fransa yeni bir grev dalgas?yla sars?l?yor

Fransa bug?nlerde yine bir grev dalgas?yla sars?l?yor. Yakla??k bir ay ?nce (18 Ekim?de) 24 saatlik bir ?genel uyar? eylemi? yaparak, Paris h?k?metine, patronlara ve kamuoyuna mesaj vermi? olan i??iler, 13 Kas?m ?ar?amba g?n?nden itibaren yeniden greve gittiler.
Bu seferki fark, grevin ?nceden belirlenmi? bir s?re ile s?n?rl? tutulmamas?yd?. H?k?metin ve grevden en ba?ta etkilenen i?letmelerin y?netimlerinin verece?i yan?ta ve tepkiye uygun olarak, grevin gidi?at?na her g?n yeniden karar verilecek.
Greve gidenler, ?zel bir stat? ve emeklilik sistemine sahip olan bir k?s?m kamu i??ileri idi. Devlet Demiryollar? ??letmesi (SNCF), Paris ve ?evresi kent i?i toplu ula??m kurumu (RATP), Ulusal Elektrik ??letmesi (EDF) ve Ulusal Gaz ??letmesi (GDF) ?al??anlar?, 60 seneden beri kulland?klar? bir haktan mahrum b?rak?lmak isteniyorlar. Say?lar? yakla??k 500 bini bulan bu i?letmelerin ?al??anlar?, k?t? ve zor ?al??ma ko?ullar?ndan dolay? 37.5 senelik ?al??madan sonra, 50 hatta baz? durumlarda 55 ya??nda emekli olabiliyorlar.*
Bu haklar, i??i s?n?f? m?cadelesinin g??l? oldu?u bir d?nemde, General De Gaulle?c? burjuvalarla, kom?nistlerin ?nc?l?k ettikleri Ulusal Direni? Konseyi aras?ndaki bir tarihi uzla?man?n ?r?n? olarak g?ndeme gelmi?ti.

Devir de?i?ti sermaye intikam pe?inde
Aradan uzun y?llar ge?ti; ?d?nya de?i?ti, devir de?i?ti.? ?imdi art?k kar?? tarafta, kapitalist Bat??n?n i??ilerine ?rnek olu?turacak ve onlar? ba?tan ??karacak bir sosyalist devlet veya devletler bloku yok. Frans?z i??ileri her ne kadar h?l? ??rp?nmaya devam etseler de art?k, 1936 Halk Cephesi zaman?n?n, 1945 fa?izme kar?? kurtulu? m?cadelesi d?neminin, siyasal ve sendikal bak?mdan ?rg?tl? i??i s?n?f? yok.
Frans?z Kom?nist Partisi, i??ilerin partisi olarak 6 milyon oy alm?yor bug?n. ???i davas?na s?rt ?evirmi? olan ve ?evirdik?e de, takatten d??en d?zen partisi olarak ?Frans?z Kom?nist Partisi? ?imdi bug?n sadece 1.8 oy toplayabiliyor. Sendika, milyonlarca emek?inin ?rg?tlendi?i, kapitalizme kar?? bir m?cadele merkezi de?il, patronlarla ve h?k?metle birlikte ?sosyal uyumu? sa?lama kurumu olarak i?lev g?r?yor.
Oysa i??i yine peri?an bir vaziyette. Karn?n? bile doyuramayacak bir sefaletin i?ine itiliyor.
Vaziyet bu iken, i??ilerin bir b?l?m?n?n h?l? sava? sonras?nda kazan?lan bir hakk? ve avantaj? kullanmaya devam etmek istemeleri, ?yersiz? olarak kar??lan?yor. Burjuvazi, bu z?tl??? ortadan kald?rmak istiyor. Yani i??ileri, ?Siz ?u peri?an halinizle, iktidara oynad???n?z bir d?nemde elde etmi? oldu?unuz haklar? kullanmaya devam edemezsiniz!? diye tehdit ediyor.
Sarkozy, ?Demir M?sy?? olmak istiyor
ABD ?nc?l???ndeki Bat?l? kapitalist ittifak?n 1970?lerin sonundan itibaren Sovyetler Birli?i?ne ve Do?u Bloku?na ?nihai darbeyi? indirmek ?zere harekete ge?tikleri biliniyor. Bu d?nemin ekonomik politikas?, yeni neoliberal-monetarist dalga oldu. Bu sava??? sald?rgan politikan?n ?nc?leri ise, Amerika Birle?ik Devletleri?nde modern kovboy Ronald Reagan ile ?ngiltere?de nam? di?er ?Demir Leydi? Margareth Thatcher idi.
