01 Kasım 2007 00:00

Yay?nc?l?k emek i?idir

25 y?la yakla?an bir s?redir yay?nc?l?k yapan ??nar Yay?nlar? sahibi Ayd?n Ilgaz ile yay?nc?l?k ve kitap fuarlar? ?zerine s?yle?tik...

Paylaş

25 y?la yakla?an bir s?redir yay?nc?l?k yapan ??nar Yay?nlar? sahibi Ayd?n Ilgaz ile yay?nc?l?k ve kitap fuarlar? ?zerine s?yle?tik...

1993 y?l?nda baban?z R?fat Ilgaz ile birlikte ??nar Yay?nlar??n? kurarak yay?nc?l??a ba?lad?n?z. Bir s?re Yay?nc?lar Birli?i?nde de g?rev ald?n?z. Ge?en 25 y?lda yay?nc?l???m?zda neler oldu?
Ca?alo?lu piyasas?na girdi?imde y?llar?n birikimine sahip bir?ok yay?nevi vard?. Bizler de yeni oldu?umuz i?in onlar gibi olmak istedik. S?re? i?ersinde bir?ok a?amadan ge?tik. Kitap da??t?mc?lar?n?n, kitap satan i?letmelerin i?e salt ?k?r? g?z?yle bakmalar?, vadelerin uzat?lmas? piyasaya g?vensizlik getirdi. Bu arada b?y?k yay?nevleri kuruldu. Bunlar?n mantar gibi ??k?p, kal?c? olamamalar? piyasada tekrar sorunlar ??kard?. Yay?mlanan kitaplar?n yazarlar?n?n ortada kalmas? gibi? Bu arada Kelepir olay? oldu. Sat?lmayan kitaplar?n ikinci el piyasas?? Bir?ok yazar?n kitab? Kelepir?e d??t?. Bir?ok da??t?mc? ve kitabevi, daha ?ok k?r etmek i?in, Kelepir?den ucuza ald?klar? tan?nm?? yazarlar?n kitaplar?n? satmaya ba?lad?lar. Sat?lmad?klar? i?in Kelepir?e d??en kitaplar normal piyasaya ??kt?. Kimi yerlerde ?ok ucuza, kimi yerlerde ise y?ksek fiyatlarla sat?lmaya ba?lad?. Bu da korsan kitap??l???n geli?mesine neden oldu. Sekt?re girdi?im 25 y?ll?k s?re?te yay?nc?lar da, yazarlar da, yay?mlanan kitap say?s? da ?o?ald?. Ama kalite a??s?ndan ?ok da b?y?k bir geli?me olmad?. Daha ucuza kitap ?retmek i?in T?rk?esi d?zg?n olmayan ?eviriler, sa?dan soldan toplama s?z?m ona gazete yaz?lar?, hatta hi? tan?nmayan isimlerin kitaplar? ?ok satanlar listelerine girmeye ba?lad?. G?rsel d?nyan?n da geli?ti?i bu d?nemde bir?ok yay?nevi kal?c?l???n? kaybetti ve batt?. Bunlarda piyasay? ?ok etkiledi. ?imdi ba?a d?nd?k galiba?
Ayakta kalabilen yay?nevleri kurtulu?u kaliteli kitap yay?mlamakta buldular. ?Ucuz olursa ?ok kitap sat?l?r.? dediler. Ucuz olmas?na ra?men sat??lar istenilen d?zeyde olmad? yine de? Biz eski tabirle ?Seka?ya d??t?? deriz. Hurda ka??t fiyat?na kadar d??t?. Bir tarafta kaliteli kitap basm?? olanlar sendeledi. Baz? da??t?m ?irketleri b?y?k k?rlar beklerken batt?. Bu karga?a sonunda 80 ?ncesine do?ru bir gidi? var. Yay?nevi say?s? azal?yor, ama yine de kaliteli kitaplar okurunu buluyor.

