Kar?? Sanat?ta g?ncel i?ler

K?rat?rl???n? Halil Alt?ndere?nin yapt???, T?rkiye ve yurtd???ndan 41 sanat??n?n kat?l?m?n?n sa?land??? ?Ger?ek?i Ol, ?mkans?z? Talep Et? sergisine, 17 Kas?m tarihine kadar Kar?? Sanat ev sahipli?i yap?yor. Berlin, Frankfurt, Viyana, Amsterdam, Chicago, New York, Ankara, ?zmir ve ?stanbul gibi T?rkiyeli g?ncel sanat??lar?n ya?ad?klar? ve ?rettikleri merkez kentlerde ?yeni bir ya?am-yeni bir d?nya? olas?l???n? hedef alan sergi, ?imkans?zl?klar ve yeni imkanlar?? yaratma pe?inde.
Ya?am?n t?m alanlar?nda ba?layan t?ketim ??lg?nl???na k?lt?r?n ?zelle?mesi de eklenince, b?y?k sermayenin g?ncel sanat ile girdi?i ili?ki sonucu; k?resel kapitalist sistem , yap?s?n? daha legal bir zemine oturtmaya ba?lad?. Bu durum, elbette sanat cephesi i?in de yeni yol aray??lar? demek. Son y?llarda T?rkiye?de de g?ncel sanat pazar? piyasas?n?n belirmesi, deneysel g?ncel sanat?n medya ve konvansiyonel sanat ortam? kar??s?nda itibar kazanmas?n?n yan? s?ra ?stanbul gibi bir kentin t?m d?nyan?n sanatsal olay ve ?al??malar?na kap?lar?n? a?mas?n? sa?lad?. Belki biraz da bienalin sonuna do?ru sanat ortam?n?n s?cakl???ndan yararlanmak i?in bir?ok gen?, ke?fedilmemi? sanat?? ve eserleri i?in uygun bir yer olabilir bu sergi.
G?n?m?z sanat hiyerar?ileri ve g?? ili?kilerinin ?tesinde yer almay? tart??maya a?mak gibi iddial? laflar eden sergi, Che gibi tarihsel bir ikon ?zerinden T?rkiye g?ndermesiyle baz? tabular? tart???yor. ??nk? ne zaman postmodern ya da g?ncel sanat ?zerinden verili sistem sorgulansa, haz?rlop, Che?ye sar?l?n?yor. Ya?am? boyunca kapitalizme kar?? sava?m?? Che?nin g?n?m?zde kapitalizmin en pop?ler t?ketim nesnelerinden biri haline gelmesine ba?l? olarak; bu duruma mesafe koyan ve ele?tirel olmaya ?al??an sanatsal kesim ve ki?iler de, ne yaz?k ki ?o?u zaman bu zeminin par?as? olmaktan kurtulam?yor. ??nk? ?imkans?z? istemek? gibi iddalar, bir niyet bildirmenin ?tesinde daha g??l?, ?zg?n felsefe, materyeller ve arg?manlar ta??mak zorunda. Kapitalist sistemi sorgulamaya y?nelik t?m bak??lar, zamanla kapitalizmin ?huysuz? ama yine kapitalizmin i?inde kendine alan a?an etmenleri haline geliyor. Bu paradoksu a?mak ise sadece sanat de?il, t?m bilim ve disiplinler i?in ge?erli.
Kimlik eksenli ?al??malar
2000?li y?llarla birlikte g?ncel sanat denince akla ilk gelen isimlerden olan Halil Alt?ndere, her zamanki gibi sergide daha ?ok kimlik eksenli ?al??malara yer vermi?. Kad?n, sanat??, cinsiyet, g??menlik, vatanda?, ulusal Alman-T?rk aitlikleri ?zerinden ?a?da? sanat?n sorunsallar?ndan kimliklere y?nelik bir sorgulama ta??yor sergilenen i?ler. ?lgimizi ?eken ?nemli i?lerden biri, Canan ?enol?a ait ?Acaib??l Mahlukat? videosu. Yan yana ?? videodan olu?an ?al??mas?nda ?enol, basit bir cennet tasviriyle yarat?l?? hikayesi ?zerinden ?teki olarak kad?n veya do?ulu olmak ?zerine g?r?nt?leri kurgulam??. ?? b?y?k dinde de yarat?lan?n sadece kad?n oldu?una dikkat ?eken ?enol, bir kad?n bak??? sunuyor. Videoyu izlerken beklenti i?ine girerek, yasak meyveyi kimin yiyece?ini beklerken; sonunda elman?n sunulaca?? ne bir erke?in ne de y?lan?n g?naha te?vikte rol oynamad??? g?r?l?yor. Di?er canl?lar gibi kad?n, acayip mahlukat olarak ya?am?n? devam ettirirken, erkek merkezli k?lt?r?n dinle yo?rulan cinsiyet?ili?ini g?r?nt?leyerek, kad?n?n tabiat?n bir par?as? oldu?una dikkat ?ekiyor.
Ferhat ?zg?r??n 301. maddeye ili?kin kopan yaygaray? ?arp?c? bir ?ekilde dile getirdi?i ?I Love You 301? ?al??mas?; gerilimli bir ?ngilizce m?zikle seslendiriliyor. Burak Delier sergiye, 2 Temmuz 1993?te 35 yazar, ozan ve ayd?n?n yak?larak katledildi?i ?Sivas Mad?mak Olay?? ya da ?Mad?mak Katliam??na yanmaz kuma?tan ?retti?i ?Mad?mak 93? isimli Ters Y?n marka tak?m elbisesiyle kat?l?yor. Bashir Borlakov, ?Bomba? isimli mekana ?zg? foto?raf ?al??mas?yla, 6-7 Eyl?l 1955 olaylar?n?, ?ncesi ve sonras?yla belgeleyen 50. y?l sergisine ev sahipli?i yapt??? i?in Kar?? Sanat ?al??malar??n? basarak ??iddet?e ba?vuran ?sa?? duymazl??a g?nderiyor. Frankfurt?ta ya?ayan sanat?? ?zlem G?nyol?un ?Avrupa Haritas?? videosu, 1804-2006 y?llar? aras?nda Avrupa?n?n de?i?en s?n?rlar?n? ?arp?c? bir bi?imde izleyiciye veriyor. Yine ?nemli ?al??malardan biri, Ali Miharbi?nin ?Eigenvekil? ?al??mas?, dijital bask? ve kamera g?r?nt?s?yle temsil mekanizmas?n? ele?tiriyor. Aynaya bakarken ekrana bak?yor, ama asl?nda vatanda? olarak ?ok k?s?tl? bir ?ekilde temsil edildi?inizi anl?yorsunuz. Beri yanda TBMM milletvekillerinin foto?raflar?ndan hesaplanan ?zelliklerin kendi g?r?nt?s? ?zerinden ?yans?mas??, temsil ve iktidar ili?kisini de?ifre ediyor. Asl? Sungu ?T?pk? Babas? ve T?pk? Annesi? adl? i?inde; ebeveyn-?ocuk ili?kisi ?zerinden toplumun ?zg?rl??e ne kadar imkan verdi?ine odaklan?yor. Ebeveynlerinin, kendi k?lt?rleriyle yeti?tirmek istedikleri insan?n durumunu resmediyor. (?stanbul/EVRENSEL)
?nan K?z?lkaya