26. kitap fuar? bitti d???nceler kar???k

Dokuz y?l ?nce Taksim Tepeba???ndan Beylikd?z??ndeki T?YAP??n kendi binas?na ta??nan ?stanbul Kitap Fuar??n?n 26?nc?s? y?z binlerce okurun kat?l?m?yla sona erdi. Dokuz g?n boyunca a??k kalan fuara, yay?nc?lardan okurlara kadar kat?l?mc?lar ?e?itli ele?tiriler y?neltti.
Ula??m s?k?nt?s?n?n ortak ele?tiri noktas?n? olu?turdu?u de?erlendirmelerde, fuarda edebi ve entelekt?el iklimin yarat?lamay??? ve her ?eyin meta ili?kisi i?inde ele al?n??? da ele?tirilerden pay?n? ald?. Yay?nc?larla, okurun kitaba ilgisi, k?lt?rel iklim ve ticari yap?s? bak?mlar?ndan kitap fuar?n? konu?tuk.

---

Panay?r yan? a??rl?kta

Song?l ?zkan (Evrensel Bas?m Yay?n)
Biz kitap fuar?n? bir k?lt?rel faaliyet olarak g?r?yoruz. Yay?nevini tan?tmak; okurlar?m?zla y?z y?ze gelmek, diyalog i?inde istem ve ele?tirilerini almak, ba?lar? s?k?la?t?rmak, kar??l?kl? beklentilerimizi payla?mak, g?n?l ba??n? kurmak ve g??lendirmek bizim i?in ?nemli. Sat?? yapmak, zincirin son halkas?n? olu?turuyor.
Yeni yazarlarla temas i?in de fuar olanaklar sunuyor. Fuara gelenler, genelde kitap da al?yorlar.
12 Eyl?l darbesinde kitapla bomban?n yan yana su? unsuru olarak ekranlara yans?t?lmas?, kitap okumaya ?nemli bir darbe vurmu?tur. Okurlar? so?utmu?tur. Giderek de okumayan, ara?t?rmayan ?bana ne?ci bir gen?lik yeti?ti. Bunu k?rmak bizim g?revimiz. Bu fuar, okurla ili?kilerimiz a??s?ndan verimli ge?ti. ?zmit, Ankara, Tekirda??dan gelen okurlar oldu. Ticari a??dan da bizim i?in iyi oldu. Sat??lar yan?nda kitabevi sahipleri, yeni kitapevi a?mak isteyenler ve yeni da??t?mc?larla tan??t?k. Biz sekiz tane panel d?zenledik, birka?? ilgi g?rd?. Genelleme yaparsak, fuar?n k?lt?rel ikliminden ?te panay?r yan? a??rl?kl?yd?. Yay?nc?l?k genelde kazan?l? bir alan de?il, k?lt?rel bir faaliyettir. Bu nedenle standlar?n paral? olmaktan ??kart?lmas? ve devlet taraf?ndan farkl? olanaklar?n sa?lanmas? gerekir. Belki o zaman yay?nc? da sat??tan ?ok k?lt?rel faaliyeti ?nemser.

---

Bundan sonra kat?lmamay? d???n?yorum

Selma Sanc?r (Sel Yay?nc?l?k)
?ok s?n?k bir fuar ya?ad?k. ?lk defa bu kadar bir d???? oldu. Bu fuar?n do?ru d?r?st duyurusu bile yap?lmad?. Hi?bir yerde bilboard, afi? g?remedim. ?niversitelilerin bile haberi yok. Tan?t?m ?ok zay?f.
Mekan?n uzakl??? da ?ok ?nemli; y?llar ge?tik?e ula??m? kolayla?aca??na zorla??yor, hi?bir ??z?m ?retilmiyor. Tepeba???ndayken insanlar i?ten, sinemadan, tiyatrodan ??k?p gelebiliyordu; birka? kez gelebiliyordu.
??erikle ilgili de bir bo?luk var. Paneller, imza g?nleri ad?na da ciddi bir bo?luk var.
Buraya gelen az, gelenler i?inde de kitap alan az. Ger?ek okur, hatta yazar?m?z gelemedi buraya. Giri? be? milyonmu?. Bir aile i?in d???n?n; yol, giri?, su-yiyecek derken b?y?k bir mebla? tutar, bunu nas?l kar??las?nlar?
Ticari a??dan bizim i?in ?nceki y?la g?re yar? yar?ya d???? var. Hatta bundan sonra kat?lmamay? d???n?yorum ben. Bu fuar i?levini yitirdi.
?lk??retim ??rencilerini, sabah okula geldiklerinde ?Hadi bug?n fuara gidiyoruz? diye getirmi?ler. Haberleri olmad???ndan be? kuru?suz gelmi? ?ocuklar.

---

Senede bir g?n...

