i??i s?n?f?n?n b?y?k ad?m?

B?y?k Ekim Devrimi?nin ?zerinden 90 y?l ge?ti. Bol?eviklerin ?nderli?indeki Rusya i??i s?n?f?, yoksul k?yl?leri, emek?i halk?n geni? kesimleri el ele vererek eski d?nyaya ba?kald?rd?. S?m?r?n?n, bask?n?n, sava?lar?n olmad??? yeni bir d?nya kurma m?cadelesinin ilk ad?m? 1917?de Ekim Devrimi ile at?ld?.
Birinci D?nya Sava???n?n ortalar?ndan itibaren Rusya?da i??iler, ?Ekmek, Bar?? ve ?zg?rl?k? i?in ?lke ?ap?nda ya?anan grevlerle beslenen ve giderek geni?leyen bir kitle g?c?yle m?cadeleye giri?tiler ve devrilmesi olanaks?z san?lan ?arl?k y?netimini, ?rg?tl? ve silahlanm?? i??ilerin, k?yl?lerin ve yurtsever askerlerin m?cadelesiyle devirdiler.
Ekim Devrimi, Paris?te 1871 y?l?nda i??ilerin 72 g?nl?k ilk i??i iktidar? deneyiminin ya?anmas?ndan sonra, zafer kazanan ilk i??i devrimiydi. Toplumun s?m?r?ye, cehalete, a?l??a mahkum edilmi? en alt s?n?flar?; i??i s?n?f?n?n ?nderli?inde, b?y?k bir at?lganl?k ve cesaretle sosyalizmin yeni d?nyas?n?, i??ilerin kendi devletini in?a etmeye giri?ti.

200 y?ll?k ilerleme
1917?den, ?kinci D?nya Sava???na kadar ge?en k?sa zaman aral???nda, o zamanki d?nyan?n en geli?mi? ?lkelerinin iki y?z y?lda sa?lad??? ilerleme sa?land?. Onlarca yeni kent, binlerce fabrika ve i?letme kuruldu. Y?llarca eziyet g?ren, farkl? milliyetlerden kad?n? ve erke?iyle milyonlarca i??i el ele vererek bu sefer kendi sistemlerini kurmaya y?neldiler. Bug?n bile hayal edilemeyecek geli?meler, pek ?ok alanda i??i s?n?f?n? ve sosyalizmi merkezine alan b?y?k ilerlemeler ya?and?. B?t?n bunlar, insanl?k tarihi g?z ?n?ne al?nd???nda, k?sa say?labilecek bir zaman diliminde ger?ekle?ti.
Ekim Devrimi?nin onuncu y?l?nda Stalin, Pravda?da ??yle diyordu; ?Ekim Devrimi salt ?ulusal ?er?evede? bir devrim de?ildir. O her ?eyden ?nce uluslararas? ?apta, d?nya ?ap?nda ?neme sahip bir devrimdir, ??nk? o d?nya insanl?k tarihinde eski kapitalist d?nyadan yeni sosyalist d?nyaya do?ru temel bir d?neme? demektir. Eskiden devrimler genellikle devletin d?menindeki bir s?m?r?c?ler grubunun yerini bir ba?ka s?m?r?c?ler grubunun almas?yla sonu?lan?rd?. S?m?r?c?ler de?i?irdi, s?m?r? kal?rd?. K?lelerin kurtulu? hareketleri d?neminde b?yle oldu. ?ngiltere?de, Fransa?da, Almanya?da bilinen ?b?y?k? devrimler d?neminde b?yle oldu.? (Stalin, Eserler, Cilt 10, s.203, ?nter Yay?nlar?) Ekim Devrimi, Stalin?in belirtti?i gibi kapitalist d?nyadan sosyalist d?nyaya do?ru at?lan ilk b?y?k ad?m oldu.

