25 y?l sonra Yol?un yeni hikayesi

Y?lmaz G?ney?in ?Yol?u kurgularken ?al??t??? iki sinemac? filmin g?n?????na ??kar?lmayan 30 dakikal?k b?l?m?n? film haline getirdi ve Gezici Film Festivali?nde g?sterime sundu. Sinemac?lar, filmin olayl? Cannes pr?miyerini ve G?ney?i anlatt?. Gezici Film Festivali, Y?lmaz G?ney?in ?nl? filmi ?Yol?un kamera arkas?ndaki iki ?nemli ismini a??rl?yor. Filmin kurgusunu G?ney?in g?zetiminde yapan Elizabeth Waelchli ve yap?mc?s? Onet Keusch T?rkiye?ye geldi. Waelchli ve Keusch, filmin kurgulan?rken kullan?lmayan g?r?nt?lerini NTV?ye verdi. ?lk kez g?n ?????na ??kan bu ?zel g?r?nt?ler Gezici Film Festivali kapsam?nda Ankara?n?n ard?ndan Kars ve Samsun?da izleyicilerle bulu?acak.
6. mahkum ilk kez ??k?yor
?Yol? cezaevinde olmalar?na ra?men bayram izninde memleketlerine giden be? mahkumun hikayesi ?zerine kurulu...Waelchli ve Keusch, filmin ?ekimlerinde asl?nda alt? mahkum oldu?unu ancak bu mahkumlardan birinin kurgu s?ras?nda ??kar?ld???n? s?yledi. ?zleyiciler hi? g?rmedikleri bu alt?nc? karakterle de ilk kez kar??la?acak.
?Y?lmaz G?ney?le d??ar? ??k?p y?r?y?? yapard?k. Y?r?meyi ?ok severdi, san?r?m hapishaneden gelen bir al??kanl?kt?. Montaj odas?nda bile s?rekli y?r?rd?. Her zaman bir?ok soru sorard?. ??svi?re?de insanlar ne i? yapar?, ?Ne kadar para kazan?r?, ?Okul ve sa?l?k sistemi nas?ld?r? gibi... T?rkiye?ye d?nemeyece?inin fark?ndayd?.?
Waelchli, ?G?ney?e alt? karakterin hepsinin ayn? g??te olmad???n? s?yledim, o da birinin ??kar?lmas?n? kabul etti. ?svi?re?de filmi montajlarken en b?y?k sorunlar?m?zdan biri elektrik kesintileriydi. O zamanlarda d??ar? ??k?p y?r?y?? yapard?k. Y?r?meyi ?ok severdi, san?r?m hapishaneden gelen bir al??kanl?kt?. Montaj odas?nda bile s?rekli y?r?rd?. Her zaman bir?ok soru sorard?. ??svi?re?de insanlar ne i? yapar?, ?Ne kadar para kazan?r?, ?Okul ve sa?l?k sistemi nas?ld?r? gibi... T?rkiye?ye geri d?nemeyece?inin fark?ndayd? ve oray? daha iyi tan?maya ?al?s?yordu? dedi.
Cannes?den 3 kez ?evrildi
Keusch ise Yol?un sadece ?ekim ve montaj?n?n de?il Cannes Film Festivali?nde g?steriminin bile b?y?k hadiselere yol a?t???n? anlatt?; ?Elizabeth ve Y?lmaz Yol?u ?? ay i?inde kurgulayarak Cannes?a yeti?tirdi. Festival m?d?r? filmi ?? kez reddetti. Sonunda K?lt?r Bakan? Jacques Lang araya girdi ve film kabul edildi.? ?Cannes?da 500 ki?i T?rkiye?deki askeri y?netim aleyhine g?steri yap?yordu. Festival m?d?r?nden g?stericileri i?eri almas?n? istedim, reddetti. ?Siz almazsan?z da onlar kap?y? k?rar i?eri girer? dedim. ?ok korktu, onlar? i?eri ald?. Y?lmaz, yurtd???na ka?t?ktan sonra ilk kez kamuoyunun ?n?ne ??k?yordu. Onu 25 polis koruyordu. Birinin ona zarar vermesinden korkuyorduk.?
Y?lmaz G?ney?i 25 polis koruyordu
?Filmin g?sterilece?i duyurulmam??t?, ??nk? festival m?d?r? siyasi meselelerin sorun olaca??n? d???n?yordu. Salonun ?n?nde 500 kadar ki?i T?rkiye?deki askeri y?netim aleyhine g?steri yap?yordu.
Biliyorsunuz Cannes?a smokinle gitmek gerekiyor. G?sterim ba?lad?, 1700 ki?ilik salonda smokinli bin ki?i vard?. D??ar?da ise smokinsiz 500 g?sterici. Festival m?d?r?nden g?stericileri i?eri almas?n? istedim, reddetti. ?Filmi g?sterimden ?ekerim, zaten siz almazsan?z da onlar kap?y? k?rar i?eri girer? dedim. Korktu. Sonunda smokinsiz g?stericiler salona al?nd?. Festivali s?ras?nda ?ok dikkatli olmam?z gerekiyordu. Y?lmaz, yurtd???na ka?t?ktan sonra ilk kez kamuoyunun ?n?ne ??k?yordu. 25 polis onu koruyordu. Birinin ona zarar vermesinden korkuyorduk.?
Waelchli ve Keusch, film b?y?k ba?ar? kazansa da son halinin Y?lmaz G?ney?in i?ine tam olarak sinmedi?ini, bunun i?in de filmi yeniden kurgulama hayalleri kurdu?unu, ancak iki y?l sonra 1984 y?l?nda mide kanserine yenik d??erek hayata veda edince bu dile?i de yar?m kald???n? da belirtti.
Film hakk?nda...
Yol, uzun y?llar yasakl? bir filmdi. ?ekimi bile normal ?artlarda yap?lmam??t?. 12 Eyl?l darbesinin h?k?m s?rd??? 80?li y?llar?n ba??nda ?ekimleri ?erif G?ren?in y?netmenli?inde ger?ekle?tirilmi? ve ham g?r?nt?ler o s?rada yurtd???na ka?m?? olan Y?lmaz G?ney?e ula?t?r?lm??t?. Cannes Film Festivali?ne yeti?tirmek i?in k?sa s?rede kurgusu Y?lmaz G?ney?in g?zetiminde tamamlanm?? ve 1982 y?l?nda Cannes Film Festivali?nde Alt?n Palmiye ?d?l?n? Costa Gavras??n Missing (Kay?p) filmiyle payla?m??t?. Filmin T?rkiye sinemalar?nda g?sterime girmesi i?inse 90?lar?n sonunu beklemek gerekmi?ti. (K?LT?R SERV?S?)