Rober Kopta? (Aras Yay?nc?l?k)
Y?l i?inde soyut bir ?ekilde iletim yapt???n?z kitleyle birebir tan??ma f?rsat? buluyorsunuz. Okurlar da yazarlar? ve yay?nc?lar? g?rme ?ans?n? buluyorlar. Bu somutla?m?? ve cisimle?mi? ili?ki, bizim a??m?zdan verimli oluyor.
Uzakl??? ?nemli bir sorun, ama ?a??rt?c? bir ?ekilde her zaman insanlar?n geldi?ini g?r?yoruz. Bir k?s?m insan belki de y?l boyu kitabevlerine ula?ma f?rsat? bulamadan kitapla sadece burada ha??r ne?ir oluyor.
Gittik?e ticarile?en, yay?nc?l???n amat?r ruhunun yava? yava? yok oldu?u bir fuar oldu?unu da g?r?yoruz. Ticari ve b?y?k kapasiteli yay?nevlerinin, daha b?y?k standlarla daha ?ok g?ze batt??? bir fuar. Bu vah?i kapitalizm mant??? gere?i b?yle oluyor. Ve ayn? zamanda baz? de?erlerin kaybolmas? anlam?na geliyor.
Bu fuarda okurla ili?kimiz a??s?ndan ?ok verimli bir s?re? ya?ad?k. Stand?m?za gelen ve kitap alanlar, Ermeni toplumunu tan?mak isteyenler ve resmi g?r??e alternatif yay?nlar arayanlard?. Bir k?sm? da belki art?k son g?rebilecekleri Ermenilerin bu stand?n arkas?nda duranlar oldu?unu d???nd?kleri i?in gelmi?lerdi. Bize gelenleri y?zdeye vurursak, ancak y?zde 10?unun Ermeni oldu?unu s?yleyebiliriz.

---

Hayal k?r?kl??? panelleri artt?

Osman Ak?nhay (Agora Kitapl???)
T?rkiye?nin sokaklar?nda nas?l bir profil varsa, T?YAP??n sokaklar?nda da ayn? profil var. Ayr?ca burada simgesel bir olay da var; ge?en y?l Erdal ?z?s?z ilk fuard?. Bunun ??yle bir ?nemi var: Erdal abi orada oldu?u zaman etraf?nda yazarlarla bir ba?ka edebi hava yay?yordu. Epey bir zamand?r T?YAP ve yay?nc?l?k alemi, k?lt?rle biribirini iten bir etkile?im i?erisinde. Tamamen ?sekt?rle?me? dedi?imiz; paran?n, pazarlaman?n, transferlerin, tan?t?m?n, b?t?n yay?nc?l???n temel vekt?rlerini belirledi?i yerdeyiz. B?t?n d?nya k?lt?rs?zle?meye do?ru gidiyor. Bu T?YAP da onu ?ok do?rulayan bir profil ?izdi. Hayal k?r?kl??? panelleri artt?. Bir s?r? edebiyat b?y???n?n ?ok ?z?lmesine vesile olan s?f?r kat?l?ml? paneller oldu. Ticari a??dan, bu sene daha fazla m?r?ldanmalar duyuyorum, ama bizim i?in iyiydi. Fuar alan? ?ok uzak. Ayr?ca yay?nc?l?k, 12 Eyl?l??n ?zerinden iki defa kabuk de?i?tirdi. Art?k kitap seven, kitap tart??an, kitap konu?an, i?eri?ini bilen kitap?? ve tezgahtar da kalmad???; burada da tamamen meta-para ili?kileri egemen oldu?u i?in kitabevinin eski bir k?lt?rel hale olarak cazibesi de kayboldu. Kitabevinin bir muhabbet, bir ilim-irfan yeri oldu?u; eski yay?nc?lar?n ve ?evirmenlerin ?nemli bir k?sm?n?n edip oldu?u, ?o g?zel atl?lar ?ekip gittiler?.

---

Dershane yay?nlar?yla yar???yoruz

Fahri ?zdemir (K?rm?z? Yay?nlar?)
Sosyalist d?nya g?r???yle hareket eden bir yay?neviyiz. Fuara gelenlerin say?s? her y?l azal?yor; mesafe ?ok uzak ve ayr?ca ula??m sorunu ya?an?yor. ?kincisi, k?lt?r yay?nc?l??? yapanlar olarak ayn? salonda dershane yay?nc?l??? yapanlarla ?yar??maya? ?al???yoruz, bu do?ru bir ?ey de?il. Ayn? salonda incik boncuk satanlar da var. Bu fuar art?k ticari yay?n yapanlar?n ve T?YAP??n para kazanma sistemine d?n??t?. T?YAP, ula??m sorununu ??zerek ve kendisini ayakta tutanlar olarak yay?nc? kiralar?n? d???rerek daha iyi hale getirebilir.
???nc?s? de ?u; 12 Eyl?l fa?izminin okumaktan uzak, d???nmeyi su? sayan yap?s?n?n insanlar ?zerinde kurdu?u bask? sistemi s?r?yor. Fuar?n gidi?at?na hi? iyi bakm?yorum. Bizim kitap say?m?z artt??? i?in ticari a??dan ?nceki y?la g?re daha iyiymi? gibi g?z?k?yoruz.

