asya pasifik'te bu hafta

G?ney Kore?nin bug?nk? devlet ba?kan? Roh Moo-hyun (1946-), g?reve gelmeden ?nce ?zellikle siyasal ??renci davalar?nda yer alm?? eski bir insan haklar? avukat?.
Roh, Amerikan kar??tl???yla biliniyordu. Se?im kampanyas?nda, ba?kan olursa ABD?yi ziyaret etmeyece?ini s?ylemi?ti; ama ziyaret etmekle kalmad?, Bush?un yan?nda poz verip ?ABD olmasayd? ?imdi burada de?il, bir toplama kamp?nda olacakt?m? dedi. Dahas? Roh, G?ney Kore?nin Irak?a asker g?ndermesini sa?lad?! Bu beklenmedik siyasa, G?ney Kore?de az say?da olmayan Amerikanc?lar?n deste?ini kazanmaya y?nelikti. Sola yapt??? a??klama ise ??yleydi: ?G?ney Kore askeri, Irak?ta bar?? i?in bulunacak. Kuzey Kore?yle yak?nla?abilmemiz i?in ABD ile n?kleer bunal?m?n ??z?lmesi gerekiyor. Dolay?s?yla, ABD?nin deste?i olmadan Kuzey Kore?yle yak?nla?amay?z. Irak?a G?ney Kore askeri g?ndererek, ABD?nin Korelerin birle?mesi konusunda deste?ini sa?lamaya ?al???yoruz.? En iyimser olas?l?kla diyebiliriz ki, G?ney Kore?deki oy/destek vb. kayg?s? ve yaln?zca bu kayg?, Irak halk?na bomba olarak patl?yor. En k?t?mser olas?l?kla, Kore solunun dedi?i gibi, ?s?ylemleri bir yana, bir di?er Amerikan kuklas?yla kar?? kar??yay?z?.
Irak?a asker g?nderme siyasas?, Roh?un, solun deste?ini yitirmesinin ana nedeni. Bunun yan?nda, Irak?ta ?slamc? direni? g??lerinin bir G?ney Kore askerini ka??r?p kellesini u?urmas? ve rehine krizi ile ilgili sorumsuzluk, yaln?z solun de?il genelin de deste?ini yitirmesine yol a?t?. Yine de Roh?a h?l? y?zde 20?lik bir destek var.
Tutucular?n yeni g?zdesi
G?ney Koreli gen?ler, Kuzey Kore?ye daha s?cak bak?yor ve gen?ler aras?nda Amerikan kar??tlar?n?n oran? daha y?ksek. Ya?l? ku?aklar ise Kuzey Kore?yi d??man olarak g?r?yorlar, ve Amerikanc?lar... G?ney Kore ordusu, Roh?un devlet ba?kanl???na ba?larda kar?? ??ksa da, Amerika?dan daha Amerikanc? siyasas?yla Roh, tutucular?n yeni g?zdesi...
Yine de iki Kore, onun y?netiminde, birle?meye ya da en az?ndan kar??l?kl? a??lmaya, ?imdiye dek olmad?klar? kadar daha yak?n. BM?nin ve ABD?nin kar?? ??kmas?na kar??n G?ney Kore?den Kuzey Kore?ye giden besin ve petrol yard?m?n?n alt?nda Roh?un imzas? var. Roh, ?Kuzey Kore?ye yard?m ederek, oradaki devleti g??lendirmi? oluyorsunuz. Yapt???n?z yard?m, halka de?il orduya gidiyor? gibi de?erlendirmelere kulak asm?yor. Ama ayn? Roh, 2006?dan beri, ABD?yle serbest ticaret antla?mas? yapma pe?inde. Oysa Roh?un ya?am ?yk?s?, Kore solu i?in ?ok umutland?r?c? idi: Daha 14 ya??nda lisede bir protesto eylemi ?rg?tlemi?ti. 31 ya??nda b?lge savc?s? olduktan sonra, 1980?de ordunun protestocu ??rencilere ate? a?t??? ?Gwangju Topluk?y?m?? olarak adland?r?lan vah?et sonras?, i?kence g?rm?? ??rencilerle tan??m?? ve ondan sonra insan haklar? ma?durlar?n?n avukatl???n? yapmaya ba?lam??t?.
Roh, 1988?de milletvekili oldu ve h?k?mete, r??vet iddialar? ve h?k?metin Gwangju vah?etindeki rol? konular?nda hesap sormas?yla tan?nd?. 2000 y?l?nda Deniz ??leri ve Bal?k??l?k Bakan? oldu. Ve son olarak, Aral?k 2002?de b?y?k arayla devlet ba?kan? se?ildi.
Roh eski Roh de?il
Amerikanc?l??? bir yana, iktidar?n insan? bozabilece?i s?ylenir s?k s?k... Roh da, devlet ba?kanl???n?n daha ilk y?l?nda r??vet iddialar?yla an?ld?. Asl?nda iddialar, kendisine y?nelik olmaktan ?ok, dan??manlar?na y?nelikti. Bu iddialar? kar??lamak i?in Roh, referandum ?nerdi. Halk kendisini istemiyorsa gidecekti. Ancak bu referandum, anayasa engeline tak?ld?. R??vet iddialar? h?l? s?r?yor.
2005 ve sonras?nda, d??en kamuoyu deste?i oran? nedeniyle ve bu deste?i yeniden art?rmak ad?na, kendi partisine kar?? ana muhalefet partisi niteli?i ta??yan ikinci b?y?k partiyle (tutucu bir parti) koalisyon ?a?r?s?nda bulununca, partinin art?k herhangi bir stat?ko partisinden farks?z oldu?unu s?yleyen ?ok say?da partili istifa etti.
Roh, daha fazla kamuoyu deste?i almak i?in Japonya ile Kore aras?ndaki gerginli?i de suiistimal ediyor. ?ki ?lke aras?ndaki ekonomik ili?kileri geli?tirmek ad?na, Japonya devlet ba?kan?na bir yandan, ?Japonya?n?n son y?zy?lda Kore?de i?ledi?i insanl?k su?lar? i?in ?z?r dilemesine gerek yok? diyor; bir yandan da Kore televizyonlar?nda Korelilere konu?tu?unda, ulusalc? bir tav?r tak?n?yor.
Sonu? ne mi? Ne Roh eski Roh, ne Kore eski Kore. Ve g?r?nen o ki, gen? ku?akta Amerikan kar??tl??? y?kseli?te oldu?una g?re, ?n?m?zdeki on y?llarda Amerikanc? ya?l? ku?ak ?l?p gittikten sonra, gen? ku?aklar etkinli?ini daha bir duyuracak ve belki sonunda G?ney Kore?deki Amerikan ?sleri kapat?lacak; ve zaten bu, belki de Korelerin birle?mesinin ?n?ndeki en b?y?k engel...
Dr. Ula? Ba?ar Gezgin