Organ ticaretine ?yasal zemin? aray???!

ABD?de artan b?brek hastas? say?s? ve g?n?ll? ba??? yapan ki?i (don?r) say?s?ndaki azl?k, kara borsada s?rd?r?len organ ticaretinin ?yasala?t?r?lmas?? konusunu g?ndeme getirdi.
Organ nakli konusunda uzman kimi ABD?li doktorlar, organ ticaretinin, ?yasal zemin?de yap?lmas? durumunda, ?b?brek ba????n?n artaca??n? ve pek ?ok hayat?n kurtar?laca??n?? savunurken, kimileri ise bu durumun yarataca?? b?y?k tehlikelere dikkat ?ekerek, ?b?yle bir sistemin, ?zellikle yoksullar? olumsuz etkileyece?i? uyar?s?nda bulunuyor.
?zellikle b?brek sat???nda, yasal zemin haz?rlanmas?na ?iddetle kar?? ??kan uzmanlar, bu durumda yoksul ki?ilerin, para u?runa hayatlar?n? tehlikeye atabileceklerini vurgularken, ?yasal zemin?in, ABD ile ?zellikle fakir ve geli?mekte olan ?lkelerde organ mafyas?n? ?cesaretlendirece?i? ve karaborsay? ?k?r?kleyebilece?i? konusunda uyar?yor.
ABD?de organ sat???, 1984?ten bu yana yasak. Ancak Pakistan, Hindistan ve Filipinler gibi ?lkelerde, organ sat??? yasak olmas?na ra?men s?kl?kla rastlanan bir durum.
?zellikle Irak ile Afganistan gibi i?gal alt?ndaki ?lkelerde ise a?l??a mahkum edilen insanlar, hayatlar?n? riske atarak b?breklerini sat?yorlar. Mafya taraf?ndan kontrol edilen karaborsada b?brekler, genellikle bin ila 4 bin dolar aras?nda sat?l?yor ve on binlerce dolara ?al?c?? buluyor.
Ki?inin s?m?r?lmesi
ABD?nin etkili gazetelerinden ?The Wall Street Journal??n haberine g?re yasad??? yollarla s?rd?r?len ve genelde de mafyan?n elinde olan b?brek ticaretinin, yasal zeminde s?rd?r?lmesi konusunun organ nakli uzmanlar? aras?nda da b?l?nmelere neden oldu?u ifade edildi. Organ ticaretinin, ?yasal zemin?de devam ettirilmesini savunucular?ndan Op. Dr. Arthur Matas??n savlar? ile bu fikre kesinlikle kar?? ??kan Prof. Dr. Francis Delmonico?nun ifadelerine de yer veren WSJ, ?Bu konunun adeta s?zc?s? haline gelen isim, serbest piyasac? bir liberter de?il, Arthur Matas adl? bir cerrah. Matas?a g?re halen yasad??? olan organ sat???n?n, yasal zemine oturtulmas?; b?brek ba????n? art?racak, hayat kurtaracak? diye yazd?.
Minnesota ?niversitesi cerrahlar?ndan Matas??n bu fikrine kar?? ??kan Harvard ?niversitesi profes?rlerinden Francis Delmonico?nun uyar?lar?na da yer veren gazete, Prof. Delmonico?nun, ??demeler do?al olarak, ki?inin s?m?r?lmesiyle sonu?lanacak. Sonu?ta, b?breklerini satanlar yoksul insanlar. Ve bu durum, hem ABD?de hem de geli?mekte olan ?lkelerdeki organ mafyas? ile karaborsas?n? cesaretlendirecek? dedi?ini de aktard?.
Suiistimale a??k
ABD?de bug?n 90 bin b?brek hastas?n?n, b?brek bekledi?ini belirten WSJ, ge?en sene b?brek beklerken ?len ki?i say?s?n? da 4 bin 400 olarak verdi. Hasta say?s?ndaki art??ta, b?y?k oranda artan ?eker hastal???n?n etkili oldu?unu yazan gazete, Matas??n ?nerdi?i ?b?brek ticareti sistemi?ni ise ?B?breklerini satmak isteyen don?rler bulunur. Fiyat, h?k?met ya da sigorta taraf?ndan belirlenir. B?brek, (bekleyenler) listesinin en tepesindeki isme, fakir ya da zengin verilir. Daha sonra h?k?met organ sat???n?n, hasta ?zerindeki etkisini izlemeye ba?lar? diye aktard?.
Op. Dr. Matas, sistemini bu denli ?kolay? anlatsa da, baz? uzmanlar ise sistemin ?suiistimale a??k? oldu?unu belirtiyor. ABD?deki ?Ulusal Bilimler Akademisi?ne (NAS) ba?l? ?T?p Enstit?s?? (IM) ?her t?rl? ?demeye kar?? oldu?unu? bildirirken, ?Ulusal B?brek Derne?i? (NKF) ise konuya ili?kin ge?en yaz yapt??? oturumun ard?ndan, ?NKF, organlar?n, mal haline getirilmesini ?ng?ren her t?rl? giri?ime kar?? uzun s?reli muhalefeti ve organlar?n al?n?p-sat?lmas?na y?nelik nefreti konusunda teredd?ts?zd?r? a??klamas?nda bulundu.
Etik tart??mas?
Organ sat???n?n yasalla?t?r?lmas?n?n ?etik bir tart??may? da beraberinde getirdi?ini? yazan WSJ, konuya ili?kin Prof. Delmonico?nun, ABD Kongresi?nde yapt??? konu?mada, ?V?cudu ya da v?cudun bir b?l?m?n? satmak, toplumumuzun t?m esasl? de?erlerini yok eder? dedi?ini belirtti. Prof. Delmonico ve ticaretin yasalla?t?r?lmas?na kar?? ??kan cerrahlar, sat???n, doktor-hasta ili?kisini de olumsuz y?nde etkileyece?ini ifade ederken, ?Doktorlar, don?rlere bask? yapacak, sonu?ta ortada para var? diye belirtti. (DI? HABERLER)