Okur tipolojisi de?i?ti

Ert?rk Ak?un (Merkez Kitaplar)
Son d?rt-be? y?ld?r okur tipolojisinin de?i?ti?ini g?r?yoruz. ?nceden ?niversite ??rencileri yo?un gelirdi. ?imdi kitap pop?ler hale geldi ve kendi okurunu yaratt?. Genellikle 30-60 ya? aras? ev kad?nlar? ve ?al??anlar geliyor. ?ok uzak olmas? nedeniyle asl?nda kimler okuyucu, neleri takip ediyor, tabloyu net olarak da g?remiyoruz. K?lt?rel iklim a??s?ndan, s?yle?iler oluyor ama kat?l?mlar fazla olmuyor. Tepeba???n?n k?lt?rel iklimi daha iyiydi ama bu yo?unlu?u kald?ramazd?.

Bizim i?in ?ok iyi

Ali Tezel (Yap? Kredi Yay?nlar?)
Kendi stand?m i?in s?ylersem, bu fuar ?ok iyi ge?ti, ?nceki y?llara g?re daha ?ok ilgi g?rd?k. Tepeba?? ?stanbul?un merkeziydi ama ?ok dar bir aland?. Kalabal?ktan i?eri giremeyenler oluyordu. Burada insanlar rahat hareket ediyor ama bu kez de problemimiz, ?ehre ?ok uzak olmas?. Bizim belli bir okur profilimiz var, gen?ler. Tam da sezona denk gelen Harry Potter sayesinde yeni okurlar kazand?k. Harry Potter??n d?nemsel bir r?zgar? var ?u anda. Fuarda en ?ok satan bu ama birka? fuard?r g?zledi?ime g?re Naz?m Hikmet, Ya?ar Kemal, Sabahattin Ali, Sait Faik gibi klasikler ?ok daha fazla sat?yor. Genelleme yaparsak; yurti?i ve yurtd???ndan yay?nc?lar, da??t?mc?lar, yazarlar aras? bir ili?ki geli?tirme olay? pek yok; biraz panay?r, biraz k?lt?r ?enli?i havas?nda, bizim ?lkemize has bir fuar oluyor. Yazarlar?n
imza g?nleri ilgi ?ekti.

---

?stanbul Kitap ve ?stanbul Sanat fuarlar?n? 343 bin ki?i ziyaret etti

T?YAP T?m Fuarc?l?k Yap?m A? ve T?rkiye Yay?nc?lar Birli?i (TYB) i?birli?iyle d?zenlenen ?26. ?stanbul Kitap Fuar?? ve T?YAP T?m Fuarc?l?k Yap?m A? taraf?ndan haz?rlanan ?17. ?stanbul Sanat Fuar??n?, 343 bin ki?i ziyaret etti. Beylikd?z? T?YAP Fuar ve Kongre Merkezi?nde 27 Ekim?de ba?layan fuarlar, 4 Kas?m Pazar g?n? yap?lan etkinliklerin ard?ndan sona erdi. Metin And??n ?onur yazar?? oldu?u ?stanbul Kitap Fuar??na, toplam 526 yay?nevi ve sivil toplum kurulu?u kat?l?rken, 35 yabanc? yazar da T?rk okurlar?yla bulu?tu. ?mza g?n? ve s?yle?ilerde toplam 800 yazar?n okuyucularla bir araya geldi?i fuar s?resince, 35 ?ocuk etkinli?i ile birlikte toplam 250 etkinlik ger?ekle?tirildi.
Fuarda ayr?ca, 35 yabanc? ?lke yay?nevi ve yay?nc?lar birli?i temsilcileri de yer ald?.
Toplam 100 sanat galerisi ve kurumunun kat?ld??? ART?ST 2007-17.
?stanbul Sanat Fuar? kapsam?nda da, ?onur sanat??s?? Saim
Bugay??n eserlerinden olu?an bir sergi a??ld?. Fuar kapsam?nda
Uluslararas? Plastik Sanatlar Derne?i (UPSD) taraf?ndan
d?zenlenen ?Akdenizlilik ve Gurbet? sergisinde de 210 sanat??n?n 500 eseri sergilendi. Her iki fuar?, 343 bin ki?i ziyaret etti. ?27. ?stanbul Kitap Fuar?? ve ?18. ?stanbul Sanat Fuar?? 1-9 Kas?m 2008 tarihleri aras?nda ger?ekle?tirilecek. (K?LT?R SERV?S?)
Memik Horuz