11 Kasım 2007 00:00

Hanlar?n diyar? Diyar-i bekir

Diyarbak?r'da k?lt?rel tarihi dokular?n korunmas? ve ?evre d?zenlemeleri kapsam?nda s?rd?r?len projelerin say?s? giderek art?yor.

Paylaş

Diyarbak?r'da k?lt?rel tarihi dokular?n korunmas? ve ?evre d?zenlemeleri kapsam?nda s?rd?r?len projelerin say?s? giderek art?yor. Diyarbak?r'da k?lt?rel ve tarihi a??dan ?nemli yer tutan hanlar da, yap?lan bir dizi ?al??ma ile halka a??lmaya ba?land?. Bunlardan birisi olan Hasan Pa?a Han?'na ise halk ilgi g?stermeye ba?lad?.
Keyifle ?ay i?ilecek bir mekan
Osmanl? d?neminden g?n?m?ze kalan handa; yemek ve i?ecek t?r? servislerin yan? s?ra, sahip oldu?u 88 odas? ile de ?e?itli tak?, el sanatlar?, kilim ve geleneksel otantik e?yalar?n sat?ld??? d?kkanlar yer al?yor. D?kkan olarak i?letilen odalar belli bir bedel kar??l???nda kiraya verilerken, yemek ve i?ecek servislerinin yap?ld??? b?l?m? Kad?n Merkezi (KAMER) ?stlenmi?. Herkesin rahatl?kla gidip ?ay i?ebilece?i, dinlenebilece?i tarihi mekan yo?un ilgi g?r?yor. Diyarbak?r Ulu Cami'nin do?u giri?inin kar??s?nda, Gazi Caddesi'nin ?zerinde olan Hasan Pa?a Han?, kitabelerden edinilen bilgiye g?re Diyarbak?r'?n Osmanl?lar taraf?ndan al?nmas?ndan sonra ???nc? vali olan Sokollu Mehmet Pa?a'n?n o?lu Vezirzade Hasan Pa?a taraf?ndan 1572-1575 y?llar? aras?nda yapt?r?ld?. 1612 y?l?nda Diyarbak?r'a gelen ve ?ehri gezen Polonyal? Simeon, seyahatnamesinde han i?in ?unlar? yazmaktad?r; "?ehri indikten sonra Hasan Pa?a Han'?na indim. Muazzam kargir bir bina olan han?n 500 beygiri bar?nd?rabilen yer alt?nda iki b?y?k ah?r?, ?ok g?zel bir havuzu. ?? kat ?zerinde bir?ok kargir odalar? vard?r." Evliya ?elebi de bu yap?dan s?z etmi? ve ?u ifadeleri kullanm??t?r; "Kale misali Hasan Pa?a Han? gayet metin ve m?stahkemdir."
Hasan Pa?a'n?n mimarisi...
Tarihi Hasan Pa?a Han?'n?n en ?ok dikkat ?eken yerlerinin ba??nda bat? cephesi geliyor. ?zerinde kare bir ?er?eve i?erisine al?nm?? olan kufi yaz?l? bat? kap?s? d??ar?ya ta?k?nl?k yapmamakta i?eriye d?n?k bir eyvana benziyor. Bas?k kemerli bir kap?dan ge?ildikten sonra be?ik tonozlu bir k?sma oradan da avluya ??k?l?yor. Avlunun ortas?nda alt? s?tunlu, bezemesiz bir ?ad?rvan var. Buradaki alt kat odalar?, sivri kemerlerle avluya a??l?yor. ?ki renkli ta? s?ralar?n?n yatay olarak cephelerde kullan?lmas? yap?y? oldu?undan da uzun g?steriyor. Han'da dikkat ?eken di?er bir yan? da iki kat?n revaklar?nda yer alan s?tunlar?n birbiri ?zerine oturmas?na kar??l?k, ikinci katta avluya do?ru ta?an ta? konsollar?n yer almas?. Hasan Pa?a Han? g?n?m?zde ?e?itli ama?larla kullan?ld???ndan ?zelli?ini k?smen olsa yitirmi?. Diyarbak?r'da h?l? restore edilmeyi bekleyen ?ok say?da han var. Bunlar?n ba??nda Deliller Han?, Hasan Pa?a Han?, ?ifte Han ve Yeni Han geliyor. Diyarbak?r'?n ?pek Yolu ?zerinde bulunmas?ndan ?t?r? belirli g?zergahlar ?zerinde han ve kervansaraylar yap?ld??? biliniyor. Diyarbak?r'da g?n?m?ze ula?an bu t?r yap?lar Osmanl? d?neminde yap?lm??. (Diyarbak?r/EVRENSEL)
H?srev Pa?a Han?

Mardin Kap? yak?nlar?nda bulunan Deliller Han?'n?, H?srev Pa?a 1527 y?l?nda yapt?rm??t?r. Han?n kar??s?ndaki geni? alana da "Hac?lar Harabesi" ismi verilmi?tir. Deliller Han?'n?n ?n?ndeki caddeye bakan k?s?mlar?nda ah?r b?l?m? yer almaktad?r. Do?u-bat? y?n?nde uzanan kemerlerin aralar?ndaki revaklar, boydan boya be?ik tonozlarla ?rt?lm??t?r. G?n?m?zde Deliller Han? Kervansaray Oteli olarak kullan?lmaktad?r.

?ifte Han

Hasan Pa?a Han?'n?n g?neyinde, Mardin Kap?s?'na giden yolun sa??ndaki soka??n i?erisindedir. Bu han?n ne zaman yap?ld???, kimin taraf?ndan yapt?r?ld??? ve mimar? belli de?ildir. Ancak, mimari yap?s?ndan XVI. y?zy?lda yap?ld??? san?lmaktad?r. Han ilk yap?m?nda ?ifte han olarak d???n?lm??se de sonradan ?n?nden ge?en yoldan ?t?r? ikinci b?l?m? y?kt?r?lm??t?r. Do?u ve bat? do?rultusunda uzanan han siyah beyaz ta?tan yap?lm??t?r. Han?n do?u cephesi d?z duvar halinde olup, g?ney cephesi de etraf?ndaki yap?larla kapat?lm??t?r.
Mehmet ?akmak
ÖNCEKİ HABER

K?RVEME MEKTUPLAR

SONRAKİ HABER

Dink soru?turmas?nda iki askere dava

Sefer Selvi Karikatürleri
Evrensel Gazetesi Birinci Sayfa
Evrensel Ege Sayfaları
EVRENSEL EGE

Ege'den daha fazla haber, röportaj, mektup, analiz ve köşe yazısı...