s?m?rgecilik

T?rkiye 1989?dan bu yana siyan?rl? alt?n? ve yan? s?ra madencili?i tart???yor.
Olay?n hikayesi 1987 y?l?nda ba?l?yor. ?lkemizi birdenbire ke?feden, ??ok uluslu alt?n-g?m?? tekelleri? tam 20 y?ld?r ?lkemizde faaliyet halindedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl??? Maden Dairesi?nin Eyl?l 1992 tarihli raporunda, bu ?irketlerin T?rkiye?ye y?nelmesinde ?iki ?nemli etken? oldu?u ??yle ifade edilmektedir: Birincisi, yabanc? sermayenin T?rkiye?ye geli?ini ??zendirici? kanun ve kararnamelerin yay?nlanmas?d?r. ?kincisi ve daha ilginci raporda ??yle belirtiliyor: ?B?y?k alt?n ?reticisi G?ney Afrika?da, son y?llarda ?o?alan ?rk?? hareketler, g?venli ?artlar?n kayb?na yol a?m?? ve bu fakt?rde T?rkiye?ye y?nelmenin bir ba?ka sebebini te?kil etmi?tir.? T?rkiye Cumhuriyeti Devleti?nin olaya bak??? budur ve ac?d?r.

Lobilerin h?rs?
Ancak, o tarihte 6 yabanc? ?irketin 560 ayr? yerde arama ruhsat? alm?? olmas? ve sunulan kolayl?klar, ne uluslararas? madencilik lobilerine ne de yerli i?birlik?ilerine yetti. ??nk? beklemedikleri bir halk direni?i ve hukuksal m?cadele ile kar??la?t?lar. Bergama?da, Havran?da, Eski?ehir?de, Artvin?de, G?m??hane?de bilin?li ve duyarl? yurtsever insanlar?n ?rg?tl? ve kararl? direni?leri, kazan?lan davalar, ?lkemize ac?mas?z s?m?r?y? dayatan ?ok uluslu tekeller ve i?birlik?ilerinin emperyalist bask?lar?n? art?rmas?n? da beraberinde getirdi. 2000?li y?llar?n ba??ndan itibaren istediklerini almaya ba?lad?lar. Ve nihayet 5 Haziran 2004?te, yani ?D?nya ?evre G?n??nde 5177 say?l? Yeni Maden Yasas? ve baz? yasalar? de?i?tiren yasa y?r?rl??e girdi. Bu ihanet yasas? ile ?lkemiz de ?madencilikte s?m?rgecilik? d?nemine tam olarak girmi? oldu. ??nk? 5177 say?l? Yasa, ?Madencilik lobilerinin doymak bilmez h?rslar? i?in, ?lkemizin ?evresel felaketlere s?r?klenmesine yol a?acak; BUG?NE KADAR PLANLANMI? EN B?Y?K ?EVRESEL YIKIM PROJES?D?R?...
Kamuoyundan gizlenerek TBMM komisyonlar?nda g?r???len, yabanc? dillerden ?evrilen metinlerle desteklenerek haz?rlanan ve genel kurulca onanarak y?r?rl??e giren bu yasa ile; 2873 say?l? Milli Parklar Kanunu, 4122 say?l? Milli A?a?land?rma ve Erozyon Kontrol? Seferberlik Kanunu, 2863 say?l? K?lt?r ve Tabiat Varl?klar?n? Koruma Kanunu, 4342 say?l? Mera Kanunu, 2872 say?l? ?evre Kanunu, 6831 say?l? Orman Kanunu, 3621 say?l? K?y? Kanunu ve 3213 say?l? Maden Kanunu de?i?tirilerek; milli parklar, a?a?land?rma alanlar?, sit alanlar?, ormanlar, sulak alanlar, su havzalar?, k?y?lar, tar?m alanlar?, mera alanlar? ve turizm b?lgeleri madencilik faaliyetine a??lm??t?r.
B?ylece; ?lkemizin yetersiz de olsa yasalar ile koruma alt?na al?nm?? b?t?n ?do?al-tarihsel-k?lt?rel ve tar?msal varl?klar? ve zenginlikleri? madencilik faaliyetinin y?k?m?na a??k hale getirilmi?tir.
Petrol, jeotermal ve maden arama faaliyetleri t?m? ile ?ED (?evresel Etki De?erlendirmesi) kapsam? d???na ??kar?lm??, i?letme faaliyetlerinin ise 25 hektardan k???k olanlar? yine ?ED?den muaf tutulmu?tur.