S?z?n? etti?iniz ortamdan ??k?? yolu nedir?
Son zamanlarda baz? yay?nevleri okuru etkilemek amac?yla kitaplar?n ?zerine, b?y?k rakamlarla bask? adedini yaz?yorlar. Ve ?ok Satanlar Listeleri? Top On diye bir deyim var, yar? T?rk?e yar? ?ngilizce? Top On listesine giren kitaplar ?bunlar en ?ok okunan ilk on kitap? diye lanse ediliyor. Bunlar?n nas?l olu?turuldu?una dair ??phelerim var. Almanya?da 22 bin kitabevinin online ba?l? oldu?u sisteme giden sat?? rakamlar?na g?re olu?turuluyor listeler? Ayr?ca mevcut listelerde edebiyat i?i ve edebiyat d??? diye bir tabir var. En ?ok etkileme amac?yla haz?rlanm??. Top On listesi belli verilere g?re haz?rlanm?? de?il. Tarafk?r haz?rlanm??. Listeyi yapanlar?n ne ama?la yapt???n? biliyoruz. Bir de bizim bir deyimimiz var; tapon diye? Listelerdeki kitaplar ger?ekten Top On mu, yoksa tapon mu? Bu kitaplar ?ok satt??? i?in mi listelere giriyor, yoksa birileri istedi?i i?in mi? Belli de?il. Ba?ka ?lkelerde haks?z rekabet diye bir ?ey var. Haks?z rekabete giren listeler bence hukuksal a??dan da yanl??. Kimin, hangi kitab?n?n ?ok satt???n? anlamak birilerinin iki duda??n?n aras?nda kal?yor. Gaza getirilerek yap?lan sat???n anlams?z oldu?u anla??ld?. Eme?inin belli bir kar??l???n? kitaba yat?ran okur da bilin?lenmeye ba?lad?. Aray?? i?inde olan okur, listelerle aldat?ld???n? anlay?nca, be?endi?i ve ?nceden okudu?u yazarlara do?ru y?nelmeye ba?l?yor haliyle. ?imdilerde ise gerek okullarda gerekse fuarlarda kitap satmak belli kurumlar?n tekelinde gibi? Fuarlarda buna ?ahit oluyorum, belli bir disiplin ve s?ra halinde fuara getirilen ??rencilerin kitaplara dokunmalar?na ve incelemelerine bile izin vermiyor, yanlar?ndaki yetkililer. Se?me hakk? tan?m?yorlar. ?nceden tespit edilen stantlara g?t?r?l?yorlar. Bir bask? unsuru olu?maya ba?lad?. Siyasi y?neticilerin g?r??lerine g?re, ne okunur ne okunmaz listeleri olu?uyor. Eskiden bunlar MEB?e listeler halinde g?nderilirdi. ?imdi yaz?l? olmasa da kulaktan kula?a gidiyor.
Yay?n d?nyas?nda bulundu?um 25 y?la yak?n s?re?te her ?eyin zaman ba?l? oldu?unu anlamaya ba?lad?m. Gelgitler oluyor. Edebiyat, k?lt?r, sanat ve d???n d?nyas?nda ne yaz?k ki belli olaylar? ya?ad?ktan sonra ak?llan?p, yeni y?ntemlerle topluma d?n?? ba?l?yor. 70?li y?llardan 2000?li y?llara, k?reselle?menin getirdi?i muazzam bir bask? da var tabii.
Fuarda ?ocu?unun se?ti?i kitablara ebeveyni ?O kitap ?ok kal?n, okunmaz? diyerek engel oluyor. Ama ?b?r tarafta ?ok ?ok kal?n, inanca dayal?, ?ocu?u hayal d?nyas?na itecek kitaplar?, ?ocuklar? o kitaplar? okumazlarsa eksik kalacaklar? d???ncesiyle kendileri al?yorlar. ?imdi sormak istiyorum; hani kal?n kitaplar? ?ocu?unuz anlayamazd?? Oysa hi? de anlamayaca??, orta?a? felsefelerini i?eren kitaplar? ezberlemeleri bile isteniyor.
Biz ?ocuklar?m?z?n apolitik olmas?n? istiyoruz.
Ama biz ya?am?n i?indeysek, zaten siyasetinde i?indeyizdir.