Rusya s?n?rlar?n? a?t?
???i s?n?f?n?n ve ?e?itli uluslardan halklar i?in b?y?k bir umut olan Ekim Devrimi?nin etkileri Rusya?n?n s?n?rlar?n?n ?ok ?tesine ta?t? ve ?e?itli alanlarda ?nemli geli?melerin ya?anmas?n? sa?lad?. Ekim Devrimi?nin, ba?ta Avrupa olmak ?zere d?nyan?n ?e?itli b?lgelerindeki i??i hareketleri ?zerinde, gerek i??i hareketlerinin geli?mesi ve g??lenmesi a??s?ndan, gerekse i??i s?n?f?n?n ekonomik m?cadelesi ile politik m?cadelesi aras?nda g??l? ba?lar?n olu?turulmas? a??s?ndan ?nemli yans?malar? oldu.
Ekim Devrimi?nin, ba?ta Almanya olmak ?zere, ?ngiltere, Fransa, ?talya, Avusturya gibi ?lkelerdeki i??i hareketleri ve i??i partileri ?zerinde do?rudan etkisi oldu. 1918?in Ocak ay?ndan itibaren, Almanya ve Avusturya?daki grevler, devrimin etkisinin Rusya ile s?n?rl? kalmad???n?n ilk i?aretleriydi. Fransa devrimi, Lyon ve Paris?i saran kitle grevleri ile selamlad?. ?ngiltere, bu d?nemde i??i temsilcileri (shop stewards) hareketinin yeniden aya?a kalmas?na ?ahit oldu. ?ngiliz sendika temsilcileri Ekim Devrimi?nin hemen ard?ndan heyetler halinde Rusya?y? ziyaret ettiler ve enternasyonal dayan??ma mesajlar? verdiler. Devrimi izleyen y?llarda ?zellikle Orta Avrupa?da i??i s?n?f? hareketinde ve i??i s?n?f?n?n politik m?cadelesinde belirgin bir canlanma ya?and?.

Profintern
1919 y?l?nda III. Enternasyonal (Komintern) kurulu? ilan?na paralel, i??i hareketinin ekonomik (sendikalar) ve politik (i??i partileri) seyrinde de bir canlanma ya?and?. T?m d?nya i??ilerini kapitalizme ve emperyalizme kar?? birle?meye ?a??ran III. Enternasyonal?in 1921 y?l?nda yap?lan kongresinin ard?ndan 42 ?lkeden sendikac?lar?n kat?l?m?yla bir D?nya Sendikalar Kongresi d?zenlendi. Bunu, d?nya sendikal hareketini birle?tirmek amac?yla K?z?l Sendikalar Enternasyonal?inin (Profintern) kurulu?u izledi. Komintern ve Profintern, kapitalist-emperyalist sistem kar??s?nda b?t?n d?nya i??ilerine ?B?t?n ?lkelerin ???ileri ve Ezilen Halklar? Birle?in!? ?a?r?s? yapt?.
Komintern, 1921 y?l?n?n ba??nda Almanya, Fransa, ?talya, Norve?, Bulgaristan ve ?ekoslovakya?daki yasal kitle partileri ve ?nemli bir kitle deste?ine sahip olan Finlandiya ve Polonya?daki yasad??? ya da yar? yasal partilerle sa?lam bir g?? olarak d?nya sendikal hareketi ve i??i partileri ?zerindeki etkisini artt?rd?. Bu d?nemde ayr?ca, b?t?n ulusal kurtulu? hareketlerinin do?rudan desteklenmesi i?in b?y?k ?aba harcand?. Bu ?aba ayn? zamanda, de?i?ik ?lkelerden i??ilerin, s?n?f sendikalar? ?at?s? alt?nda bir araya gelmelerini sa?lad? ve pek ?ok ?lkede kom?nist partilerin ortaya ??kmas?na hizmet etti.
Profintern?in kurulmas? ile birlikte s?n?f sendikac?l??? ile burjuva sendikal anlay??lar aras?ndaki m?cadele iyice sertle?meye ba?lad?. Sendikal d?zeyde geli?en bu zorlu m?cadele, K?z?l Sendikalar Enternasyonali?nin d?nya ?ap?nda ?ekilleni?ini ve b?y?mesini beraberinde getirdi. Bu arada 1913 y?l?nda kurulan Uluslararas? ?zg?r Sendikalar Federasyonu ve 1920 y?l?nda kurulan H?ristiyan Sendikalar Konfederasyonu gibi uzla?mac? sendikal yap?lar?n kapitalizmle uyumlu, onunla bar???k politikalar etraf?nda saf tutmaya ba?lamas?, i??i hareketini b?lmeye ve i??i s?n?f?n? denetimleri alt?ndaki sendikalar arac?l???yla kapitalist-emperyalist sisteme yedeklemeye y?nelik ?al??malar? yo?unla?t?.

