Gurbet?i K?rt i??iler bask? alt?nda

Bug?nlerde, sava? borazanl???n? i? edinen holding medyas?, metropollerde ya?ayan K?rt emek?ileri hedef g?steren haberler yap?yor. ?K?rt istilas??na u?rayan ?ehirlerin nas?l kurtar?laca?? ?zerine yap?lan gerici tart??malar TV ve radyo programlar?nda yer bulabiliyor. ?stanbul?da ?istilac?? diye damgalanmak istenen bu insanlara ula?arak onlar?n duygular?n? anlamak ve d???ncelerini almak istedik. Sokaklar? bayrakl? y?r?y??lerle kurtarmaya ?al??t?klar?n? zanneden ?uurunu kaybetmi? kimi gruplar?n k?f?rl? ve dayakl? sald?r?lar?na maruz kalan K?rt gen?leri acaba nas?l ya??yorlar?
Apartman katlar?n?n tekstil at?lyelerine ?evrildi?i ?a?layan?da ?al??an gen? K?rt i??ilerinin evlerine konuk oluyoruz. On binlerce insan?n eylemine ev sahipli?i yapm?? Abide-i H?rriyet Meydan??n?n hemen alt?ndaki k?hnemi? binalar?n odalar? ?bekar evleri? olarak biliniyor. ??r?m??, bak?ms?z ve olduk?a eski yap?ya sahip bu binalarda y?zlerce gurbet?i K?rt i??isi bar?n?yor. Evlerin odalar? par?alanm?? ve her bir oda d?rderli, be?erli i??i gruplar?na kiralanm??. Bizim konuk oldu?umuz evin odalar?n? ise caml? kap?lar ay?r?yor. Duvar bile yok. Bu misafirli?imize vesile olay ise daha ?nce bu b?lgede yap?lm?? olan Evrensel gazetesinin da??t?m ?al??malar?. EVRENSEL?i da??tanlar? tan?yan K?rt i??iler g?n ge?tik?e onlar? benimsemi?ler ve g?ven duymaya ba?lam??lar.
?Yak?nda basacaklar bu evi!?
Odada yer yataklar? ?zerinde oturuyoruz. Odan?n sahibi 5 i??inin yemek saatlerinin geldi?i mutfak t?p?n?n ?zerinde kaynayan tencereden belli oluyor. Evin 6. sahibi Nuri hen?z mesai ?al??mas?nda ve gelmemi?. Sofra kurulurken sohbete ba?l?yoruz. Gen? i??ilerin ?o?unlu?u 20?li ya?larda... Bir tek Batmanl? Ahmet Usta 30?un ?zerinde. Evin reisi o gibi g?r?n?yor ve genellikle di?er gen? i??iler ad?na da o konu?uyor. Bu durum hem b?lgeden gelen bir gelenek hem de son g?nlerde ya?anan gerginlik ortam?nda al?nan bir tedbir olarak bize yans?yor. Biz eve girdikten 5 dakika sonra birden bire kap? a??l?yor. ??eriyi ??pheli g?zlerle s?zen 60 ya?lar?nda biri sorular sormaya ba?l?yor. ?Kim bu gelenler, nereliler?? Devam ediyor; ?silahlar? nereye koydunuz? Ak?ll? olun. Yak?nda basacaklar bu evi basacaklar!? Evdeki gen?lerden biri ?art?k yeter? dercesine ?basarlarsa bass?nlar? diye tepki g?steriyor. Onun kafas?ndaki ??pheyi kald?rmaya d?n?k ?abalar?m?z pek de sonu? vermiyor ve Karadenizli oldu?unu ??rendi?imiz ev sahibi bu adam arkas?na bakmadan ?ekip gidiyor. Gurbet?i K?rt gen?lerinin s?rekli g?z hapsinde olduklar?n? ve potansiyel bir tehlike olarak g?r?ld?klerini daha ziyaretimizin 5. dakikas?nda anlam?? oluyoruz. Asl?nda bu i??iler 7 y?ld?r bu evlerde ya??yorlar. Ama son g?nlerdeki siyasal atmosfer bir anda ortam? germi? g?r?n?yor.
Hen?z 30?unda olmas?na ra?men 7 ?ocu?unun oldu?unu ??rendi?imiz Ahmet Usta anlatmaya ba?l?yor: ?1993?te k?ylerimizi terk etmek zorunda kald?k. ?nce k?y?n imam?n? vurdular, k?yl? toplan?nca hepsini tarad?lar. Benim de akrabalar?m i?indeydi. 9 ki?i ?ld?. Sonra gazetelerde ter?ristler ?ld?r?ld? diye verdiler. Bu ter?ristlerden biri daha bebekti, biri de 70 ya??ndayd?. Bizim k?y?n ad? Tanzi?ydi. Bizim oralarda iki Tanzi k?y? vard?r. Derlerdi ki, bir g?n bu Tanzi?lerden biri y?k?lacak. Y?k?lan bizim k?y oldu. Di?er k?y korucu k?y?d?r. O ayakta kald?. Ailelerimiz hep g?? etti. Biz ailelerimizi b?rak?p buralara kadar geldik. K?y?m?z yak?lmasa ne i?imiz var buralarda. Zaten biz K?rtlerden ba?ka kimse bu ?crete, bu rezilli?e katlanmaz. ?a?layan biraz ?a?layan?sa bu bizim ?aresizli?imizdendir.?