Yay?nc?l?kta beklentilerinizin ne kadar? ger?ekle?ti?
A??k?as?, bu i?e beklentilerle girmedim. ?nand???m, de?er verdi?im yap?tlar? ?o?altmak i?in yay?nc?l??a girdim. Bir nevi okur kazanmak, bir nevi insan ili?kilerini kitap sayesinde geli?tirmek amac?yla 25 y?ld?r bu i?in i?indeyim. Yay?mlad???m?z kitaplar?n sat???, bir?ok okur kazand???m?z?n g?stergesi. Hi? eksilmedik, hep ?o?ald?k.

Ge?ti?imiz g?nlerde ?Edebiyat?m?zda da ?in mal? ?o?ald?? dediniz. Bu konuyu biraz a?ar m?s?n?z?
Bu s?z? bir televizyon konu?mamda s?yledim. ?Ni?in, kitaplar bu kadar ucuza sat?l?yor?? diye bir soru sorulunca ?Onlar ?in mal?? dedim. Sunucu bu kez de ?Yani ?in?de mi bas?l?yorlar?? deyince bir s?re ?nce ya?ad???m bir olay? anlatt?m. Ge?enlerde benzerlerinden olduk?a ucuz olan bir matkap tak?m? alm??t?m. Pahal? olan benzerleriyle ayn? i?i yapabilece?imi d???nm??t?m. Ama matkab?n ucu duvarda sap? da elimde kald?. Yani ?in mallar?n?n g?r?nt?s? orijinaline yak?n, i?levi k?t?? Kitaplar da ?yle? Kitab?n ?zerinde ad?, yazar?n?n ad? var. G?r?n???yle normal bir kitap? Ama okudu?unuzda T?rk?esi?nin ve ?evirisinin bozuk, konusunun s?radan ve ?zensiz oldu?unu g?r?yorsunuz. O anda onu ?in mal? diye adland?rd?m. Tabii her ?in mal? k?t? anlam?na gelmiyor bu durumda. Son zamanlarda ?ok ucuz kitap sat?lmaya ba?lad?.G?dalardaki kimyasal maddeler, tatland?r?c?lar insan beynine ne kadar zararl?ysa, i?eri?inden eksilterek ucuza m?letmek amac?yla haz?rlanan kitaplar da o kadar zararl?d?r.

??nar Yay?nlar? olarak ?ok fazla kitap da yay?mlam?yorsunuz?
Bizim amac?m?z iyi kitab? se?ip, ?ok bask? yapmak. Bir kitab?n ?ok say?da ?retilerek bir seferde de?il, s?re? i?inde al?c?s?n? bulmas? ?nemli. ?ok kitap basarak, onlar? okura ula?t?ramamak meziyet de?il. Yeni yazarlar bularak onlar?n yap?tlar?n? ula?t?rmak istiyoruz okurlara?

Uzun s?redir dijital kitaplar g?ndemde? ?nterneti de hesaba katarsak, teknoloji kitaba olan ilgiyi azalt?yor diyebilir miyiz?
El yazmas? kitaplardan bu yana kitaplara olan ilginin azalmad??? g?r?l?yor. Bir kitab? okumak yerine kasetten dinlemeyi tercih edenlerin say?s? s?rekli bir art?? g?sterirse bu ba?ar?d?r. Ama elektronik kitaplar okura pek s?cak gelmiyor. Telefon vas?tas?yla roman okunaca?? iddia ediliyor. Bu kitap okumak i?in hamama gitmeye benzer. ?ok inat edilirse, onca s?ca?a ra?men hamamda da kitap okunabilir. Bu arada internete okur kapt?rd???m?z? sanm?yorum. ?nternet televizyon izleyicisini etkiledi.

