do?ay? talan yasas?

?evre sa?l???, canl? ya?am? kayg?s? olmayan; tek ama?lar?, topra??n alt?ndaki ?alt?n?? almak olan ?ok uluslu ?irketler, siyasi iktidarlarla birlikte bir yandan ya?am? savunan hareketleri k?rmak i?in bin t?rl? yalanlar uydurdu, di?er yandan do?al ve k?lt?rel varl?klar?n yasal g?vencelerini ortadan kald?rd?. Enerji Bakan? Hilmi G?ler de Kazda???nda alt?n aramaya kar?? ??kanlara ?K?k? d??ar?da? dedi, daha sonra ?Ben ?yle demedim? diye ?evirdi. Say?n G?ler, K??lada? Alt?n Madeni?nin a??l???nda da, ?Bir avu? ?apulcuya pabu? b?rakmayaca??z? demi?ti, pabu? b?rakmad?klar?n?n ba?vurusu ?zerine Dan??tay, K??lada? Alt?n Madeni?ni durduran karar? verdi. Say?n Bakan, ??apulcu kim? sorusunu halen yan?tlamad?.
Bug?n Bergama?da oynanan oyun burada da oynanmaya ?al???l?yor. Bergama k?yl? hareketini baltalamak i?in ?Alman vak?flar? y?nlendiriyor? yalan? ortaya at?lm??, ?T?rkiye?nin b?t?nl??? ve laik cumhuriyet rejimi aleyhinde gizli ittifak olu?turmak?tan DGM?de davalar a??lm??t?. Mahkeme bu iddialar? reddetti, ama halen ayn? yalanlar yineleniyor.

?Ormans?z? alanlar
H?k?metin verdi?i s?zler ve g?vencelerle, adeta ?ok uluslu ?irketler taraf?ndan haz?rlanan yasa de?i?ikli?i ile maden yasas? dahil toplam 11 yasada ?nemli de?i?iklikler yap?ld?. Yasa de?i?ikliklerinin tek hedefi, ?madencili?in (madencilerin) ?n?ndeki engelleri kald?rmak? idi. De?i?iklikle; orman alanlar?, milli parklar, ?zel koruma b?lgeleri, a?a?land?rma alanlar?, tabiat alanlar?, ?zel koruma b?lgeleri, do?al ve k?lt?rel sit alanlar?, tar?m alanlar?, meralar, sulak alanlar, k?y?lar, karasular?, kentlerin imar alanlar?, turizm b?lgeleri ve su havzalar? madencilik faaliyetine a??ld?. Madencilik faaliyetlerinin ?evresel etki de?erlendirme (?ED) ve gayris?hhi m?essese izin s?re?lerinin Bakanlar Kurulu taraf?ndan ??kar?lacak y?netmelikle belirlenece?i? d?zenlendi.
?Numune al?m?, sondaj, yarma, galeri ve kuyu a?ma? gibi ?nemli ?evresel etkileri olabilecek maden arama faaliyetleri ?ED kapsam? d???na ??kar?ld?, arama izinleri ile toplam rezervin y?zde 10?unun i?letilmesine ve sat???na izin verilebilmesinin ?n? a??ld?, rezerv miktar?n?n belirlenmesinde madenci ?irketin beyan?n?n esas al?naca??, alt?n madencilerinden ?ruhsat sahibi taraf?ndan beyan edilen? ocak ba?? sat?? fiyat? tutar?n?n yaln?zca y?zde 2?sinin devlet hakk? olarak al?naca?? d?zenlendi. A?a?land?rma ve erozyon kontrol? i?in tahsis edilen sahada petrol ve madencilik faaliyeti yap?lmakta ise bu alanlar, faaliyetin bitimine kadar ormans?z alan olarak kabul edildi.