Sigortas?z ?al???yorlar
Ahmet Usta?n?n konu?malar?ndan evde ?? oda oldu?unu ve her bir odaya 250 YTL kira verildi?ini ??reniyoruz. Ba?ka ?anslar?n?n olmad???n? s?yl?yorlar. Normal bir apartman?n bu kadar bekar i??iyi kabul etmeyeceklerini zaten biliyorlar. Bunu ev sahipleri de biliyor ve kiralara s?rekli zam yap?yorlar. ???ilerin gen? olanlar? 600 YTL al?yor. Ahmet Usta ise 1000 YTL al?yor. Sigortalar? yok. ???nk? sigorta olsa ?cret d??ecek ve bu kurtarmaz? diyorlar. ?a?layan?da sigortas?z ?al??man?n yayg?nl???n? buna ba?l?yorlar. ???iler konfeksiyon i?i yap?yor. Kimisi ceket, kimisi penye, Ahmet Usta ise ?abiye? i?i yap?yormu?. Kad?nlar?n gece k?yafetiymi? me?er ?abiye? dedikleri. Ahmet ustan?n burnunun ?zerinde i?ten kalan simler ????a de?dik?e par?ld?yor. Bunu sorunca y?z? k?zararak ?kusura bakmay?n? diyor. ?teki gen?ler utanga??a g?l?yorlar. Bunlardan biri de R?dvan. Evlenmeye en yak?n olan? yani. Adana?da bir akraba k?z?n? seviyor ve evlenmeyi d???n?yor. Ama tarih veremiyor. Batman, Adana ya da ?stanbul?da m? hayat?n? s?rd?rece?ine dair bir fikri yok. Karars?z. Ge?imi bir e?le s?rd?rmek onlar i?in art?k olduk?a zor g?r?n?yor. Evlendikten sonra e?ini Batman?da ailesinin yan?na yerle?tirip yine ?stanbul?da ?al??may? daha yak?n bir ihtimal g?r?yor.
?D??ar?da bize rahat yok?
Son g?nlerde ya?anan ?at??mal? ortama ve milliyet?i g?sterilere s?z? getirince yine ?o?unlukla Ahmet Usta konu?uyor. Olduk?a temkinli, sakin oldu?unu g?zl?yoruz. Haberleri televizyondan izliyorlar. Medyaya ?ok tepkililer. K?rtlerin d??man olarak g?sterildi?inden yak?n?yorlar. ?anak antenleri yok, ??nk? kap?lar? g?venli olmad??? i?in ?al?naca??na kesin g?z?yle bak?yorlar. Gen? K?rt i??iler son haftalarda i?ten eve, evden i?e gidiyorlar. D??ar? ??km?yorlar. S?rekli tahrik edildiklerini s?yl?yorlar. Okuldan ??kan bir grup ?ocuk slogan atarak onlara sata?m??lar ve K?rt i??iler hemen oradan uzakla?m??lar. ???ilerden R?dvan, arkada?lar?yla Ma?ka Park??na gezmeye gitmi? ve polis aramas?na tak?lm??. ?Siz ter?ristsiniz? laf?n? yedikten sonra kula??na tokat patlayan R?dvan bu olaydan sonra soka?a da ??kmad?klar?n? s?yl?yor. R?dvan bunlar? anlat?rken ?ok sinirleniyor ve kulaklar? k?zar?yor. O, ?Tipimiz K?rt oldu?umuzu g?steriyor, d??ar?da bize rahat yok yani anlayaca??n? diye hay?flan?rken, bir zamanlar?n Amerika?s?ndaki kara derili insanlar?n ?ektikleri ?st?rap geliyor insan?n akl?na. Ahmet Usta ise gen?leri kontrol etmek i?in soka?a ??karmamaya ?al???yor. Ahmet Usta, ?Sa?duyulu olmak zorunday?z? diyor.
Gurbet?i K?rt i??iler artan siyasal gerilim alt?nda i?yerlerinde de rahat olmad?klar?n? s?yl?yorlar. ?al??anlar?n ?o?unlu?unun K?rt olmas?na ra?men kimi i??ilerin milliyet?i sata?malarda bulunmas?n? sineye ?ekmeye ?al???yorlar. Tart??ma ??kt???nda ?nce K?rt i??inin i?ten at?ld???n? belirtiyorlar. ?? buraya varmadan tart??man?n ??kt??? yerde ?nce K?rt olan i?ten ??k?yor. Bir d?nem ?ncesine kadar ?creti, eme?in kar??l???n? d???nen K?rt i??iler, art?k bunun geri planda kald???n? dile getiriyorlar. ??nce huzurlu bir ortam?, ??nce ekmek?in ?n?n? ge?mi? g?r?n?yor. Emeklerini ucuza satmaya da raz?lar bug?n, yeter ki kimlikleriyle oynanmas?n.
?stanbul?un g?be?inde, y?z binlerin topland??? bir meydan?n etraf?nda ya?am b?yle ak?yor. ?stanbul?da gurbet?i olmak zor. Hele ?st?ne bir de gen? ve K?rt iseniz. (?stanbul/EVRENSEL)
Erc?ment Akdeniz - S?leyman Vural