AVRUPA GER?E?

T?rkiye Ba?bakan? Recep Tayyip Erdo?an, Fransa Cumhurba?kan? Nicolas Sarkozy ve Almanya Ba?bakan? Angela Merkel?in bir hafta i?inde arka arkaya ABD?ye giderek, George W. Bush ile d?nyan?n ?e?itli b?lgelerinde devam eden sorunlar? konu?mas? bir tesad?f de?il. Zira bu duruma, Almanya?da yay?nlanan muhafazak?r ?Die Welt? gazetesi de dikkat ?ekiyor.
Afganistan?dan Irak?a, T?rkiye?den Kuzey Irak?a, ?ran?dan Pakistan?a kadar bir?ok ?lkede son zamanlarda, ABD ve di?er Bat?l? ?lkeler i?in hi? de olumlu olmayan geli?meler ya?an?yor. Ve s?z?n? etti?imiz bulu?malar?n ?o?unda da, s?z konusu s?recin nas?l tersine ?evrilebilece?i ele al?nd?.
Bush?un, her ?? liderle yapt??? g?r??mede de ?ran, Irak, Afganistan ve Pakistan?daki son geli?meleri g?ndeme getirmesi, nas?l ortak hareket edilebilece?i konusunda verdi?i mesajlar, Ortado?u ve Orta Asya?da, yeni geli?melerin olabilece?i ?zerine Avrupa bas?n?nda ??kan yorumlar?n say?s? hi? de az de?il. ?rne?in, Alman sermayesinin ?nemli borazanlar?ndan birisi olan ?Handelsblatt? gazetesinde yer alan ba?yaz?da, s?z?n? etti?imiz b?lgelerdeki geli?meler kar??s?nda Bat??n?n almas? gereken tutum ?u ?ekilde ?iziliyor: ?Afganistan, Pakistan ve Kuzey Irak?ta gerginlikler b?y?yor. Geli?meler ?zerinde etkili olmak isteyen Bat??n?n, ABD ve AB olarak g??lerini birle?tirmesi gerekiyor. E?er bu yap?lmazsa, d?nya siyasetindeki a??rl?k/etki dramatik bir ?ekilde azalacakt?r. Petrol ve do?al gaz zengini ekonomi harikas? Asya ?lkeleri, finans kaynaklar?n? b?y?t?yor. Bu nedenle de daha ?nce Bat?l? sanayile?mi? ?lkelerin yapt??? gibi, politik etkilerini ve askeri olarak olaylara m?dahale etme olana??n? art?r?yorlar.? (Andreas Rinke-12.11.07)
?zellikle Bush?un, Sarkozy ve Merkel?le yapt??? g?r??melerde, ?ran??n n?kleer sorunu belirgin bir ?ekilde ?ne ??kt?. Her iki lider, ?ran?a kar?? gerekti?inde yapt?r?mlar?n daha da a??rla?t?r?labilece?ini s?yleyerek, tehditlerin tonunu art?rd?.
Merkel ve Sarkozy?nin, ?ran??n uluslararas? toplumdan izole edilmesi konusunda yapt??? tehditler, her ne kadar bu iki liderin Bush ile ayn? frekanstan konu?tu?unun g?stergesi olsa da, ger?ekte ?ran??n n?kleer silah sorununun, Birle?mi? Milletler platformuna ?ekilerek bar????l/diplomatik bir temelde ??z?lmesini de i?eriyor.
?ran ile ekonomik ili?kileri pek ?ok ?lkeye g?re ?st d?zeyde seyreden Almanya ve Fransa?n?n, bu ?lkedeki ??karlar?n? Merkel ve Sarkozy?nin, Bush ile olan ki?isel yak?nl?klar?na feda edemeyecekleri a??kt?r. Bu bak?mdan, ge?en hafta her ?? lider aras?nda ortaya ??kan uyumun, asl?nda Bush?u ?bar????l ??z?me? yak?nla?t?rmaya y?nelik bir hamle oldu?u belirtiliyor. Zaten, Bush?un kendisi de g?r??meler kapsam?nda ?ran sorununa diplomatik yollardan ??z?m getirilmesinden yana oldu?unu ifade etmi?ti.
Ne var ki Merkel ile Sarkozy?nin, Bush ile yapt??? g?r??melerin, Irak i?gali ?ncesinde Jaques Chirac ve Gerhard Schr?der?in Bush ile olan ili?kilerinden farkl? oldu?unu da g?rmek durumunday?z.
Fransa ve Almanya?daki y?netim de?i?ikliklerinin, Atlantik?tesi ili?kileri yeniden canland?rd???, en az?ndan sorunlara birlikte tav?r alma konusunda pembe bir tablonun ?izildi?i g?r?l?yor. Bunun nereye kadar s?rece?ini ise hi? ??phesiz, yerk?re ?zerine emperyalist devletler aras?ndaki ??kar ?at??malar? belirleyecek. Bu nedenle ge?en hafta i?inde verilen ?dostluk pozlar??n?n ?ok fazla uzun s?rmeyece?i bug?nden de s?ylenebilir. ??nk?, d?nyam?z?n i?inde bulundu?u ?karanl?k durum?, egemen g??ler aras?ndaki ?eli?kileri alabildi?ince su y?z?ne ??karm?? bulunuyor.
En ?nemlisi de Bush ve ekibi, Irak ve Afganistan?da kar??la?t??? direni?in etkisiyle art?k eskisi gibi sorunlar? askeri ?iddet y?ntemiyle ??zmeyi, ge?ici de olsa, pek telaffuz etmek istemiyor. ?ran?a kar?? a??lacak bir sava??n, b?y?k bir olas?l?kla ????nc? D?nya Sava???na d?n??ebilece?ini s?yleyen Bush, bundan kimlerin zaferle, kimlerin yenilgiyle ??kaca?? tam olarak kestirilemedi?i i?in ??ran sorununu? ?imdilik diplomatik yollar ve i? bask?larla ??zme yoluna girmek zorunda bulunuldu?u g?r???nde.
Irak ve Afganistan?daki direni?lerin ula?t??? boyutun, hele de ?ran gibi bir ?lkeye sava? a??lmas? konusunda, Bush ve ekibini d???nd?rmeye ba?lad??? da s?ylenebilir. Bu da, emperyalist yay?lmac?l???n ancak i?gallere kar?? m?cadele ile durdurulabilece?i ger?e?inin alt?n? bir kez daha ?iziyor.
Y?cel ?zdemir