T?YAP ?stanbul Kitap Fuar??na bu y?l 25. kez kat?l?yorsunuz. Kitap fuarlar?n?n yay?nevi, yazar ve okura ne gibi katk?lar? oluyor?
Kitap fuarlar?n?n alt?n y?llar?n? 80?li y?llarda ya?ad?k. Kitab?n yasakl? oldu?u, yazar?n?n ortalarda g?r?nemedi?i d?nemlerde on binlerce okura ev sahipli?i yapt? kitap fuarlar?. O d?nemlerde kitap fuar?na gelen 10 ya??ndaki bir ?ocuk ?imdi 35 ya??nda, belki de ?irketinde y?netici. Art?k bir kitap fuarlar? ku?a?? var diyebiliriz. Art?k insanlar kitap fuarlar?na yeni kitaplar g?rmek i?in geliyorlar. Asl?nda bu bile bir ba?ar?. Fuarda kitap satamamaktan ?ikayet edenler ?unu ak?llar?ndan ??karmas?nlar: Okurun kitaba ula?mas? art?k ?ok kolay, en az?ndan internetten ?ok k?sa s?rede istedikleri kitaba ula?abiliyorlar. Fuarlar?, art?k cirosal a??dan de?erlendirmemek gerekir, fuarlar? art?k yazarlar?n? ve yeni yap?tlar?n? okurlara tan?tacaklar? bir ortam olarak g?rmeliler. Okur kitap fuar?na gelece?in yazarlar?n? tan?mak, d???ncelerini ??renmek i?in geliyor. Fuarda kitap satarak ayakta kal?nmaz. Varsa elinde bir yazar?n, kitab?n onu tan?tarak ses getirmeye ?al??.

Bir s?redir holdingler de yay?nc?l??a el att?lar. Yay?nc?l?kta ?ok mu para var?
Hay?r, bu bir prestij meselesi. Art?k gazete ve dergilerde isminden s?z ettirmek isteyenler de yay?nc?l?k yap?yorlar. Yay?nc?l?k uzun birikimler isteyen, i?inde de?erli yazarlar? bar?ndan me?akkatli bir kurumdur. Ge?mi?te de yay?nc?l???n emek i?i oldu?unu bilenler ayakta kalm??t?, ?imdi de?
R?fat Ilgaz??n ?son s?cakl???? bo?a gitmiyor

T?rk edebiyat?n?n koca ??nar? R?fat Ilgaz ad?na ??nar Yay?nlar? taraf?ndan d?zenlenen R?fat Ilgaz ?ocuk Roman? Yar??mas??n?n ?d?l t?reni T?YAP Kitap Fuar??nda yap?ld?.
Prof. Dr. Sedat Sever, Do?. Dr. Selahattin Dilid?zg?n, Yrd. Do? Dr. Necdet Neydim, Dr. Kemal Ate? ve Zekeriya Kaya?dan olu?an se?ici kurul 36 dosyan?n kat?ld??? yar??mada Hamdullah K?seo?lu?nu, K???k Tay adl? dosyas?yla Ba?ar? ?d?l??ne de?er g?rm??t?. Hamdullah K?seo?lu?na ?d?l? ??lkemizde T?rk ?ocuk Yaz?n? Ger?e?i? konulu panel sonras? verildi.
Panelde ilk olarak s?z alan Prof. Dr. Sedat Sever, nitelikli yap?tlar?n ?o?almas?nda yar??malar?n ?nemli etkisinin oldu?unu belirterek ??ocuk edebiyat? yap?tlar?, ?ocu?un ??renmeye bir ?zne olarak kat?labilece?i bir ortam sunar? dedi. Do? Dr. Selahattin Dilid?zg?n, nitelikli ?ocuk kitaplar?n?n ?ocuklara neden-sonu? ili?kisine dayanarak d???nmeyi ??retti?ini belirti.
Panel sonras? Ayd?n Ilgaz, Hamdullah K?seo?lu?na plaketini ve ??nar Yay?nlar? taraf?ndan yay?mlanan K???k Tay adl? kitab?n? verdi. Ayd?n Ilgaz, R?fat Ilgaz??n ?Elim eline de?sin/ Is?tay?m ???d?yse/ Bo?a gitmesin son s?cakl???m? dizelerine at?fta bulunarak ?Babam?n son s?cakl???n?n bo?a gitmemesi i?in y?llard?r yar??malar d?zenliyoruz. R?fat Ilgaz??n s?cakl???n?n ?ocuklara ve b?y?klere yazmalar? i?in ???k oldu?unu d???n?yorum? dedi. (K?LT?R SERV?S?)
Kadir ?ncesu
ÖNCEKİ HABER

Cunta kar??t? g?steriler yeniden ba?lad?

SONRAKİ HABER

Burjuvazi akla sald?r?yor

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...