S?ra y?netmeliklerde
Yasa de?i?ikli?inden sonra, ?nce ?evre ve Orman Bakanl??? taraf?ndan ?Su Kirlili?i Kontrol Y?netmeli?i? de?i?tirildi, su havzalar?n?n mutlak koruma alanlar? 300 metreden 100 metreye d???r?ld?, orta mesafe koruma alanlar?ndan itibaren su havzalar? da madencili?e a??ld?. Ard?ndan di?er bakanl?klar da kendi y?netmeliklerini yasa de?i?ikli?ine g?re d?zenlediler.
Son a?ama olarak da Bakanlar Kurulu taraf?ndan ?Madencilik Faaliyetleri ?zin Y?netmeli?i? ile ???yeri A?ma ve ?al??ma Ruhsatlar?na ?li?kin Y?netmelik? ??kar?ld?. Bu iki y?netmeli?in en ?nemli ortak yanlar?; adlar?n?n y?netmelik olmas?na kar??n, y?netmelikten daha ?st?n hukuk normu niteli?inde olmalar?, t?z?km??, hatta yasaym?? gibi d?zenlemeler i?ermeleri.
Bu y?netmeliklerin iptali i?in a??lan davalar, Dan??tay?da devam ederken, Madencilik Faaliyetleri ?zin Y?netmeli?i?nde de?i?ikli?e gidildi, ?evre korumadan daha da uzakla??ld?, denetim yapmakla g?revli yerlerin denetim yetkileri k?s?tland?. Su Kirlili?i Kontrol Y?netmeli?i?ne g?re k?sa mesafeli koruma alan?nda madencilik faaliyetlerinin yasaklanm?? olmas?na kar??n, bu y?netmelikle maden ruhsat? al?nd?ktan sonra k?sa mesafeli koruma alan? ilan edilmesi halinde madencilik faaliyetine izin verilebilecek.
Su Kirlili?i Kontrol Y?netmeli?i?nin Orta Mesafeli Koruma alan?nda madencilik faaliyetlerine olanak sa?layan maddesinin, Dan??tay taraf?ndan y?r?tmesinin durdurulmas?na kar??n, bu karar yok say?larak orta mesafeli koruma alan?nda madencilik faaliyetlerine olanak sa?land?. ?mar plan? bulunmayan alanlarda yap?lan veya yap?lacak olan madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere ba?l? ge?ici tesisler ve bunlar?n m??temilat? i?in imar plan? yap?lmayaca??, imars?z alanlarda y?r?t?len madencilik faaliyetleri i?in gerekli olan ge?ici tesisler ve bunlar?n m??temilat? i?in in?aat ve yap? kullanma izni al?nmayaca??? kurallar? getirilerek, madenciler i?in imar aff? ve ayr?cal?klar? yarat?ld?. ??evre d?zeni plan? ve imar planlar?na, i?letme ruhsat alanlar? ve ilgili tesislerin madencilik faaliyet alan? olarak plan notuna i?lenece?i, planda g?z?km?yorsa, maden ruhsat? sahibinin ba?vurusunun bir ay i?inde cevapland?r?laca??? d?zenlemesi ile de ?evre D?zeni Plan? ve ?mar Planlar?nda konut alan?, tar?msal alan gibi madencilik faaliyeti i?in uygun olmayan alanlar?n, y?netmelik h?km? ile madencilik faaliyet alan?na d?n??t?r?lmesinin ?n? a??ld?.

Yeni bir hukuk yarat?ld?
Yasa de?i?ikli?inin iptali davas? Anayasa Mahkemesi?nde, iptali davalar? ise Dan??tay?da s?r?yor, hukuka ayk?r? yasalar ve y?netmelikler uygulan?yor. Bergama?da defalarca verilen mahkeme kararlar?na, ?? ayr? A?HM karar?na ra?men alay edercesine faaliyet s?r?yor. Kozak Yaylas??nda di?er y?relerde a??lacak ocaklardan getirilecek topra??n i?letilmesi i?in kapasite art?r?m?na gidiliyor. K??lada??da Dan??tay karar? ile ?imdilik faaliyetin durduruldu?u resmen a??klanmas?na kar??n, yeniden faaliyete ba?lama haz?rl?klar? h?zla devam ediyor.
Adeta yeni t?r bir hukuk yarat?ld?. Yarat?lan hukuk, ?evreyi koruma(ma) hukuku, talan?n hukuku niteli?inde. Yap?lan yasa de?i?iklikleri bir politikan?n ?r?n?, bu politikan?n ?evre sa?l??? ve canl? ya?am?n?n s?rmesini sa?lama kayg?s? yok; ?nceli?i, k?reselle?en ve vah?ile?en kapitalizme k?r alan? yaratmak. Talan?n ?n?ne ge?mek i?in g??l? toplumsal hareketlerin yan?nda, ?nceli?i ya?amdan yana olan g??l? siyasal g?ce de gereksinim var.
Arif Ali Cang?