Afrika?dan Brezilya?ya
Anadolu gibi d?nyan?n en eski uygarl?klar?na be?iklik etmi?, arkeolojik zenginli?inin yan? s?ra yer?st?ndeki do?al g?zellikleri de e?siz olan bir co?rafyada, ?stelik ba??ms?zl???n? ?emperyalizme kar?? ulusal kurtulu? sava?? vererek, kanla? kazanm?? T?rkiye Cumhuriyeti?nde, yani Mustafa Kemal?in ve bizim ?lkemizde, b?ylesine emperyalist bir ihanet yasas? nas?l yap?labilir?
Bug?n ?lkemizin i?inde bulundu?u ve 60 y?ld?r emperyalizme ba?l? politikalar?n do?al sonu?lar? olarak ya?anan durum, b?yle bir yasan?n yap?labilmesini olanakl? k?lm??t?r. E?er sizin borsan?z?n y?zde 70?i, bankac?l???n?z?n y?zde 42?si, sigortac?l???n?z?n y?zde 50?den fazlas? yabanc? ?irketlerin eline ge?tiyse, size bu yasay? yapt?r?rlar. D?nyada, silah ve petrol tekelleriyle birlikte en ?nemli g?? olan ?ok uluslu alt?n-g?m?? tekelleri ve onlar i?in var olan ?D?nya Bankas?-D?nya Ticaret ?rg?t?-IMF gibi kurulu?lar?n bask?lar? ve yerli i?birlik?ilerin (Yabanc? Sermaye Derne?i-madencilik lobileri-siyaset?iler? gaflet, dalalet ve hatta h?yanet i?inde olmalar? ile TBMM?den 5177 say?l? Yasa ??kabilmi?tir. B?yle bir yasa ile madencilikte s?m?rgecilik d?nemi ba?lam??t?r. Bu yasa y?r?rl??e girdi?inden bu yana, ?lkemizin y?zde 20?sinde 155 bin kilometrekarelik alanda maden arama ruhsatlar? verilmi?tir. ??letme ruhsatlar? da pe? pe?e gelmektedir. B?ylesine geni? bir yat?r?m ?zg?rl??? i?inde, ?lkemizin t?m ulusal ve evrensel de?erlerinin engelsiz olarak ?ok uluslu maden tekellerine teslimini sa?layan bu yasan?n yap?labilmi? olmas?, ?k?resel s?m?rgecili?in? ula?t??? boyutu da g?stermektedir.
G?ney Afrika?da madenlerin hat?r?na, o topraklar?n as?l sahipleri olan siyahlara, tam 350 y?l d?nyan?n en zalim ?rk?? politikas?n? dayatan, Brezilya-Venez?ella s?n?r?nda, Amazon Irma???n?n k?y?s?nda paray? bile tan?madan ya?ayan bar???? 20 bin YANOMAM? yerlisinden 1500 kadar?n? ?madenlerini almak i?in? katleden, Papua Yeni Gine?nin, Lefke?nin ve daha bir?ok yerin ekolojisini alt?st eden, bu ?ok uluslu alt?n tekelleri, g?z koyduklar? Anadolu zenginlikleri i?inde; ?i?eriden ba?lant?larla? ve her t?rl? ?gayrime?ru? yolu deneyerek ?s?m?rgeci geleneklerini? s?rd?rmeye ?al???yorlar.
T?rkiye b?t?esinin ?ok ?zerinde bir rant? ?adeta denetimsizce? bu ?lke topraklar?ndan ?al?p g?t?rme amac?ndad?rlar. Yakla??mlar? da, G?ney Afrika?ya bak??lar?ndan farkl? de?ildir. Nelson Mandela, bu durumu ?u s?zleriyle ?ok g?zel a??kl?yor: ?Beyazlar Afrika?ya geldi?inde bizim topraklar?m?z, onlar?n tanr?s? vard?. Sonunda topraklar onlar?n, tanr? bizim oldu.? Olay, genel ?er?evede bu boyutlardad?r ve t?m yurtsever insanlara ac? vermektedir. De?i?tirmeyi ba?aramad?klar? 4086 say?l? Zeytincilik Yasas??n?n koruyucu h?k?mleri ve direnmek d???nda elimizde bu ya?maya kar?? duracak ba?ka bir ?ey yoktur. Yurtsever, do?asever yurtta?lar olarak; T?m yeralt? zenginliklerimizin net k?r?n y?zde 2?si gibi komik paylarla pe?ke? ?ekilmesine ve yer?st? zenginliklerimizin yok edilmesine kar?? direnmeliyiz. Y?zde 85?i m?cevherat i?in kullan?lan yani ?hayat? i?in ?nemli olmayan ?alt?n?a? kar??, da?lar?m?z?, ekolojik sistemlerimizi, temiz havam?z?; yani ?HAYATI? savunmal?y?z. Kazda???ndan ?Pandora?n?n zehiri siyan?r? ile ?Zeus?un alt?nlar?n?? ?almak istiyorlar.
BA?ARAMAYACAKLAR!!!
(*)(Mimar, G?M?ED Edremit K?rfez ?b. B?k)
Mehmet Akif ?znal*