Reagan, k??k?rtt??? b?lgesel sava?lar?n yan? s?ra, SSCB?ye kar?? ileri s?rd??? ?Y?ld?zlar Sava??? projesi ile ak?llarda kald?.
??eride ise kuvvetli kamyoncular sendikas?n? dize getirdi. Detroit b?lgesinin demir ?elik ve otomobil i?letmelerini, i??ileri ve sendikalar?yla birlikte tasfiye etmeyi, i??i kalelerini y?kmay? ba?ard?.
Thatcher ise d??ar?da Falkland Adalar? ?zerine Arjantin ile girdi?i s?m?rgeci sava?la hat?rlan?r. ??eride ise y?llar s?ren bir bilek g?re?inden sonra ?ngiliz madencilerini sendikalar? ile birlikte yenilgiye u?ratmakla tan?n?r. ?Demir Leydi? lakab?n? da, i??ilere kar?? inat?? sert tutumu nedeniyle elde etmi?ti. Fransa Cumhurba?kan? Nicolas Sarkozy de ?reform? sald?r?s?yla ?u lakaba oynuyor: Demir M?sy?..!
ABD?nin ve ?ngiltere?nin, burunlar? bu d?nemde s?rt?len i??ilerinin ise beli halen do?rulmu? de?ildir. Galipler, kesinlikle ac?mas?z davrand?lar ve i??ilerin bir kez daha derlenip toparlanmalar?na m?saade etmediler. Sava?tan ??km?? gibi harap olmu? sanayi i?letmeleri ve y?k?nt? halindeki gettoya d?nm?? i??i kentleri manzaras? bu d?nemin ?r?nleridir.
?ngiliz madencilerinin hikayesi, b?t?n geli?mi? ?lkelerin i??ileri i?in bir i? buruklu?una, ?rkmeye neden olurken, bu ayn? ?lkelerin kapitalistleri i?in i?tah kabartan ve imrenilerek hat?rlanan bir ?rnek te?kil etmektedir.
Ba?ta Fransa Cumhurba?kan? Nicolas Sarkozy olmak ?zere, Fransa?n?n ba??ndaki kadronun kendilerine ?rnek ald?klar? d?nemler ve ki?iler Ronald Reagan ile Margareth Thatcher?in ?ahsiyetleri ve d?nemleridir.
?? ve d?? politikada ortaya koyduklar? program ve hemen i?e ba?lar ba?lamaz ald?klar? kararlar, ??kard?klar? yasalar bunu teyit ediyor. Emek?i s?n?flara a??ktan d??manl?k ve nefret g?derken, kapitalistlere bu kadar hazla hizmet yar???na girmenin bir ba?ka anlam? yok.
?imdi Sarkozy ve Fillon h?k?meti, ?srarl? bir karalama kampanyas? ile iyice k??eye s?k??t?rd??? demiryolu i??ileri, enerji sekt?r? kamu ?al??anlar?n? ezmek ve oradan ba?ka kap?lar? aralamak istiyor.
SNCF, RATP, EDF ve GDF i?letmelerinin ?al??anlar?, on y?llardan beri Fransa?da i??i hareketi i?erisinde ?ok ?nemli ?nc? bir rol oynam??lar ve kendi haklar?n? da koruyup art?rm??lard?r. En yak?n ?rne?i 1995 grevidir. Demiryolcular?n ?nc?l?k etti?i i??i s?n?f? 1995?te, h?k?metin bug?nk?ne benzer sald?r? program?n? p?sk?rtm??t?. Sadece bununla da yetinmemi?, o g?n?n ko?ullar?nda ?Yeni D?nya D?zeni? sald?rganl???n? uluslararas? planda frenleyen en ?nemli hareket ?zelli?i ta??m??t?. Burjuvazi, kesinlikle s?n?f kini g?tmektedir ve intikamc?d?r. Bug?n Frans?z sermayesi ve devlet y?netimindeki s?zc?leri, bir de bu kuyruk ac?lar?ndan dolay? daha intikamc? davranmaktad?rlar.
Taban kararl?, sendika y?neticileri uzla?ma aray???nda...
Fransa deneyiminde mesele ?urada d???mleniyor; i??iler bu sald?r?y? geri p?sk?rterek ge?mi?teki ba?ar?lar?n? devam ettirebilecek ve Sarkozy ile tayfas?n?n hevesini kursa??nda b?rakabilecek mi?