Kapitalizmin ?aresi
Ekim Devrimi ile t?m d?nyada y?kselen i??i sendika hareketi ve bununla birlikte gelen ba?ar?lar, kapitalizmi, muhtemel bir y?k?m ya?anmamas? i?in ?areler aramaya itti. Bat? ?lkelerinde hem bu ?lkelerin i??ilerinin m?cadelesi, hem de yan? ba?lar?nda sosyalizmin ya?anan ?rne?inin de bask?s?yla, ekonomide planlamaya ge?ilmesi, e?itim, sa?l?k vb. hizmetlerin paras?z hale getirilmesi, i??i s?n?f?na s?n?rl? da olsa demokratik siyasal haklar sa?lanmas? gibi uygulamalar? beraberinde getirdi. Avrupa?n?n ileri denilen ?lkelerinde sadece Bol?evik Partisi gibi devrimci bir partinin bulunmay??? ?nemli bir eksiklikti. B?yle bir devrimci bir parti olmadan, bu partinin yerine ba?ka bir ?rg?tle devrimin ba?ar?ya ula?mas? m?mk?n de?ildi. Ekim Devrimi bu s?nav?n kom?nistler taraf?ndan ba?ar?yla a??ld??? ilk ve h?l? a??lamam?? en b?y?k ?rnek olarak duruyor. .
D?nya sendikal hareketinde 1940?l? y?llar?n sonlar?ndan itibaren, sendika b?rokrasilerinin de ?abas?yla, sonraki d?nemde i??i hareketi ve sendikal m?cadelede ciddi anlamda ?eksen kaymas?? ya?and?. ???i hareketinin olduk?a g??lendi?i, sosyalizmin d?nya ?ap?ndaki itibar?n?n en ?st seviyede oldu?u bu d?nemde, i??i s?n?f?na ekonomik-siyasi tavizler verilerek, sosyalizmin ve s?n?f sendikac?l???n?n i??i s?n?f? ve d?nemin sendikalar? ?zerindeki etkisinin k?r?lmas? y?n?nde ad?mlar at?ld?. Bu ko?ullar ve sermayenin izledi?i politika, sendikal hareket i?inde, ?uzla?ma?, ?i?birli?i?, ?diyalog? vb. gibi, sonradan ya?anacak sorunlar?n kayna??n? olu?turan kavramlar ve uygulamalar?n benimsenmesini beraberinde getirdi.

Uzla?man?n bedeli a??r oldu
Refah devleti uygulamalar?n?n b?y?k b?l?m? sosyalizme kar?? ?panzehir? i?levi g?rse de i??i s?n?f? ?zerindeki s?m?r? ko?ullar?n?n hafifletilmesini ve ciddi sosyal kazan?mlar?n elde edilmesini sa?lad?. Ekim Devrimi?nin yaratt??? yeni y?nelimlerin etkisiyle sosyal-demokrasi, Avrupa?da fa?izmin y?kselmesi ve iktidara gelmesi s?recinde benimsedi?i politikalarla, i??i s?n?f?n?n ve kom?nist partilerin devrime y?nelik b?t?n giri?imlerini bo?a ??karmay? kendine g?rev edindi. Bunun i?in emperyalizmden beslenen gerici g??lerle ittifak yaparak i??i s?n?f?n? sendikal ve siyasal ?rg?tler temelinde b?lmek ve g??s?zle?tirmek i?in b?t?n imkanlar?n? seferber etti.
Geli?mi? ?lkelerdeki i??i hareketi, sendika b?rokrasisinin ve onunla uyumlu uzla?mac?-reformcu siyasetlerin y?nlendirmesiyle Ekim Devrimi?nin a?t??? yoldan ilerlemek yerine, sistemle b?t?nle?meye ve onun bir par?as? olmaya y?neldi. Bu y?neli?in bedelini sonraki y?llarda olduk?a a??r ?dedi ve uzun s?redir ?demeye devam ediyor.
Ya?anan t?m olumsuzluklara ra?men, s?n?flar m?cadelesi ?e?itli d?zeylerde devam ediyor. Ve kapitalist-emperyalist sistemin i?inde bulundu?u ko?ullar ka??n?lmaz olarak yeni Ekim?leri davet ediyor. Bu y?zden, Ekim Devrimi?ni ve onun insanl??a kazand?rd??? de?erleri ya?atmak, bug?n? ve gelece?i yeniden kurma m?cadelesinin daha kararl? ve daha g??l? ?rg?tlenmesi a??s?ndan ?nemli.
???i s?n?f?, sadece kendisini de?il, kendisi ile birlikte t?m ezilen s?n?flar? kurtaracak yegane s?n?f olman?n verdi?i sorumlulukla hareket etti?i ?l??de, yeni Ekimler ya?anmamas? i?in bir neden yok.
Erkan Aydo?ano?lu