G?ZLEMEV

Lilith?in Musevilik ve H?ristiyanl?k inan?lar?nda ?dem?in ilk kar?s? olarak tan?mland??? pek bilinen bir ger?ektir. Tevrat??n ilk b?l?m? olan ?Yarad?l????n birinci Bab??nda ?dem ile beraber bir di?i yarat?ld???ndan, ikinci b?l?m?ndeyse ?dem?in kaburga kemi?inden bir ba?ka di?inin var olmas?ndan s?z edilmekte. Tevrat?ta a??k?a yer almamas?na kar??n bir?ok Yahudi kayna??, ikinci b?l?mde an?lan di?inin ?dem?in ikinci kar?s? Havva, birinci b?l?mdekinin ise ilk kar?s? Lilith olduklar?n? savlamakta. Do?ru mu, yanl?? m? bilemem, g?nah? savlayanlara?
Ayn? zamanda ve ayn? anda yarat?ld?klar?ndan, Lilith ?dem?in kendisine e?it oldu?u g?r???ndeymi?. Bu nedenle de, ?dem?e ba?l? olmay? ?iddetle yads?m??, Tanr??ya kar?? gelmi? ve cennetten uzakla?t?r?lm??. Uzakla?t?r?lmakla kalsa iyi, Tanr? ?dem?in kaburga kemi?inden Havva?y? yaratm??. S?ms?k Havva, par?as?ndan yarat?ld??? ?tevat?r?yle? boynunu k?l eylemi?, erke?ine s?ms?k? ba?lanm??, y?zy?llar boyu da ?yle kalm??.

Tarih olan kad?nlar
Bu y?l da, aynen di?er y?llarda oldu?unca, ay?n 25?inde d?nyan?n her yerinde kad?nlar ?iddete hay?r demek i?in sokaklara, alanlara ??kacak. Farkl? dillerde farkl? seslerden duyulan ba?kald?r?, uluslararas? kad?n dayan??mas?n? bir kez daha y?celtecek. Lilith?den bu yana, kad?nlar?n boyun e?meme u?runa u?ra? vermelerinin ve ba?kald?r?lar?n?n tarihi bir kez daha yaz?lacak. U?rad?klar? ?iddet sonucu ya?amlar? ellerinden al?nan, hapsedilen, cezaland?r?lan kad?nlar?n yan?nda, y?zlerce y?ld?r t?m bu bask? ve sindirmeye direnen, kad?n dayan??mas?n? b?y?ten kad?nlar tarih oldu ya, onlar an?lacak.

Resim yoluyla ba?kald?r?l?r m?
The Marmara Pera-Galeri Art and Life?da bug?n a??lacak ve Aral?k ay?n?n 6?s?na kadar s?recek olan G?lseren S?dor?un ??tekile?tirilmi? Kad?nlar? ba?l?kl? sergisini bir rastlant? sonucu haz?rlanma a?amas?nda gezerken militarizme, devlet ?iddetine, aile i?i ?iddete, namus ad? alt?nda i?lenen cinayetlere, tacize, tecav?ze, cinsiyet?ili?e, eme?in s?m?r?lmesine, cinsel kimliklere kar?? ayr?mc?l??a, zorla evlendirilmelere; k?sacas? kad?na y?nelik, fiziksel, cinsel, psikolojik, ekonomik ?iddete kar??, bu kere resim yoluyla yap?lan ba?kald?r? eylemine tan?k oldum.

T?rbanlara sarmalananlar
G?lseren S?dor, kad?nlar?n? ?izgisel dokularla ayr?nt?l? olarak bi?imlendirmi?ti. Do?adan se?ilmi? g?r?nt?ler aras?na yerle?tirdi?i, duvarlar?n aras?na s?k??m??, kavanoza konmu? ??plak kad?n fig?rlerinde d?nyada kocas?ndan, babas?ndan, belal?s?ndan, garda??ndan dayak yiyen, a?a??lanan; eve tutsak edilen, konu?mas?na izin verilmeyen, t?rbanlara sarmalanan, ba?? s?k?lan kad?nlar vard?. Gene de, G?lseren S?dor?un kad?nlar?n? ortakla?t?ran sadece anatomik ve fizyolojik yap?lar?n?n benzerli?i de?ildi elbette. Ya neydi dersiniz? Birlikte g?relim efendim.

Keskin desen-?izgi yap?s?
G?lseren S?dor, hi? ku?kum yok ki, R?nesans resminin derinlik kavram?n? iyi kavram?? bir ressam ve bu kavram? bilin?li bi?imde fevkalade yerinde kullanmakta. G?n de?i?imleri, g?ky?z? ve bulutlar, g??l? bir ???k, sonsuz bir do?a... Ve ?tekile?tirilen kad?nlar?n toplum i?inde daralan ya?am alanlar?, k?t? ko?ullar alt?nda ya?amaya zorlanmalar?, falan? G?lseren S?dor?un f?r?as?nda b?t?n bu olgular? lirik, co?kun, dramatik havaya b?r?nd?r?lm?? bir atmosferin resim plan?na ge?i?i olarak alg?lad?m ben. Desen-?izgi yap?s?ndaki keskinlikleri, titrek bi?imleri, s?n?rs?z belirsizlikleri alg?lad?m.