?ok uzun s?reden beri yeni kazan?mlar elde etmedi?i gibi, eldekini de ad?m ad?m yitirmekte olan i??i ve emek?i, mutlaka direnmekten ve kolayca teslim olmamaktan, haklar?n? savunmaktan yanad?r.
Bu onun i?in politik bir kavgadan ?nce, ekmek ve hayat meselesidir.
Zaten ne vakit fikri sorulsa, tutumunu bu y?nde ifade etmi?, sendikas?n?n grev, eylem, m?cadele ?a?r?s?na olumlu yan?t vermi?tir. ?imdi yine ?yle...
Ama i??i sendikas?n?n y?neticilerinin, ayn? kararl?l?kla hareket etmedikleri ve ayak s?r?d?kleri g?zleniyor. Greve, neredeyse zorla ve istemeden gitmi? gibi bir halleri var. CGT Genel Sekreteri?nin grev ba?lamadan birka? saat ?nce h?k?metle g?r??me talep etmesi, konuyla ilgili t?m i?letmeler ad?na ortak g?r??me yerine, h?k?metin dayatt??? ayr? ayr? g?r??me prensibini kabul etti?ini a??klamas?; bunun ilk i?areti oldu. 1995 grevlerinde kendisine ba?l? demiryolu federasyonunun ezici bir b?l?m?n? kaybeden, y?neticileri o zamanki y?r?y??lerden i??iler taraf?ndan yaka pa?a at?lan CFDT Sendikas? y?netimi ise yine gelene?ine uygun hareket etti.
Kendisine ba?l? demiryolu federasyonunu ikna edemedi?i i?in greve kerhen ?evet? diyen CFDT Genel Sekreteri, grevin ilk g?n?n?n ak?am?, ?grevin durdurulmas? ?a?r?s?? yapt?.
Halbuki de?i?en hi?bir ?ey yoktu ve ?E?er h?k?metten olumlu bir sinyal al?namazsa, grev s?resiz devam edecektir? karar?n?n al?nm?? oldu?unu kendisi de biliyordu. CGT y?netimi de ikinci g?n?n ba??nda yapt??? a??klamada, ?Biz greve ne devam edilsin, ne de edilmesin demiyoruz. Karar? demiryolu ?al??anlar? versin? diyordu. S?z ve karar hakk?n? i??ilere b?rakmak gibi g?r?nse de asl?nda sorumluluk ?stlenmemek ve m?cadele i?erisindeki ?yelerini yaln?z b?rakmak anlam?na geliyor bu tutum.
Ama i??i taban? kararl?l???n? yitirmedi. Paris?in ?? b?y?k demiryolu deposunda, Marsilya, Toulouse, Lyon, Nantes, Metz gibi ?nemli ?ehirler ba?ta olmak ?zere genel kurul yap?lan her yerde y?zde y?ze yak?n bir ?o?unlukla greve devam karar? ??kt?.
?imdi i??iler h?k?mete kar?? m?cadele ederken, karars?z ve isteksiz tutumlar?yla moral bozan sendika y?neticilerine de f?rsat tan?mama gibi ek bir g?revle kar?? kar??ya bulunuyorlar.
??renciler i??ilerin izinde
??renciler de i??ileri izliyor. ???i grevi sa?lamla?t?k?a, i?gal edilen ?niversitelerin say?s? art?yor ve umutsuzluk yerini kararl?l?k mesajlar?na b?rak?yor. Cuma g?n? itibar?yla eylemler, 85 ?niversitenin 66?s?na s??ram??t?.
Ba?ta Cumhurba?kan? Sarkozy olmak ?zere t?m kabine ?yeleri, kriz zaman? d?zenine ge?mi? bulunuyorlar.
Bu kritik m?cadeleye onlar da gereken ?nemi veriyorlar. ?imdiki stratejileri, sendikalar?n birli?ini b?lmek ve i??ilerin moralini bozmak ?zerine kurulmu? bulunuyor. Bas?n, bu bak?mdan g?revini lay?k?yla yerine getiriyor.
Bu geli?melerle birlikte ?n?m?zdeki sal? g?n?, memurlar?n da ?genel eylem? g?n? var. E?er demiryolu grevi o g?ne kadar devam eder ve ??renciler ve memurlarla birle?ebilirse; Sarkozy?nin ?Demir M?sy?? olma hevesi kursa??nda kalabilir.
***
(*) Fransa?da emeklilik ya?? resmen 60 olmakla birlikte, 40 sene ?al??m?? olma zorunlulu?u var.
R?za Sayg?l?