G?ZLEM

Grevin kavram olarak k?keni, Fransa?da ?cretlerini alamad?klar? i?in i?i b?rakan i??ilerin topland??? Gr?ve meydan?ndan geliyor. ?Greve gitmek? ifadesi, i??ilerin i?i b?rak?p y?r?yerek Paris belediye binas?n?n ?n?ndeki bu meydanda toplanmalar? ve orada beklemelerini ifade ediyor. Grevin kelime anlam? ise ?kum tanesi? demek. Meydana bu ismin verilmesi, o ?n Fransa?s?n?n en kalabal?k meydan? olmas? ile kum taneleri aras?nda yap?lan benzetmeden geliyor.
Tarihte bilinen ilk grev eylemi, milattan ?nce 494 y?l?nda Roma?da, yoksul Plepler taraf?ndan, Roma?n?n egemen s?n?f? olan Patricilere kar?? yap?lm??. ler, Pleblere faizle bor? vermi?ler ve bor?lar?n? ?deyemeyince onlar? ?m?r boyu topraklar?nda bedavaya ?al??t?rmak istemi?ler. Bunun ?zerine Plepler Roma?y? terk etmeye ba?lam??lar. ?lk ba?larda Patriciler bu duruma sevinmi? ve i?lerini en alt s?n?f olan k?lelere yapt?rarak (t?pk? Telekom patronunun i?lerini ta?eron i??ilere yapt?rmak istemesi gibi) sorunlar? ??zebileceklerini d???nm??ler. Ancak zamanla Roma?daki b?t?n i?ler aksam?? ve hayat dayan?lmaz hale gelmi?. Sonunda Plepler, t?m taleplerini kabul ettirmi?ler.
Tarihte ya?anan ilk ?rne?inden g?n?m?ze kadar grevin, s?n?f m?cadelesi i?inde tart???lmaz bir yeri var. Kapitalizmle birlikte grevler, a??r ve tehlikeli ?al??ma ko?ullar?na, ?ok uzun i? s?relerine, ?cretlerin ?denmemesine, yoksullu?a ve sefalete kar?? en etkili ve sonu? al?c? eylem bi?imi olarak ger?ekle?mi?. Son y?llarda yap?lan grevler say?sal olarak azalsa da, i??ilerin kazan?lm?? haklar?n? ve sendikal ?rg?tl?l??? korumak i?in en etkili eylem bi?imi olma ?zelli?ini koruyor.
Grev yapman?n elbette bir bedeli var. Grevci i??iler grev s?resince normal gelirlerinden yoksun kal?yorlar. G?n?m?z ko?ullar? d???n?ld???nde bu hi? de kolay bir durum de?il. Ancak hak alma m?cadelesinin tarihine bak?ld???nda ?denen bedellerin ve verilen cezalar?n ?ok daha a??r oldu?unu g?rmek m?mk?n. Ge?mi?te grev yapt? diye binlerce Alman i??isinin kulaklar? kesildi, Fransa?da grevci i??ilere giyotin cezas? verildi, Rusya?da grev yapan i??iler kur?una dizilirken, ABD?li i??iler grev yapt?klar?nda as?larak idam ediliyordu. Ancak bu a??r bedeller bile i??ileri hakl? m?cadelelerinden y?ld?rmaya yetmedi.
?lk grevler yap?ld??? zaman ortada herhangi bir yasal d?zenleme yoktu. Pek ?ok yasa gibi, grevlerle ilgili olarak ??kan yasalar da, grev hakk?n? koruyan de?il, grevi yasaklayan ya da s?n?rland?ran yasalar oldu. Fakat i??iler, t?m yasak ve engellemelere ra?men fiili grevler yaparak; bazen i?ini, bazen kulaklar?n?, hatta can?n? kaybederek, bedeller ?deyerek grevin etkili bir hak olarak tan?nmas?n? sa?lad?.
Grevlerin patronlar i?in bedeli ise ?ok daha y?ksek. ?rne?in Telekom?un zarar? ?imdiden 400 milyon YTL?yi ge?mi?. ?leride grev nedeniyle hizmet alamayan abonelerin a?aca?? tazminat davalar? ile birlikte bu miktar daha da artacak. Belki de patronlar, tazminat ?dememek i?in kablolar? kendileri kestiriyorlard?r kim bilir. B?ylece bir taraftan sabotaj iddialar?yla grevi karalama imkan? bulurken, di?er taraftan su?u i??ilere at?p y?kl? miktarda tazminat ?demekten kurtulmak istiyorlar. ??nk? yasaya g?re sadece deprem, sel ve sabotaj durumunda tazminat ?denmiyormu?.
Yaratt??? etki ve sonu?lar? nedeniyle patronlar? grev kadar korkutan ?ok az eylem bi?imi var. Ama onlar? korkutan, sadece grev nedeniyle hizmetin aksamas?, k?rlar?n?n azalmas? de?il. As?l korktuklar?, bug?ne kadar ?e?itli y?ntemlerle b?ld?kleri i??ilerin gelecekleri i?in ?tek v?cut? halinde kenetlenmi? ve birle?mi? olmas?. Patronuyla, medyas?yla t?m sermaye g??lerini korkutan bu durum, ?imdiden elde edilen ?nemli bir kazan?m.
Grev sayesinde i??ilerin, yava? yava? bir s?n?f oldu?unun fark?na varmas?, i??i s?n?f?n?n g?c?n?n ortaya ??kmas? ve kimlerin dost, kimlerin d??man oldu?unu g?rmeleri di?er kazan?mlar. Telekom i??ileri, kimlerin yanlar?nda kimlerin kar??lar?nda olduklar?n? g?rd?kleri ve ona g?re hareket etmeye devam ettiklerinde mutlaka, ama mutlaka kazanacaklar.
Erkan Aydo?ano?lu