Duygusall?k yaln?zl??? m? ?a?r??t?r?r
G?lseren S?dor, kad?nlar?n? geometrik form i?ine yerle?tirmi?ti. Bi?im, bi?em, resim kurgusu G?lseren S?dor?un kad?nlar?na do?ada d??sel bir anlam kazand?r?yordu. ?arp?c? pozlardaki kad?n?n v?cudu, tutundu?u t?llerin, kuma? par?alar?n?n u?u?malar?na uyum sa?larcas?na, kimi yerde karikat?rize denilecek denli e?ilip, b?k?l?p, k?vr?lmakta; kimi yerdeyse ?tekile?tirilmi? kad?na d??sel bir atmosferde dramatik bir anlam y?klemekteydi. S?dor?un ya?ama ?vidalanarak? ?tekile?tirilmi? kad?n?, esas?nda fevkalade duygusald?. Ve de do?al olarak o oranda yaln?zd?.

Kovalanmayan bi?imsel g?zellik
G?n?m?z d?nyas?nda benzerliklerden ?ok farkl?l?klar?n, kar??tl?klar?n ?ne ??kmakta oldu?unun bilincindeydi G?lseren S?dor. Uygarl?klar?n insanl???n ortak miras? oldu?u ger?e?inin ?zerini kaplayan bir?ok sorunu kaz?mak istemekte, sorunu didik didik etmekte; kaz?man?n, didiklemenin sonucunda alt?ndan ??kan ortakl?klar?, tan???kl?klar? ortaya sermekteydi. Ezilen s?n?f/ulustan olan kad?n?n manevi de?erlerinin y?k?ma u?ramas? vard? fig?rlerinde. Formlar? bi?imsel g?zelli?i do?rudan kovalam?yor, kad?n?n yaln?zla?mas?, ki?ili?inin par?alanmas?, a?a??lanmas? ve b?ylelikle teslim al?nmas?n? renkler ve ?izgiler aras?nda g?ze pek uygun gelen bir denklik, bir d?zen i?inde veriyordu.

Varl?kbilimsel olarak ??teki ben?
Sergide, G?lseren S?dor?un ?otuz bir y?ll?k? ?al??malar?n?n b?t?nl??? i?inde canlanan ??tekile?tirilmi? Kad?nlar??na topluca bakt???mda, bireyin kendini ?tekine g?re konumland?rd???na tan?k oldum. ?zne olabilmek i?in ??teki?ne gereksinim vard?. Bu y?zden ontolojik (?varl?kbilimsel? demek istiyorum) olarak ??teki ben? ?nceden ortaya ??kmakta ve de daima bir tehdit unsuru olmaktayd?. Varolu?un tehlike yarat??? da, i?te bu ?tehdit? unsurundan kaynaklan?yordu. Farkl?l?klar insan? insan yapan en ?nemli ?zellikti ve G?lseren S?dor?un kad?nlar?n? farkl?l?klar? besliyordu. ??teki?, burada kad?nlar?n aynas? olmaktan, yans?mas?ndan ba?ka bir ?ey de?ildi.

Varolu??u yakla??m
Sadece g?rsel a??dan de?il, entelekt?el de?erleri ayakland?rmas? a??s?ndan da hayli ilgin? olan G?lseren S?dor?un ??tekile?tirilmi? Kad?nlar? sergisi, kad?nla ya?am aras?ndaki ?eli?kiyi, ?zellikle kad?n?n i?sel ger?eklerini, i?sel ya?am?n?; sar?n?n t?rl?s?nden, mavinin ?e?idinden, k?rm?z?-morun kar???m?ndan, ye?ilin tonlamas?ndan olu?an renk alanlar?, kal?n atak ?izgiler ve deformasyonla, dinamik yap?da anlatmakta; geni?, atak f?r?a vuru?lar?n?n olu?turdu?u renk ?eritleri, y?kl? fig?r soyutlamalar?na varolu??u bir yakla??m sa?lamaktayd?.

??tekile?tirilmi? kad?nlar? nas?l bir sergi
?imdi, durup dururken: ???tekile?tirilmi? Kad?nlar? nas?l bir sergi,? diye sual edilecek olursa: ??Mecazi? bir i?erikle, simgelere a??rl?k verilerek yarat?lm?? bir sergi,? diye yan?tlar?m.
?D??sel fig?r i?leyi?lerinde dinamik ?izgisel renk lekelerini g??l? dokusal etkiler haline d?n??t?ren g?r?lmeye de?er bir sergi,? t?mcesiyle tan?mlar?m. Yetinmem, sergiyi: ?Kimi yerlerde gerilmi? v?cut ve alabora olmu? y?z ifadelerindeki g??l? yorumuyla G?lseren S?dor?un usta sanat?? kimli?ini belirleyen bir sergi,? s?zc?kleriyle anlat?r?m. ?Ressam?n?n sanat?n?n doruk noktas?na ula?t???n? kan?tlayan bir sergi bu sergi? der, ceketimi ilikler, G?lseren S?dor?u kutlar?m.
Sonras?nda, kim ne derse desin, kulaklar?m? t?kar?m.
??nk?, G?lseren S?dor?un kad?nlar?n? ben iyi tan?r?m.
?st?n Akmen