor art?k bu fark edilmeli.
S?n?r ?tesi operasyonun ?lke s?n?rlar? d???nda hedefi belirsiz bir bi?imde ger?ekle?tirilece?i d???n?ld???nde oradaki masum ve su?suz ?ocuk, kad?n gen? ve ya?l? ?l?mlerine sebep olaca?? ger?e?i operasyonun bir boyutu oldu?u gibi di?er boyutu ise ?lke i?inde yeni ?l?mlere alan a?aca?? ger?e?i ile birlikte ?lke ekonomisine getirece?i k?lfet de d???n?lmeli. Di?er yandan, olas? bir operasyonun toplumsal ya?amda s?reklili?e d?n??m?? bir gerilimi iyice belirginle?tirerek toplumsal ve bireysel anlamda tedirginli?i daha da k?r?kleyece?i kesindir. Ayr?ca zaten dengesiz bir bi?imde kurulmaya ?al???lan i? bar??? ve demokratik ya?am? da uzun vadede onar?lmaz bir bi?imde tahrip edece?i de a??kt?r.

??z?m demokratikle?meden ge?iyor

Celal Ba?lang??:
S?n?r ?tesinin ??z?m olmad??? 1980?li y?llar?n sonundan bu g?ne kadar ger?ekle?tirilen 20?yi a?k?n operasyonla san?r?m ortaya ??kt?. T?rkiye, sorunu s?n?r?n ?tesinde arayaca??na, ?nce kendi s?n?rlar? i?erisinde aramal?. Sorunun tek ba??na ?at??mayla, silahla ??z?lmeyece?i son 25 y?lda ya?ananlarla kesin olarak g?r?ld?. ??z?m, sosyal politikalardan, siyasetten ve ?zg?rl?klerden ge?iyor. Bu ?? ??z?m? birden reddedip yaln?zca askeri ??z?mle yetinmek bir tek sava? rant? pe?inde ko?anlar?n i?ine gelir. T?rkiye bug?ne kadar oldu?u gibi bundan sonra da askeri ??z?mde ?srar ederse, gerek insan kayb? a??s?ndan gerekse ekonomik a??dan b?y?k zarar g?r?r. ??z?m, demokratikle?meden ge?iyor. Tek ?rk, tek din, tek mezhep cumhuriyeti olmaya ?zenmemekten ge?iyor. Farkl? etnik yap?lar?n k?lt?rel ve siyasal haklar?n? tan?maktan ge?iyor. B?lgenin bu zamana kadar ya?anan sava? nedeniyle var olan ekonomik ??k?nt?s?n?, e?itimini, sa?l???n?, adaletini onarmaktan ge?iyor.

Her sava? cinnettir

Ezel Akay (Y?netmen):
T?rkiye, 1 Mart Tezkeresi ile b?y?k bir kazan?m elde etmi?ti. ABD?nin Irak?a i?galine ortak olmam??t?k. Bu sefer ABD istememesine ra?men Meclis?ten ge?ti. Sava?t?k?a taraflar birbirine benzer. Hem devlet hem de PKK?n?n bar??? istedi?ini d???nm?yorum. Bu sorunu bar???n halledemeyece?ine inanan her iki taraf? da k?t?l??e ve ?st?raba bo?acak. Ordumuz K?br?s d???nda Cumhuriyet?in kurulu?undan beri sava?a girmedi. Halk olarak da hi? sava? g?rmedik. ?lk defa sava? g?rm?? olaca??z. ?yle bir kerede bitecek bir sava? olmayacak. ??nk? her sava?ta oldu?u gibi silah sat?c?lar?ndan, petrol end?strisine, politik manevralar?na ve iktidar oyunlar?na dek b?y?k bir cephesi var. Sava? b?y?k bir ekonomik kaynak yarataca?? i?in bitirilemeyecektir. T?rkiye?den bir?ok asker ?lecektir. ?len insan?n milliyeti ?nemli de?il. Her sava? cinnettir. Sava? inan?lmaz bir rant sa?layaca?? i?in b?lgesel g??, birtak?m yeni kaynaklar?n ele ge?irilmesi a??s?ndan bir ortam yarat?r. Hem T?rkiye hem de Irak taraf?ndaki insanlar?n hayat? daha da k?t?le?ecek.

??z?m?n siyasi oldu?unu d???n?yoruz

E?itim Sen ?stanbul 2 No?lu ?ube Ba?kan? Hasan Toprak:
K?rt sorununun ??z?m? operasyonlarla gelmeyecek. Bar?? ortam?n?n olmad??? yerde sava??n, milliyet?ili?in k??k?rt?ld??? bir ortamda bu sorunun ??z?m?nden bahsetmekse m?mk?n de?ildir. S?n?r ?tesi operasyon daha ?nce de defalarca yap?ld? ve sonu? getirmedi?i g?r?ld?. Kendi halk?yla kavgal? ve sava?an bir ?lke olmaktan ??kmal?y?z. Ve ?zellikle son g?nlerde asker cenazelerimizin ?zerinden bir K?rt-T?rk ?at??mas?na do?ru gidiyoruz. ??z?m?n silahla de?il siyasi oldu?unu d???n?yoruz. K?rt halk?n?n istekleri ?nemlidir, bunlar? dikkate alan bir yeniden siyasi bir ??z?m?n gerekti?i ortadad?r. Sava??n, ?rk??l???n y?kselmesinin engellenmesinin tek yolu vard?r demokrasi i?erisinde bar?? i?erisinde ve bir arada ya?ama k?lt?r?n?n geli?tirilmesi.
YARIN: AKP Ad?yaman eski Milletvekili Faruk ?nsal,
Do?u Konferans? S?zc?s? Mehmet Bekaro?lu,
M?zisyen Ay?eg?l,
Y?netmen Bar?? Pirhasan
ÖNCEKİ HABER

Telekom i??isi tek y?rek oldu

SONRAKİ HABER

?ZG?RCE

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...