G?ZLEMEV

?Murat Daltaban Londra?ya gitmi?, bir oyun bulmu?,? dediler; ?Oyunun pr?miyeri var,? dediler?; ?Galas? yap?l?yor,? dediler; ?Oyun ayakta alk??lan?yor,? dediler; ?Yahu bu oyun, ?ngiltere?de seyircilerin b?y?k protestosuna neden olmu?, hatta yazar Philip Ridley?in dostlar? salt bu oyun nedeniyle yazarla ili?kisini kesmi?,? dediler; ?B?ylesine insanl?k d???, a?a??l?k bir metin nas?l olur da T?rkiye?de oynan?r,? dediler; ?O ne belden a?a?? k?f?rler ?yle? diye g?rlediler merak?m? iyiden iyiye ?imdiklediler.

Kalkt?m gittim, yerimi ald?m, oyun ba?lad?..
Parti arma?an? bir ?ocuk
Londra?n?n do?usunda metruk, virane bir bina. Eliot ve erkek karde?i Darren birbirleriyle didi?erek ortal??? temizliyorlar. Verilece?ini anlad???m ?parti?nin konu?u birazdan gelecek. Nas?l bir ?parti?yse bu ?parti?, sadece etraf?n derli toplu olmas? yeterli de?il. Bir de ?parti? arma?an? var. Arma?an? getiriyorlar. Aaa!.. Bir ?ocuk bu! Hem de uyu?turulmu?! Oysa, ?ocuk ?zinde? olmal?, g?zel olmal?, konu?un onu i?kence ederek ?ld?rmesi i?in, b?t?n isteklerini tatmin etmesi i?in ??ekici? olmal?. ?ocuk bu ortam i?in haz?rlanmal?.

D?nyay? sarmalayan tedirginlik bulutlar?
Oyun ilerliyor. ??inde ciddi anlamda ?iddet bar?nd?ran bir oyun bu, rahats?z ediyor. Yakas? ba?r? a??lmam?? k?f?rler havada u?u?makta. Tabular y?k?l?yor. K??k?rt?ld???m? duyumsuyorum. Psikolojik-gerilim duruma hakim. ?Nereden geldim,? demiyorum, ama sinirlerim bozulur, bo?al?r gibi oluyor, kendimi tutuyorum. ?Ya?am?n ger?e?i bunlar? diye i?imden ge?iriyorum. Ya?amla do?ru ili?kiler kurmaya ba?lamaktay?m. Irak akl?ma d???yor. Demokrasi ?????(!) Amerikal?lar, ?ngilizler falan? Kuzey Irak?a s?n?r operasyonu yap?lacak m?? Sabah gazetelerde okudu?um sava? haberlerini d???n?yorum, ?l?m haberlerini, vah?et, tecav?z haberlerini? D?nyay? saran tedirginli?i? ??a??m?z?n paranoyas? bu,? diyorum.

Kavanoz dipli d?nyan?n kapa??n? a?mak
?fkeli bir oyun bu! Anar?ist bir oyun? Bu oyun, ?In-Yer-Face? tiyatrosunun belki de en sert ?rne?i. Cinnet d?neminden ge?mi? bir d?nyan?n fantastik mek?n?nda ve zaman?nday?m. Geriye kalanlar ?varolma? u?ra??nda ve de sisteme ba?kald?rmaktalar. Gelecek?i bir masal anlat?l?yor. Kaos sonras?... ?ki karde?... Bir grup gen?... Kelebek(!) ticareti? ?Yukar?dakilerin? tuhaf fantezileri? B?y?k karde?, d?nyan?n kaosa teslim olmadan ?ncesine de?gin an?sal ?yk?ler anlat?yor. K???k karde? an?msayam?yor. Ba??ml?l???n ve sosyal ??k???n korkun? ger?ekleri bu an?lar. K???k ?ocuk zengin m??teriye pazarlanacak. Zengin m??teri ya?ad?klar?n?n intikam?n? alacak, inzal olacak. Kurban?n?n k???na ?engel takacak, ?ekecek, ?mak?at?n?? par?alayacak. ?zel yeti?tirilmi? kelebekler, renk ve desenlerine g?re ?farkl? kafa yapmakta?. Kelebekler y?z?nden kimsenin tarih bilinci kalmam??. Gen?ler an?lar?n? yitirmi?. K?yamet sonras? bir d?nya a..na koydu?um. (Ay, ?ok ?z?r dilerim, ben de oyundaki dilsel ?iddete kap?ld?m.) ?ngiliz Philip Riley dahi mi ne? S?n?rlar? zorluyor, tabular? yerle bir ediyor. ?nsanc?ll?k ve sevgi yok mu i?erikte? Olmaz olur mu? Anlat?yor.

?Parti? dedikleri kapitalizmin simgesi
Oyunun karakterlerini olu?turan yedi belleksiz gen?, ger?ekten masum mu, yoksa ya?amak i?in vah?i olmak zorundalar m?? Kendilerine gelecek mi ar?yorlar, yoksa ama?lar? sadece ge?mi?ten kurtulmak m?? Ge?mi?i an?msad?k?a nas?l da ?aresizlikleri art?yor! Oysa ya?amlar?n? s?rd?rebilmek i?in g??l? olmalar? gerekmekte. Onlar?n d?nyas?nda ?iddet ?vaka-i adiye?. ?Parti? dedikleri, dinini s..ti?im ikiy?zl? kapitalizmin simgesi be!

Oyuncular m?kemmel oyunculu?a nas?l ula??yor
Oyuncular Serkan Altunorak, R?za Kocao?lu, Tu?rul T?lek, Enis Ar?kan, Engin Altan D?zyatan, Veda Yurtsever ?pek, Cemil B?y?kd??erli ve Cem ?zeren? Hep beraber ve birer birer d??sal fiziksel aksiyonlar?n? i?sel ?zlerle dolduruyorlar. Ruhsal ya?amlar? ?p?l p?r?l izleyicinin ?n?nde, ??nk? onlarda elveri?li malzeme var? Co?kular? i?in en kar?? konulmaz zoka, ger?ek ve bu ger?e?e olan inan?lar?. Sekizi i?in de ayn? ?eyi ayr? ayr? s?yleyece?im. Her birinin, organik fiziksel aksiyonun sadece en k???k par?as?n? duyumsamaya gereksinimleri var. Duyumsuyorlar ve duyumsad?klar? an, co?kular? g?vdelerinin yapt???n?n ger?ekli?ine uyan i?sel inan?lar?na tepki veriyor. Kendilerine inan?yorlar, ruhlar? t?m i?sel y?nelimleri ve rollerinin co?kusunu almak i?in al?al?yor, m?kemmel oyunculu?a i?te b?yle ula??yorlar.

?nsano?lu, bu noktaya nas?l geldi
Oyun s?r?yor. Ki?isel bellekten ba?layan y?k?m, sosyal belle?e atl?yor, oradan da cuuup sosyal yap?n?n tamam?na? A..na koydu?umun y?k?m?, y?k?m?n ?hazc?l?k? ?zerinden anlat?lmas? beni etkiliyor. Ya ya?anacak ba?ka gezegen varsa, sonumuz de?i?ir mi? G..?nden s..ti?iminin insan?, evrim s?recinde nas?l bu noktaya geldi ulan? Kim bu hale getirdi?

Murat Daltaban??n ba?ar?s?
?stanbul B?y?k?ehir Belediyesi ?ehir Tiyatrolar??n?n kadrolu sanat??s? olarak, her ay sonu plastik bankamatik kart?n? ATM?deki yuvas?na sokup efendiler gibi maa??n? al?rken 2005 y?l?nda delilenip; i?erikte zenginli?i, bi?imde yeniyi arayarak farkl?l?k yaratacak tiyatro eserlerinin sahnelenmesi i?in DOT?u kuran oyunun y?netmeni Murat Daltaban, belli ki o..spu ?ocu?u Philip Ridley?in s?zlerinin ?iddeti ?zerine yo?unla?m??. ?iddeti, oyuncular?n en saf malzemesi eylemi?, s?z?/s?zc?kleri kullanmalar?ndaki ustal??? sa?lam??. Oyunun i?erisindeki cinsellik ??elerinden neredeyse yeni bir oyun ??karm??. Yazar?n haz objesine d?n??t?rd??? cinselli?i, yeri geldi?inde sevgi duyulanla, ???k olunanla kurulan cinsellik ?zerinden anlatm??.

??p olarak tan?mlanan kitaplar
Hatice G?k?e?nin m?kemmel kost?mleri, Ye?im Bak?rk?re?nin ?matluba fevkalade uygun? dekor tasar?m?, Kemal Yi?itcan??n ba?ar?l? ???k d?zeni, ?mer Sar?gedik?in titizlenerek haz?rland??? belli ses tasar?m? oyunu g??lendirmi?. Parti evini temizlerken ??p olarak nitelenenleri kitap olarak yorumlayan Ye?im Bak?rk?re, g..?ne koydu?umun belle?inin ve bilginin insan evrimindeki de?ersizli?ini izleyiciye olabildi?ince sert bir dille an?msatm??. Emperyalist kapitalizm, k?lt?r? i?eren ?r?n ve nitelikleri, salt meta haline getirmekle kalm?yor, onu i?te b?yle ayn? zamanda s?radanla?t?rarak de?ersizle?tiriyor. Kitap, art?k bir t?ketim nesnesidir. Di?er metalarda oldu?u gibi t?ketilip at?lmas? gereken bir nesnedir. K?lt?rel y?k?m? metala?an manevi de?erler?

Oyun bitiyor
Olabildi?ince edepsiz diliyle, k?r?k k?r?k akan bir ?yk?, aral?ks?z bir saat elli dakika sonra bitti. Oturdu?um sandalye sanki k???ma batm??t?. Varsayd???m t?m ger?ekliklerin d???nda duyumsad?m kendimi be! Aya?a kalkt???mda az kald? g.t ?st? yere ?ak?lacakt?m. Siz de gidin bu oyunu g?r?n! ?nsanl???n?z? fark etmek i?in gidin. Tarih bilin?leri uyu?turucularla mahvoldu?u i?in, II. D?nya Sava???n?n Hitler ile Kennedy?nin Marilyn Monroe?yu payla?amamalar?ndan dolay? ??kt???na inanan bir ku?a??n kara komedisine tan?k olun. Tan?k olun ve dilerseniz ger?ekleri tiyatronun b?y?s?yle g?z?m?ze sokmu? diye Philip Ridley?i k?zg?n alevlerinizle ana avrat doldurun.
Beni hi? ay?plamay?n, dibi ??km?? d?nya ile b?ylesine y?zle?tikten sonra, siz de benim gibi hi? de?ilse ?? be? saatli?ine k?f?rbaz olmazsan?z, bir daha da yaz?lar?m? okumay?n(!).
(DOT - ?stiklal Caddesi, M?s?r Apartman?, Kat 4, Beyo?lu ? ?stanbul / Telefon: 0212 251 45 45)
?st?n Akmen